14
qurilmalar deb ataladi. Мa’lumotni aks ettiruvchi vositalar
va sensomotor qurilmalar mashinaning
axborot modelini
tashkil etadi. Ishchi ushbu model orqali eng murakkab
tizimlarni ham xavfsiz boshqarishi mumkin bo‘ladi.
Ish davrida mashinaning barcha texnologik va
energetik ko‘rsatkichlarini ta’minlaydigan va shu bilan bir
vaqtda ishchining xotirasi va fikrini charchatmasdan
(zo‘riqtirmasdan) barcha ma’lumotlarni
qabul qilish hamda
qayta ishlash imkonini beradigan ma’lumot modelini
yaratish – ergonomikaning asosiy vazifasi hisoblanadi.
Albatta, bu masala yechimi xavfsizlikni ta’minlash, ishdagi
aniqlik, sifat, ish unumdorligi kabi ko‘rsatkichlarga bog‘liq
bo‘ladi. Shu sababli, ma’lumot modeli insonning
psixofiziologik imkoniyatlariga mos kelishi zarur.
Biofizik muvofiqlik. Biofizik
muvofiqlik deganda,
ishchining maqbul ish qobiliyatini va me’yoriy fiziologik
holatini ta’min-laydigan mehnat sharoitini yaratish
tushuniladi. Mehnat sharoitining asosiy omillarini ruxsat
etilgan miqdorlari
(REM) standart asosida belgilangan.
Lekin ular ko‘pincha ishchining
funksional vazifalari bilan
bog‘lanmagan bo‘ladi. Shu sababli, mashinalarni ishlab
chiqishda (loyihalashda) shovqin, titrash, yoritilganlik, havo
muhiti va shu kabi omillami maxsus tadqiqot qilish va
ularning miqdorlarini
REM bo‘yicha o‘rnatish talab etiladi.
Мa’lumki, insonning kuch va energetik ko‘rsatkichlari
ma’lum chegaraga egadir. Sensomotor
qurilmalarini
harakatga keltirish ko‘р yoki juda kam kuch talab etishi
mumkin. Birinchi holda, inson tez charchashi va bu
boshqariluvchi tizimda ko‘ngilsiz oqibatlarga olib kelishi
mumkin.
Ikkinchi holatda esa, ishchi ish dastagi qarshiligini
his qilmaganligi sababli ish aniqligi pasayishi mumkin.
