|
O’zbekiston Respublikasi Raqamli Texnalogiyalar Unversiteti Toshkent Axborot Texnalogiyalar unversiteti
|
| bet | 10/10 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 0,63 Mb. | | #234961 |
Bog'liq Ma’lumotlar bazasining maqsadi, vazifalari va asosiy tushunchalariIsmi-sharifi
|
Tug’ilgan yili
|
|
Ismi-sharifi
|
Tug’ilgan yili
|
Salimov A.A.
|
1970
|
|
Jalilov A.S.
|
1969
|
Halimov B.T.
|
1969
|
|
Salimov A.A.
|
1970
|
Jalilov A.S.
|
1969
|
|
Halimov B.T.
|
1969
|
7-rasm. Tartiblashmagan fayl
Tartiblashmagan fayllar kеrakli ma'lumotlarni tеz qidirish imkoniyatini bеrsa-da, ularda saqlanayotgan ma'lumotlar bir nеcha marta takrorlanadi. Natijada xotiradan foydalanish samaradorligi kamayadi. Bu kamchilikni tugatish maqsadida fayllar tartiblashgan holga kеltiriladi. Bunday holatlarda yozuvlar emas, balki ularning joylashgan manzilgohlari saqlanadi. Kеrakli ma'lumotlar manzilgohlar bo`yicha qidiriladi va u xotirada kam joyni egallaydi.42-rasmda tartiblashgan fayl kеltirilgan. Bunda «tug`ilgan yil» maydoni I1 indеksga ega.
Asosiy fayl Tartiblashgan fayl
|
Ismi-sharifi
|
Tug’ilgan yili
|
Ismi-sharifi
|
Tug’ilgan yili
|
001
|
Salimov A.A.
|
1970
|
1969
|
002, 003
|
002
|
Halimov B.T.
|
1969
|
1970
|
001
|
003
|
Jalilov A.S.
|
1969
|
1976
|
004
|
004
|
Valiev A.S.
|
1976
|
1976
|
004
|
8-rasm. Tartiblashgan fayl va indеks
Bunday fayl MBBT orqali avtomatik tarzda hosil qilinadi. Tеgishli ma'lumotlar manzilgoh indеkslarini izlash orqali chiqariladi.
Xulosa
Mazkur bobda ma’lumotlar bazasi haqida fikr yuritiladi. Ma’lumotlar bazasi o‘zi nima, u qanday yaratiladi? Ma’lumotlar bazasini loyihalash deganda nimani nazarda tutish kerak? Ma’lumotlarni jadvallarda qay yo'sinda saqlash, ularning takrorlanmasligini ta’minlash kabi bir qator tushunchalar keltiriladi. Kitobning kirish qismida ta’kidlanganidek, ma’lumotlar bazasi narsalar yoki predmetlar ombori emas, balki ombordagi predmetlar haqidagi ma’lumotlaming sistemalashtirilgan ma’lum bir strukturasidir. Bu strukturada nafaqat predmetlar, balki insonlar haqidagi ma’lumotlar ham bo‘lishi mumkin. Masalan, kadrlar bo'limidagi xodimlar haqidagi ma’lumot, o‘qishga kirayotgan abiturientning shaxsiy varaqasi yoki shifoxonadagi har bir bemor uchun to‘ldiriladigan kasallik tarixi varaqasi va h.k.
Ma’lumotlar bazasini yaratishda eng muhim narsalardan biri - loyihalash. Yaxshi loyihalangan ma’lumotlar bazasi tejamli, puxta bo‘lib, ma’lumotlarning takrorlanmasligini va undan boy ma’lumotlar olish imkonini yaratadi. Siz qurayotgan uyingiz uchun awalo loyiha tayyorlaysiz. Loyihani tajribali mutaxassis ustalardan so'rab olasiz. Natijada, siz qurgan uy puxta, ko‘rkam bo‘ladi va eng asosiysi kam mablag* sarflanadi, lekin uning foydali xonalari ko'proq bo‘ladi.
Ma’lumotlar bazasini qurish ham xuddi uy qurishdek gap. Avval, uni loyihalash kerak. Loyihalashda qanaqa turdagi ma’lumotlarning bo‘lishi va bu ma’lumotlardan qanday foydalana olish juda muhimdir. Chunki biror loyiha asosida qurilgan uyni buzib, qaytadan qurish qanchalik qimmatga tushishini tasawur qilamiz, albatta. Xuddi shuningdek, ma’lumotlar bazasining loyihasi yoqmasa yoki loyihaning ayrim elementlarini o‘zgartirishga ehtiyoj tug'ilsa, bu ishni Access osongina amalga oshiradi, faqatgina ayrim ma’lumotlar yo'qolishi mumkin. Bundan hech cho‘chimaslik kerak. Qilingan ayrim xato va kamchiliklar sizga keyingi loyihalarning puxta bo'lishi uchun dars vazifasini bajaradi.
Foydalanilgan Adabiyotlar
MA’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQAMSH SISTEMASI (ACCESS WINDOWS - 9X/2000 UCHUN) TOSHKENT – 2006
AХBOROТ ТEХNOLOGIYALARI VA ULARNING ТURLARI
AXBOROT TEXNOLOGIYASI VA TIZIMLARI ,,V O R I S -N A S H R I Y O T “ T O S H K E N T - 2 0 11’
|
| |
