302
chizigʻini
MN
chizigʻi orqali ifodalash mumkin. Ma’lumki, ishchi har
doim sutkasiga 24 soat ishlayvermaydi.
Tabiiyki, ishchining ish vaqti
chegaralangan boʻladi, u ma’lum
vaqt dam olib, oʻzining ishlash
qobiliyatini tiklash kerak boʻladi.
Bundan tashqari, dam olish uni
ma’naviy oʻsishini ta’minlaydi. Demak, ishchi ma’lum
vaqt ishlab,
ma’lum miqdorda naf olsa (daromad olsa), u ma’lum vaqt dam olganda
ham qandaydir naf oladi (ma’naviy oʻsish, zavqlanish). Demak, ishchini
qancha vaqt ishlab, qancha vaqt dam olishi kerakligi toʻgʻrisidagi
masalani quyidagicha qoʻyish mumkin:
Ishchining ishlash vaqti va dam olish vaqtidan bogʻliq naflik
funksiyasini quyidagicha yozamiz:
)
,
(
T
t
U
U
,
(5)
bu erda
U
- naflik funksiyasi;
t
- dam olish vaqti;
T
- ish vaqti.
Demak, ishchi sutkadagi 24 soatni ish vaqtiga va dam olish vaqtiga
shunday taqsimlashi kerakki, natijada u maksimal naf olsin:
max
)
,
(
T
t
U
U
.
(6)
Quyidagi shart bajarilganda:
24
T
t
.
(7)
Ushbu masalaning optimal echimini grafik orqali aniqlaymiz (6-
rasm).
6-rasm.
