145
to‘lashda sug‘urtalanuvchi sug‘urta polisini sug‘urta kompaniyasiga taqdim etishi
zarur.
Sug‘urtada tarif siyosati- sug‘urta operatsiyalarini zararsiz o‘tkazilishini va
sug‘urtalanuvchilarning manfaati yo‘lida sug‘urta tariflarini belgilash, aniqlash,
tartibga solish va tabaqalashtirish bo‘yicha sug‘urta kompaniyasining maqsadli
yo‘naltirilgan faoliyati. Sug‘urtada tarif siyosati quyidagi asosiy prinsiplarga
asoslanadi:
Netto-mukofotlar va sug‘urta qoplamasi o‘rtasidagi ekvivalentlik. Har bir
sug‘urta turi bo‘yicha netto-stavka zararlarning ehtimol tutilgan miqdoriga
maksimal darajada to‘g‘ri kelishi zarur.
Sug‘urtalanuvchilarning asosiy qismi uchun sug‘urta tarifi miqdorining
qulayligi. Tarif stavkalarini yuqori darajada belgilanishi sug‘urta ishini rivojlanishi
uchun to‘siq bo‘ladi.
Sug‘urta tarifi stavkalarining barqarorligi. Agar uzoq yillar mobaynida tarif
stavkalari o‘zgarmasa, bu holat sug‘urtalovchining nufuzini oshiradi. Sug‘urta
summalarining zararlilik ko‘rsatkichi kamaysa, sug‘urtalanuvchilarning manfaati
uchun sug‘urta tarifi stavkasini o‘zgartirmasdan javobgarlik xajmini ko‘paytirish
maqsadga muvofiqdir.
Sug‘urta operatsiyalarining rentabelligini ta’minlash.
Siyosiy risk- davlat organlarining hatti-xarakati yoxud uyushgan shaxslar
guruhining siyosiy talab bo‘yicha chiqishi natijasida vujudga keladigan xavf.
Siyosiy riskga urush xarakatlari, siyosiy hokimiyatning yoki tuzumning o‘zgarishi,
qonun xujjatlaridagi o‘zgarishlar, fuqarolarning ommaviy chiqishlari va ish
tashlashlari, milliylashtirish, konfiskatsiya kiradi. Siyosiy risk ro‘y bergan vaqtda
sug‘urta kompaniyasi javobgarlikdan ozod bo‘ladi. Chunki siyosiy risklar, faqat,
davlatga qarashli maxsus sug‘urta kompaniyalari tomonidan sug‘urtalanishi
mumkin.
