Mavjudlik (Availability)
: Ruxsat etilgan
shaxslar yoki tizimlar
ma'lumotlarga kerak bo'lganda kirish imkoniyatiga ega bo'lishlari kerak.
2.5.2
Axborot xavfsizligi usullari
Turli xavfsizlik usullari ma'lumotlarni himoya qilishda qo'llaniladi:
Kriptografiya
: Ma'lumotlarni shifrlash orqali himoya qilish texnikasi.
Kriptografiya orqali axborot shifrlangan va faqat ruxsat etilgan shaxslar
tomonidan dekodlanishi mumkin. Mashhur algoritmlar
orasida
AES (Advanced
Encryption Standard)
va
RSA (Rivest-Shamir-Adleman)
mavjud.
Autentifikatsiya va ruxsat berish
: Foydalanuvchi
yoki tizimlarni
autentifikatsiyalash orqali ularning kimligini tekshirish va ularga ma'lumotlar
yoki tizimga kirish huquqini berish. Mashhur autentifikatsiya usullariga
parollar
,
biometrik ma'lumotlar
(barmoq izi, yuz aniqlash), va
ikki faktorli
autentifikatsiya (2FA)
kiradi.
Ma'lumotlarni maskalash va tokenizatsiya
: Maxfiy ma'lumotlarni
himoya qilish uchun ular maskalash yoki tokenizatsiya qilish orqali o'zgartiriladi.
Bu usul orqali ma'lumotlar haqiqiy ko'rinishidan
yashiriladi va faqat ruxsat
etilgan shaxslar unga kirishlari mumkin.
Firewollar
: Tarmoq xavfsizligini ta'minlash
uchun foydalaniladigan
dasturiy yoki apparat vositasi bo'lib, ruxsatsiz tarmoqlar orasida to‘siq yaratadi.
Firewollar ichki va tashqi tarmoqlar orasida filtrlash va monitor qilish vazifasini
bajaradi.
