|
Mavzu: Shaxsiy kompyuterning axboriy-mantiqiy asoslariBog'liq Majmua IVRT 1-SEMestr 123Mavzu: Shaxsiy kompyuterning axboriy-mantiqiy asoslari.
Mavzu rejasi:
1.
Mantiqiy o‘zgaruvchilar va mantiqiy ifodalar.
2.
Mantiqiy amallar. Mantiqiy funksiyalar va ularning rostlik jadvali. Mantiqiy sxemalar.
3.
Bul algebrasi va elementlar Bul funksiyalari.
4.
Bul algebrasi qonunlari. Kompyuterni ishlashining mantiqiy va fizik asoslari.
Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar:
Mantiq algebrasining asoslari. Mantiq
algebrasida oddiy operatsiyalar va munosabatlar. Mantiq algebrasining aksiomalari. Mantiqiy amallar:
inkor, ko‗paytirish, qo‗shish, implikatsiya, ekvivalentsiya. Mantiqiy elementlar. Mantiqiy sxema.
Kompyuterning har qanday mantiqiy amali asosiy mantiqiy vositalar (elementlar) yordamida
bajariladi. Har bir mantiqiy element bir yoki bir nechta mantiqiy amalning bajarilishini ta'minlaydi.
Elementlarning o‗zi oddiy elektron sxemalardan iboratdir. Bunda sxema kirish qismiga kelgan
signallar
argument
deyilsa, uning chiqishidagi signallar shu argumentlarning
funksiyasi
bo‗ladi.
Sxemaning ma'lum qismida signalning mavjudligi birni, yo‗qligi nolni ifodalaydi.
Mantiqiy amallar
, mantiqiy operatsiyalar — berilgan hadlari va natijasi mulohaza (fikr) dan
iborat amallar. Berilgan hadlar soniga qarab Mantiqiy amallar bir oʻrinli, ikki oʻrinli va h.k. deb
yuritiladi. Bir oʻrinli Mantiqiy amallar soni toʻrtta: berilgan fikrdan qatʼi nazar natijasi doim chin
(aynan haqiqat) amal, natijasi doim yolgʻon (aynan yolgʻon) amal, natijasi berilgan fikr bilan mos
tushadigan amal va, nihoyat, berilgan fikr chin boʻlsa, natijasi yolgʻon, berilgan fikr yolgʻon boʻlsa,
natijasi chin boʻladigan amal. Soʻnggi mantiqiy amal bir oʻrinli Mantiqiy amallardan eng muhimi
boʻlib, u inkor amal deyiladi. A fikrning inkori ~hA kabi belgilanib, "A emas" deb oʻqiladi. Mas, 1 Oy
sayyora — "Oy sayyora emas", (] 2*2=4) — ikki karra ikki toʻrt emas.
Ikkilik kodda yozilgan mashina soʻzlari ustida Mantiqiy amallar mos razryadlar boʻyicha bajarilib,
i oʻrniga 1, l oʻrniga 0 olinadi, matn shakliga aylantiriladi va maʼlumot koʻrinishida chiqish
qurilmasiga beriladi. Mantiq-informatsion mashina tez ishlashi, "xotira" hajmining kattaligi bilan
oddiy hisoblash mashinalaridan farq qiladi. Mantiq-informatsion mashina i. t. natijalarini ishlash,
adabiyot topishni avtomatlashtirish, sanoat, qishloq xoʻjaligi va transportga oid statistik maʼlumotlarni,
davolash muassasalarida bemorlarni kuzatishdan olingan natijalarni, meteorologik, seysmologik
stansiyalardan, Yer sunʼiy yoʻldoshlaridan olingan maʼlumotni ishlash va tarjima ishlarida
qoʻllaniladi.
[1]
Protsessor tarkibidagi arifmetik-mantiqiy qurilmaning ishlash prinsipini tushunish uchun avval
insonning mantiqiy fikrlash va xulosa chiqarish usullarini ko‘rib chiqamiz.
Insonlar kundalik hayotda o‘zaro muloqot qilish uchun turli mulohazalardan foydalanishadi.
Ma‘lumki, mulohaza – narsa yoki hodisalarning xususiyatini anglatuvchi darak gapdir. Boshqacha
aytganda, mulohaza – rost yoki yolg‘onligi haqida so‘z yuritish mumkin bo‘lgan darak gap.
Mulohazalar sodda va murakkab bo‗lishi mumkin. Biror shart yoki usul bilan bog‗lanmagan
hamda faqat bir holatni ifodalovchi mulohazalar
|
| |
