Qurilmaga kelgan % mass
|
1 fraktsiya
|
2 fraktsiya
|
Dizel yoqilg’isi
|
100
|
100
|
Vodorodli gaz 100%
|
0,4
|
0,47
|
Vodorod gazi xisobida yig’indisi:
|
100,4
|
100,47
|
Gidrotozalash qilinga dizel yoqilg’isi
|
96,00
|
95,00
|
Vodorod sul’fid gazi
|
0,65
|
2,10
|
Bu turdagi qurilmalarda 1 t xom ashyoni gidrotozalash qilish uchun sarf etiladigan ko`rsatgichlar:
Suv bug’i, kg
|
60,6
|
|
Elektr energiyasi, MDj
|
54,8
|
|
Suv, m3
|
8,0
|
|
Yoqilg’i (mazut), kg
Gaz, m3
|
7,5
|
14,0
|
Yuqorida aytib o`tganimizdek nisbatan og’ir xom ashyo vakuum gazoylni katalitik jarayoniga berishdan oldin shu turdagi qurilmalarda gidrotozalash qilinadi. Farqi xom ashyo og’ir bo`lganligi sababli unda oltingugurtli va azotli birikmalarning miqdori ko`proq, tarkibida yana metallar bo`lganligi sababli, katalizatorning aktiv markazlarni zaxarlaydi. Masalan, tarkibida 3-3,5% massali oltingugurtli birikmasi bo`lgan neftni yoqilg’i – yoqilg’i sxemasi bilan ishlaydigan zavodning AVT qurilmasidan olingan vakuum gazoylni xarakteristikasi quyidagicha:
Zichligi 0,691
Fraktsion tarkibi, 3000C gacha 2
3500C gacha 22
4500C gacha 96
chiqindilarning miqdori, % mass.
oltingugurt 2,7
azot 0,038
nikel’ ........................................0,36·10-4
vanadiy ......................................1,12·10-4
Bu xildagi xom ashyo katalitik kreking jarayoniga berishdan ilgari ketma-ket ishlaydigan uchta reaktorli qurilmada alyumokobal’tmolibden katalizatorida tozalangan. Xom ashyoni reaktorga kirishidagi bosim 3,5 MPa, aylanib yuruvchi vodorodli gazning xom ashyoning 1 m3 xajmiga nisbati 400-600 m3/m3. Dastlabki temperatura 3500S ga teng, bir yarim uzluksiz ishlash davomida temperatura 385-
3900S gacha ko`tarilgan: 1 t xom ashyoni tozalash uchun 0,54-0,64% mass. yoki 60-80 m3 vodorod gazi sarflangan gidrogenizatda oltingugurtning miqdori0,4-0,6% mass. gacha kamaygan: azotli birikmalar kam tozalangan metallarning 60-70% tozalangan.
Piroliz jarayoni smolasining benzin fraktsiyasini alohida usul bilan tozalanadi. Bu fraktsiyaning kimyoviy tarkibi 60 – 65% aromatik uglevodorodlardan, qolgan to`yinmagan uglevodorodlardan iborat. Agar pirolizdan olingan benzin fraktsiyasini avtomobil benziniga qo`shib ishlatadigan bo`lsa, u vaqtda bu fraktsiyani bir bosqichda gidrotozalash qilinadi. Bunda zanjirda ikkita qo`shbog’i bo`lganalanlarni bitta qo`shbog’i to`yintiriladi xolos. Sababi, birinchidan – ikkita qo`shbog’li uglevodorodlar vaqt o`tishi bilan polimerlanib smolasimon modda hosil qiladilar, shu bilan birga ular oksidlanadilar. Natijada benzin fraktsiyasini sifati pasayadi. Bitta qo`shbog’li uglevodorodlar nisbatan turg’unroqdirlar, shu bilan birga ular benzinni oktan sonini o`tiradilar. Katalizator sifatida palladiy sul’fidi ishlatiladi. Bu katalizator oltingugurtli, azotli birikmalariga yaxshigina chidamlidir, yuqori faollik bilan ishlaydi. Gidrotozalashni 2 – 2,5 MPa bosimda xom ashyoni xajmiy tezligi 1,4-2,5 s-1 va 1 m3 xom ashyoga nisbatan 100 m3.
Dizel yoqilg’isini gidrotozalash etadigan L-24 – 7 qurilmasining bitta blokini texnologik sxema.
Vodorodli gaz aylanib turadi. Xom ashyo va gazlarning reaktorga kirish vaqtida temperaturasi 60-750C, reaktordan chiqaytganda 170-1950C gacha ko`tariladi. Qo`shbog’lar to`yinishi issiq ajralib chiqishi bilan sodir bo`ladi. Agarda benzin fraktsiyasidan aromatik uglevodorodlar olinadigan bo`lsa u vaqtda ikki bosqichda gidrotozalash qilinadi. Bunda hamma to`yinmagan birikmalar gidrogenlanadi.
|
