O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti s. Eshtemirov, F. M. Nazarov

39 
C++ tilining leksemmasi 
C++ tiliga boshqa dasturlash tillariga nisbatan ko‗pgina yangiliklar kiritilgan 
bo‗lib, tilning imkoniyati yanada kengaytirilgan. C++ dasturlash tili ham boshqa 
dasturlash tillari kabi o‗z alfavitiga va belgilariga ega.
Tilning mavjud alfavit va belgilariga quyidagilar kiradi: 
1. Katta va kichik lotin alfaviti harflari; 
2. Raqamlar - 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9; 
3. Maxsus belgilar: " {} | [] () + - / % \ ; ' : ? <=>_ ! & ~ # ^ . *
Tilning alfavit belgilaridan tilning leksemalari shakllantiriladi: 
1.Identifikatorlar; 
2.Kalit (xizmatchi yoki zahiralangan) so‗zlar;
3.O‗zgarmaslar;
4.Amallar;
5.Ajratuvchilar. 
C++ dasturlash tilida tuzilgan dasturlarda izohlar istalgan joyda berilishi 
mumkin. Izohlar ikki turda bo‗ladi ular satriy va blokli ko‗rinishlarda bo‗ladi. 
Satriy izohlar uchun ―//‖ belgi ishlatiladi, blokli izohlar uchun ―/*‖, ―*/‖ belgilari 
ishlatiladi. 
Dastur- dasturlash tilida ma‘lum bir masala yoki muommoni hal etish uchun 
yozilgan chekli sondagi bo‗yruqlar ketma- ketligi. 
Identifikator- dastur tarkibidagi o‗zgaruvchi, o‗zgarmas, funksiya, 
prosedura va ob‘yektlarni belgilashda ishlatiladigan nomlardir. 
Kalit so„zlar- dastur tarkibidagi malum bir vazifani bajaruvchi so‗zlarga 
aytiladi. 
O„zgarmas- dastur bajarilish vaqtida o‘z qiymatini o‗zgartirmaydigan 
identifikatorlarga aytiladi. 
Amal- dastur tarkibida yoziladigan matematik yoki mantiqiy amallarga 
aytiladi. 
Ajratuvchi- dastur tarkibidagi buyruq va ifodalarni bir biridan ajratilishiga 
aytiladi. 
C++dasturlash tilida ishlatiladigan belgili o‗zgarmaslar jadvali quyidagicha. 
Belgining yozilishi 
Belgining nomlanishi va unga mos amal 
\\ 
Teskari yon chiziqni chop etish 
\‘ 
Apostrofni chop etish 
\‖ 
Qo‗shtirnoqni chop etish 
\? 
So‗roq belgisi 
\a 
Tovush signalini berish 
\b 
Kursorni 1 belgi o‗rniga orqaga qaytarish 

40 
\f 
Sahifani o‗tkazish 
\n 
Qatorni o‗tkazish 
\r 
Kursorni ayni qatorning boshiga qaytarish 
\t 
Kursorni navbatdagi tabulyatsiya joyiga o‗tkazish 
\v 
Vertikal tabulyatsiya (pastga) 
C++ tilida yaratilgan dasturni komplyatsiya qilgandan so‗ng .cpp kengaytmali 
bajaruvchi fayl yaratiladi, agar ob‘yektli fayl qo‗shilsa, u holda .obj kengaymali 
fayl yaratiladi.

Download 2,67 Mb.