O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

Download 2,42 Mb. Pdf ko'rish
bet	43/132
Sana	16.11.2023
Hajmi	2,42 Mb.
	#100112

1 ... 39 40 41 42 43 44 45 46 ... 132

Bog'liq
Sug`urta nazariyasi va amaliyoti (3)

Zahira
fondlarni
shakllantirishga
zarurat
sug‘urtaning xususiyatli
belgilaridan biri bo‘lgan zararni vaqtlar bo‘yicha qoplash bilan asoslanadi.
Sug‘urta hodisalarining to‘satdan ro‘y berishi sug‘urtalovchining mablag‘larini
noqulay davrlarda zarar ko‘rgan xo‘jaliklarga yordam ko‘rsatish imkoniyatiga ega
bo‘lish uchun qulay davrlarda jamg‘arishni talab etadi.
Zahira fondlarini shakllantirishdan maqsad sug‘urta operatsiyalari moliyaviy
barqarorligining ta’minoti hisoblanadi, shakllantirish manbai esa – barcha to‘lovlar
tushumlar bo‘yicha netto-stavkaning ishlatilmagan qismi hisoblanadi, vaholanki
sug‘urta qoplamalari va sug‘urta summalarini to‘lashga qoplamalar sug‘urta
xizmatining bahosi – tarif - aynan netto-stavka mo‘ljallangan. Joriy qulay yilda
bevosita maqsad yo‘nalishida sarflanmagan to‘lovlarning netto-stavka qoldiqlari
yildan-yilga sug‘urtalovchining sug‘urtalanuvchilar oldidagi majburiyatlarini
bajarishga joriy to‘lov tushumlari yetmaydigan noqulay yil kelguncha jamg‘arilib
boradi.
Zahira fondlarining zaruriy hajmi sug‘urta operatsiyalari moliyaviy
barqarorligini ta’minlashning obektiv talablari bilan asoslanadi. Bundan kelib
chiqib, qayta sug‘urtalash sug‘urta portfelini moliyaviy barqarorligini oshirish va
tavakkalchiliklarni tenglashtirish imkonini beradi, uni qo‘llash zahira fondlari
hajmini sezilarli kamaytirish imkonini beradi. Qayta sug‘urtalash qanchalik kuchli
rivojlangan bo‘lsa, sug‘urta operatsiyalari moliyaviy barqarorligini shunchalik kam
zahira fondlari bilan ta’minlash mumkin.
Sug‘urtaning uzoq muddatli turlari bo‘yicha zahira fondlari muhim xarakter
kasb etadi. Sug‘urtaning uzoq muddatli turlarida badallarning asosiy qismi sug‘urta
shartnomasi muddati tugagandan so‘ng to‘lanish uchun uzoq davr davomida
jamg‘arilib boradi. Shu sababli sug‘urtaning uzoq muddatli turlari bo‘yicha zahira
fondlarini badal (to‘lov) rezervlari deyiladi. Badal rezervlarining asosiy shakllanish

71
manbalari netto-stavkaning jamg‘arma elementi hamda investitsiya faoliyatidan
olingan foyda hisoblanadi.
Uzoq muddatli sug‘urta turlari bo‘yicha badallar rezervi sug‘urtalovchining
investitsion faoliyatini moliyalashtirish manbai hisoblanadi. Bu ularni uzoq
muddat va katta hajmda saqlanishi bilan asoslanadi. Badallar rezervi
mablag‘laridan tijorat maqsadlarida keng foydalanish sug‘urtalovchiga kelasi davr
daromadlarini, tarif stavkasini kalkulyatsiya qilishda hisobga olish yo‘li bilan
sug‘urta badallarini pasaytirish imkonini beradi.

Download 2,42 Mb.

1 ... 39 40 41 42 43 44 45 46 ... 132

Download 2,42 Mb.

Pdf ko'rish