Kimyoviy reaksiya tezligi –reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyasini vaqt birligi ichida o’zgarishiga aytiladi

Kimyoviy reaksiya tezligi –reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyasini vaqt birligi ichida o’zgarishiga aytiladi.

Kimyoviy reaksiya tezligi –reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyasini vaqt birligi ichida o’zgarishiga aytiladi.

• Kimyoviy reaktsiya tezligiga quyidagi omillar ta'sir qiladi:
• reaktivlarning tabiati;
• reaktivlarning kontsentratsiyasi;
• reaktivlarning aloqa yuzasi (heterojen reaktsiyalarda);
• harorat;
• katalizatorlar harakati.

Faol to'qnashuvlar nazariyasi kimyoviy reaksiya tezligiga ayrim omillarning ta'sirini tushuntirish imkonini beradi. Ushbu nazariyaning asosiy qoidalari:

• Faol to'qnashuvlar nazariyasi kimyoviy reaksiya tezligiga ayrim omillarning ta'sirini tushuntirish imkonini beradi. Ushbu nazariyaning asosiy qoidalari:
• Reaktsiyalar ma'lum energiyaga ega bo'lgan reaktivlarning zarralari to'qnashganda sodir bo'ladi.
• Reagent zarralari qanchalik ko'p bo'lsa, ular bir-biriga qanchalik yaqin bo'lsa, ularning to'qnashuvi va reaksiyaga kirishish ehtimoli shunchalik yuqori bo'ladi.
• Faqat samarali to'qnashuvlar reaktsiyaga olib keladi, ya'ni. "eski rishtalar" yo'q qilingan yoki zaiflashgan va shuning uchun "yangi" aloqalar paydo bo'lishi mumkin bo'lganlar. Buning uchun zarralar etarli energiyaga ega bo'lishi kerak.
• Reaktiv zarrachalarning samarali to'qnashuvi uchun zarur bo'lgan minimal ortiqcha energiya deyiladi faollashtirish energiyasi
• Kimyoviy moddalarning faolligi ular ishtirokidagi reaktsiyalarning faollashuv energiyasining pastligida namoyon bo'ladi. Faollashtirish energiyasi qanchalik past bo'lsa, reaktsiya tezligi shunchalik yuqori bo'ladi. Masalan, kationlar va anionlar orasidagi reaksiyalarda aktivlanish energiyasi juda kam, shuning uchun bunday reaksiyalar deyarli bir zumda boradi.

Reaksiya tezligini reaktsiya mexanizmini o'zgartiradigan va uni faollashtirish energiyasi kamroq bo'lgan energetik jihatdan qulayroq yo'lga yo'naltiradigan maxsus moddalar yordamida o'zgartirish mumkin.

• Reaksiya tezligini reaktsiya mexanizmini o'zgartiradigan va uni faollashtirish energiyasi kamroq bo'lgan energetik jihatdan qulayroq yo'lga yo'naltiradigan maxsus moddalar yordamida o'zgartirish mumkin.
• Katalizatorlar- Bular kimyoviy reaksiyada ishtirok etuvchi va uning tezligini oshiradigan moddalardir, lekin reaksiya oxirida sifat va miqdoriy jihatdan o'zgarishsiz qoladi.
• Inhibitorlar- Kimyoviy reaksiyalarni sekinlashtiruvchi moddalar.
• Kimyoviy reaksiya tezligini yoki uning yo'nalishini katalizator yordamida o'zgartirish deyiladi kataliz .