10.2. Sharti avval tekshiriladigan takrorlanish jarayoni Takrorlanuvchi jarayonning bu ko‗rinishi takrorlanish soni oldindan noma'lum
bo‗lgan hollarda, ya'ni takrorlanishdan chiqish ma'lum shartga bog‗liq bo‗lgan
hollarda ishlatiladi. Takrorlanishning bu jarayonida takrorlanishdan chiqish sharti
takrorlanish tanasini bajarishdan oldin tekshiriladi.
Ushbu operatorning umumiy ko‗rinishi quyidagicha:
WHILE L DO M ; bu erda, WHILE - toki, do - bajarish ma'nosini anglatuvchi xizmatchi so‗zlar, L
- mantiqiy ifoda, M - operatorlar yoki operatorlar guruhi, u takrorlanish tanasini
belgilaydi. Takrorlanish tanasida bitta yoki bir necha operatorlar guruhi bo‗lishi
mumkin.
Bunda operatorlar guruhi, albatta, Begin va End orasida yozilishi kerak.
Operatorning bajarilishi quyidagicha: L mantiqiy ifodaning qiymati
hisoblanadi.Agar L mantiqiy ifoda rost qiymatga ega bo‗lsa, M operatori bajariladi va
bu operator L mantiqiy ifodaning qiymati yolg‗on bo‗lgungacha qayta-qayta
bajariladi.
101
Agar L mantiqiy ifodaning qiymati birinchi tekshirishdayoq yolg‗on bo‗lsa, M
operatori biron marta ham bajarilmaydi va boshqaruv WHILE operatoridan keyingi
operatorga uzatiladi.
Misollar. 1) N! ni hisoblash dasturi tuzilsin.
Program fact;
Var n, i,p: integer;
Begin
Read(n); P:=1; I:=0;
While IBegin
I:=I+1;P:=P*I;
End;
Write ('n! =', P)
End.
2) Sonni o`nlik sanoq tizimidan ikkilikka o`tkazish dasturi tuzilsin
PROGRAM sanoq;
TYPE massiv=array [1..50] of integer;
var a:massiv;
n,i:integer;
begin write('vvedite chislo:');
readln(n);
i:=1;
while n>=2 do
begin a[i]:= n mod 2;
i:=i+1;
n:= n div 2;
end;
i:=i-1;
102
write(n);
while i<>0 do
begin write(' ',a[i]);
i:=i-1;
end;
writeln
end.
3) Quyidagi dasturning bajaradigan funksiyasini tushuntiring
program pasc;
const a = pi / 4;
b = pi/2;
h = pi/60;
var x,fx :real;
begin x:=a;
writeln(' x y');
while x<=b do
begin fx:=sin(x)+0.5*cos(x);
writeln ('f (',x:4:2,')=',fx:4:2);
x:=x+h;
end;
end.
