• Sonlarni raqam belgilari orqali ifodalash usuli sanoq tizimi deb ataladi.
  • Pozitsion ko`rinishli sanoq tizimlarda ixtiyoriy sonlarni tasvirlash uchun ishlatiladigan raqamlarga sanoq tizimning bazasi deyiladi. Pozitsion sanoq tizimining
  • Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta‘limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika – matematika fakulteti




    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet50/193
    Sana13.05.2024
    Hajmi3,81 Mb.
    #230005
    1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   193
    Bog'liq
    Majmua IVRT 1-SEMestr 123

     pozitsion o‗nlik sanoq tizimi 
    vujudga keldi. 
    Bu tizim ilk bora Xindistonda qo‗llanila boshladi, Markaziy Osiyo buyuk olimi Muhammad Al 
    Xorazmiyning arab tilida yozgan 
    traktati
    orqali arab mamlakatlariga tarqaldi va u yerdan eramizning 
    XV asrida yevropa mamlakatlariga yetib keldi. Aynan shu tufayli, butun jahon mamlakatlari 


    qo‗llanayotgan raqamlar, arab raqamlari deya nomlanadi. Evropada o‗nlik sanoq tizimi yanada 
    takomillashtirildi, xususan, bo‗sh qiymatni ifodalash uchun 0 raqamiga korrekt ta‘rif berildi. 
    Sonlarni raqam belgilari orqali ifodalash usuli sanoq tizimi deb 
    ataladi. 
    Bir xil ko`rinishda raqamlarni tasvirlash uchun ishlatiladigan raqamli belgilar va ularni yozish 
    qoidalari sanoq tizimlar deb ataladi. 
    Sanoq tizimlar pozitsion va nopozitsion qismlarga bo`linadi.
    Nopozitsion
    sanoq tizim deb, chegaralanmagan miqdordagi raqamlar majmuasiga aytiladi. 
    Bunday tizimlarda raqamlarning joylashish o`rni raqamning qiymatiga bog`liq bo`lmaydi.
    Pozitsion
    ko`rinishli sanoq tizimi deb, ma`lum qoidaga asoslanib joylashgan va chegaralangan 
    holatdagi raqamlar majmuasiga aytiladi. Bunday ko`rinishli sanoq tizimlarga har xil belgili natural 
    sonlar misol bo`ladi (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9).
    Pozitsion
    ko`rinishli sanoq tizimlarda ixtiyoriy sonlarni tasvirlash uchun ishlatiladigan 
    raqamlarga sanoq tizimning bazasi deyiladi. 
    Pozitsion sanoq tizimining
    ta‘rifi kiritiladi: sonni yozishda raqamlar uning yozilishiga va bu 
    raqamning sondagi joylashadigan o‗rniga bog‗liq bo‗lgan, o‗zining «salmog‗i» bilan 
    qatnashadi.Raqamning sondagi bu o‗rni 
    razryad
    deb ataladi.
     Agar sonning miqdoriy qiymati, shu raqamning ko‗rinishi va sonning 
    yozilishida uning pozisiyasiga bog‗liq bo‗lsa sanoq tizimi pozisiyon deb 

    Download 3,81 Mb.
    1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   193




    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta‘limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika – matematika fakulteti

    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish