O’zbekiston respublikasi sog’likni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent tibbiet akademiyasi «Tasdiqlayman»

(Tibbiy oliy ta’lim muassasalari ukituvchi va talabalar uchun )

T.f.n. A.A. Sadikov -TTA teri tanosil kasalliklar kafedrasi dostenti

T.f.n. b,s, Azizov -TTA teri tanosil kasalliklar kafedrasi dostenti


Takrizchilar : t.f.d. professor X.K.Shodiev –Toshkent pediatriya tibbiet instituti teri tanosil kasalliklar kafedrasi mudiri

T.f.d. professor Kapkaev R.A. –TTA teri tanosil kasalliklar kafedrasi professori, O’zR xizmat ko’rsatgan fan arbobi

Uslubiy tavsiyalar : TTA MUX yigilishi 2007 yil 13 mart 7 sonli baennomasi

TTA Ilmiy kengashi 2007 yil 30 may 11 sonli baennomasi karorlari Bilan tasdiklangan

-teri tanosil kasalliklar kafedrasi

Tematik xona, yangi axborot texnologiyalar vositalari , kurgazmali kurollar, slaydlar, fotorasmlar , videofilmlar , atlas , mulyajlar

UTV : slaydoskop, multimedia

- soat

. 3. Mashgulotning maksadlari

- Talabalarga dermatitlar (oddiy kontakt), eshakemi xaqida ma’lumotlar berish kerak

- kasalliklarning etiologiyasi, patogenezi, klinikasi xaqida ma’lumot

- kasalliklarning tashxisi, qiesiy tashxisi xaqida ma’lumot

- davolash xaqida tushuncha

Talabalarga bitlash, ыщtir xaqida ma’lumotlar berish kerak

- kasalliklarning etiologiyasi, patogenezi, klinikasi xaqida ma’lumot

- kasalliklarning tashxisi, qiesiy tashxisi xaqida ma’lumot

- davolash xaqida tushuncha

Status lokalis xaqida tushuncha

Vazifalar

Talaba bilishi kerak

-dermatit

-qo’tir

- bitlash

-Profilaktika, tashxis qo’yish, UASh taktikasi, tashki davolash, reabilitastiyasi, dispanserizastiya , oldini olish choralari. Toshmalarni aniqlash, gospitalizastiyaga tavsiyalar

Teri va shillik kavatlarni kuzdan kechirish, teri xolatiga baxo berish

Kasalliklarga oid birlamchi , ikkilamchi toshmalarni ajrata bilishi kerak

Kasallik anamnezini, shkoyatlarini analiz qilishi kerak

Klinika, laboratoriya ma’lumotlari.ga asoslanib tashxis, qiesiy tashxis qo’yishni bilish kerak, laboratoriya ma’lumotlarini interpretastiya qilishi bilish kerak

Kasalliklarni umumiy va maxalliy davosini qila orlishi kerak

4. 
   Mavzuni asoslash
   

to’g’ri tashxis qo’yish, ifodalash, qiesiy tashxis o’tqazish , resteplavrni to’g’ri ezish talabalar xususan dermatologiyani o’rganganda, xamda UASh kerak bo’ladi.

4. 
   Fanlararo va Fan ichidagi b ogliklik
   

Dars davomida olingan bilimlar teri tanosil kasallliklarni urganishda, terapiya, akusherstvo-ginekologiya. xirurgiya, urologiya , allergologiya va boshka klinik yunalishlarda kerak buladi.

4. 
   Mashgulot mazmuni :
   
   0. 
      Nazariy kismi
      

Dermatit – terining yallig’lanishi. Dermatitlar xillaridan oddiy kontakt dermatit, allergik dermatit va tokisikodermiya ajratiladi Oddiy kontakt dermatit tashqi muҳit ta’sirotlari natijasida paydo bo’ladi va bu ta’sir to’xtashi bilan, teridagi yallig’lanish belgilari, davosiz ҳam, vaqt o’tgach yaxshi bo’lib ketadi.

Dermatitni keltirib chiqaruvchi omillar tabiatga ko’ra mexanik (qisilish, qattiq bosim), fizik (yuqori va past temperatura, quyosh, radioaktiv va rentgen nurlari), kimyoviy (kislota, ishqor, tuzlar) va biologik (krapiva, meduza, ҳasharotlar chaqqanda) turlarga bo’linadi va ular ko’proq shartsiz ta’sirotlarga kiradilar.

Bu ta’sirotlar (kislota, ishqor va boshqa) teriga tekkan joyida vaqt o’tmasdan yallig’lanish belgilarini vujudga keltiradi. Misol qilib, terini issiq dazmol bilan kuyishini keltirsak bo’ladi va bunda teridagi o’zgarishlar chuqurligi faqat bu ta’sirning (temperatura) kuchiga va qancha uzoq davom etgani bilan bog’liq bo’ladi.

Shartsiz ta’sirotlar natijasida ro’y bergan terining yallig’lanishi oddiy kontakt dermatit yoki artifistial (sun’iy) dermatit deyiladi.

Allergik dermatit esa ayrim, faqat qandaydir fakultativ, shartli omillardan biriga (ayrim o’simliklar, dori-darmon, parfyu-mer maҳsulotlari va boshqa) terisini giperergik sezuvchanligi bor (monovalent sezgirlik) insonlarda, faqatgina shu allergen ta’siri natijasida kuzatiladi. Allergen teriga ta’sir qilgan vaqtdan orada muayyan inkubastion davr o’tgach (birinchi kasallanish bo’lsa, allergen takror ta’sir qilganidan so’ng), xuddi allergen tushgan joyida, ko’proq tananing ochiq joylarida, yallig’lanish belgilari paydo bo’ladi. Bemordagi allergik kontakt dermatit sababi bo’lgan allergen bartaraf qilinsa, dermatit tez o’tib ketadi. Vaqt o’tib, allergen takror ta’sir qilsa, yallig’lanish belgilari birinchidan simmetrik qismlarda paydo bo’ladi, keyinchalik tananing boshqa, uzoq qismlarida ҳam paydo bo’lishi mumkin. Ammo eng achinarlisi, bitta moddaga bo’lgan o’ta sezuvchanlik (monovalent sezuvchanlik) vaqtida davolanmasa, takror qaytarilgan (allergen) ta’sirlar oqibatida, asta-sekin boshqa allergenlarga sezuvchanligi ҳam oshib, polivalent sezuvchanlikka, ya’ni ekzema rivojlanishiga olib kelishi mumkin.

Allergen organizmga og’iz, to’g’ri ichak, nafas yoki parenteral (inekstiya) yo’l orqali tushib, idiosinkraziya yoki orttirilgan sezuvchanlik oqibatida, terida va ichki a’zolarda yallig’lanish jarayonini keltirishi toksikodermiya deyiladi. Bunda bemorning aҳvoli og’ir ke-chib, klinik manzara juda boy, terida boshidan simmetrik joylash-gan, tarqoq, o’tkir yallig’langan toshmalar va ichki a’zolarning jaro-ҳat-langani aniqlanadi.
ODDIY KONTAKT DERMATIT KLINIKASI
Odatda oddiy kontakt dermatitga uchragan bemor terida paydo bo’lgan toshmalar sababini (shartsiz ta’sirotni) aniq ko’rsatib beradi va ko’pincha yallig’lanish o’chog’ida achish, og’riq, kamroq qichishishga shikoyat qiladi.

Shartsiz ta’sirotni kuchli va qisqa vaqtli ta’sir oqibatida vujudga keladigan teri yallig’lanishini o’tkir oddiy kontakt dermatit (kuyish) va uzoq vaqt qaytalama kuchsiz ta’sir oqibatidagi teri yallig’lanishi xronik oddiy kontakt dermatit (uzoq vaqt mexanik ishqalanish oqibatida qaloq paydo bo’lishi) deyiladi.

Ko’rilganda, bemor terisida faqatgina tashqi omil ta’sir qilgan joyida, omilning shakli va kattaligiga teng, aniq chegarali o’tkir yallig’langan dog’ kuzatiladi (eritematoz davr). Qizargan teri shishadi va infiltrastiyalashadi, ustida bir yoki bir necha seroz yoki gemorragik suyuqli pufak va pufakchalar paydo bo’lishi mumkin (bullez davri). Tashqi omilning tanaga bo’lgan ta’siri juda kuchli bo’lsa teri nekrozi ҳam uchrashi mumkin (nekrotik davr).

Oddiy kontakt dermatitni keltirgan tashqi ta’sirni bartaraf qilsa, yallig’lanish ancha tez kamayib yo’qoladi. Bemor davolanmasa, pufaklar vaqt o’tib quriydi yoki ko’proq yoriladi va o’rnida paydo bo’lgan eroziyalarga ikkilamchi infekstiya qo’shilishi mumkin. Natijada yiringli ajratmalar paydo bo’lib, bemorda piodermiyalik asoratlar rivojlanib ketishi mumkin.

1.Dermatitis allergica.

2.Impetigo bullosa.

3.Pemphigus vulgaris.

.

EShAKEM (URTICARIA)

Kasallikning rivojlanishiga moyillik keltirib chiqaruvchi omil-larning ekzogen (fizik, mexanik, kimyoviy, dori-darmon va oziq-ovqatlar) va endogen (ichki a’zolardagi patologik jarayonlar, misol, jigar, o’t qopi, oshqozon-ichak, asab sistemasi, qalqonsimon bezi ishlash faoliyatining buzilishi) etiologik guruҳlari ajratiladi. Bu omillarning ta’sir mexanizmi eshakemning patogenezida ko’plab bir-biriga o’xshaydi va organizmda gistamin, serotonin turidagi biologik aktiv moddalar miqdorini ortish natijasida kapillyarlar yallig’lanib kengayadi, ularning o’tkazuvchanligi oshish oqiba-tida, epidermisda va dermaning so’rg’ich qavatida o’tkir shish paydo bo’lib, qavarchiq toshmalar vujudga keladi. Organizmdagi ayrim prostesslar gistamining rezervuardan ajralib chiqishga sabab bo’lib, qavarchiqlar paydo bo’lishini aktivlashtiradi. Oddiy misol qilib, organizm-dagi antigen – antitelo reakstiyasini keltirish mumkin va bunda IgE va komplement asosiy rol o’ynaydi.

Tasnifi va rivojlanish mexanizmlari

Klinikasi. Eshakemning klinik ko’rinishlari turli bo’lishi mumkin va bugungi kunda o’tkir eshakemi, Kvinkening o’tkir chegaralangan shishi, surunkali qaytalanib turuvchi, quyosh ta’siridagi va kontakt eshakemi turlarini ajratadilar.

Turg’un tugunchali eshakem va bolalar eshakemida qavarchiqlar keyinchalik tuguncha va tuguncha-pufakchaga aylanishini ko’zda tutib, ko’p olimlar ularni qichima kasallikning turlariga kiritganlar.

Eshakemi kasalligi terida bo’rtmali (qavarchiq) toshmalar toshishi bilan xarakterlanadi. Oqish-qizg’ish bo’rtmalar, pilakchalar epidermisda va dermaning yuzaki qismida, qisqa muddatli ҳujayralar ichida shish ҳosil bo’lishi ҳisobiga vujudga keladi. Kvinke shishi derma va gipodermada katta-katta yuzali shishlar evaziga kuzatiladi. Ҳar ikkala kasallik o’tkir yoki surunkali qaytalovchi turda kechishi mumkin. Eshakemi va Kvinke shishi birgalikda yoki ayri-ayri uchrashi mumkin. Nasldan-naslga o’tuvchi Kvinke shishida eshakemi kamdan-kam ҳollarda ҳamkorlikda kuzatiladi.

Sinonimlari: eshakemi-urticaria; Kvinke shishi-oedema Quinc-ke, angionevrotik shish, gigant eshakemi.

Ҳar olti kishidan biri (ayrim mualliflar ma’lumotiga ko’ra – ҳar to’rt kishidan biri) ҳayoti mobaynida bir bor bo’lsa ҳam eshakemi yoki Kvinke shishini boshidan kechiradi. Eshakemi bilan og’rigan bemorlarning 25% qismida kasallik ertami yoki kech surunkali turga o’tadi.

Differenstial tashxisi:

Qumursqalar chaqishi

Medikamentli eshak emi

Kontaktli eshakemi

Urtikar vaskulit

V-gepatiti.

Profilaktika.

Provokastiya xususiyatiga ega bo’lgan omillar – kimyoviy vositalar yoki dori-darmonlar (aspirin, oziq-ovqatga qo’shuvchi maҳsulotlar)ni bartaraf etishga urinishlar kam ҳollarda, xususan surunkali eshak-emida naf beradi.

Davosi.

1. Antigistamin xususiyatiga ega bo’lgan vositalar: N1-blokator-lardan boshlanadi, masalan, gidroksizin yoki terfenadin. Agar bu vositalar samarasiz bo’lsa, N2-blokatorlari (stimetadin) va semiz ҳujayralarni stabillashtiruvchi preparatlar (ketotifen) qo’shiladi.

3. Maҳalliy davo teridagi o’zgarishlarga qarab.

Bo’rtmalar – to’g’ri chiziqli, to’q qizil gardishli, terining mexanik ta’-sir-lanuvchi soҳalarida uchraydi, qichimali. Yo’q Teriga oҳis-ta mexanik ta’sir etilsa, tezda qichimali bo’rtma ҳosil bo’ladi.

Sovuqdan paydo bo’luvchi eshakemi. Teriga sovuq jism yoki suyuqlik tekkan soҳada shish, oqarish yoki qizarish paydo bo’lib, qichishadi. Bor 10 daqiqa mobaynida teriga muz bo’-lagi tekka-zib tu-ril-sa, 15 da--qiqa ichida bo’rtmalar ҳosil bo’-lishiga olib keladi.

Vibrastion Kvinke shishi 20–50 Terining bosim ta’sir etuvchi soҳasida (kaft, tovon, dumba) katta-katta shish, og’riq va qichishish kuzatiladi. Yo’q Teri yuzasiga perpendikulyar ҳolatda, bosim ta’sir etishidan so’ng 1–4 soat o’tgach (latent davri) turg’un qizarish va shish paydo bo’ladi.

Quyosh nuri ta’siridan paydo bo’luvchi

Eshakemi. Quyosh nuri yoki ultrabinafsha nuri ta’siridan so’ng, teri shishi oqarishi yoki qizarishi kuzatiladi. Bor 2,5 kVt quvvatga ega bo’lgan (290–690 nm) lampa bilan 30–120 sekund nurlatilgach, 30 daqiqadan keyin bo’rt-malar paydo bo’ladi.

Xolinergik eshakemi. Ko’plab, mayda (5 mm. gacha), bir xil bo’rtmalar ta-nada, bo’yinda, qo’l-oyoq-larda uchrab, qichima be-zovta etadi. Jismoniy mashq, meҳnat, issiq suvli dush toshmalar toshishiga sabab bo’ladi.

ng shishi yoki bronxospazm natijasida qorinda og’riq, eshakem, teri qichishi.

s olish shovqinli, aritmik, auskultastiyada «soqov» o’pka eshitiladi.

Qo’tir – yuqumli parazitar, asosan, kechasi kuchayadigan teri qichinishi bilan kechadigan kasallik.

Etiologiyasi. Kasallikni qo’tir kanalari – Sarcoptes hominis chaqiradi. Kasallik yuqumli bo’lib, bemor yoki uning buyumlari orqali yuqadi.

Asosiy belgilari. Sog’ teriga kana tushgandan keyin 7–14 kun o’tgach, bemor terida qattiq qichinish va toshmalarga e’tibor beradi. Bemor terisida mayda pufakchasimon tugunchalar va egri-bugri, kulrang, uzunligi 5–10 mm keladigan chiziqlar (qo’tir yo’llari) va qora nuqtalar ko’rinib turadi. Qo’tir yo’lining uchi ochiq (mayda eroziya), oxiri yopiq bo’lib, u erlarda pufakchalar (tuguncha) bo’lib, ular doim juft joylashadilar (eroziya – tuguncha). Odatda bu joylarga kanalar joylashgan bo’ladi. Qo’l panjasi ustki bo’g’imlari, barmoq oralari, qo’ltiqning oldi, ayollarda ko’krak uchi terisida juft-juft joylashgan pufakcha (tuguncha) va eroziyalar uchraydi. Qichinish, ayniqsa, kechasi zo’rayib, qashinish oqibatida terida tirnalishlar kelib chiqib, ikkilamchi infekstiyaga yo’l ochiladi. Kechqurun zo’rayadigan qichinish, qo’tir yo’llari, eroziya va pufakchasimon tugunchalarning o’ziga xos joylashishi, kanalar topilishi, kasallikka to’g’ri tashxis qo’yishga yordam beradi.

Davolash: kattalarda 33 % li oltingugurt malҳami, 1 kunda bir marotaba (4–6 kungacha surkaladi), so’ngra dush qabul qilib, kiyimlar almashtiriladi. Bugungi kunda ko’pincha benzilbenzoatning 20% li suvdagi eritmasi qo’llaniladi (4 kun, kuniga 10 daqiqa davomida 10 daqiqa tanaffusdan so’ng 2 marta surkaladi). DEMYaNOVICh USULI: 1/1 eritma, ya’ni 60 % li natriy tiosulfat bilan 10 daqiqa orasida butun tana, qo’l-oyoq terisiga zo’r berib surkaladi (tananing ҳar qismiga 2 daqiqadan va 5 daqiqa tanaffusdan so’ng 2 marotaba) 10 daqiqa tanaffusdan keyin 1/2 eritma bilan, ya’ni xlorid kislotaning suvdagi 6 %li eritmasi xuddi shunday usul bilan surtib chiqiladi.

Albatta bemorning oila a’zolari, yaqin muloqotda bo’lgan insonlarni tekshirib davolab, epid o’chog’ni yo’qotish zarur (ilova X).

ChOV BITLAShI

(PEDICULUS PUBICUS)

ChOV bitlashi – parazitlar, ya’ni xo’jayinlarda yashashga mos-lash-gan bitlar orqali vujudga keladigan, yuqumli kasallik. Bitlar odamdan-odamga, uning o’rin-ko’rpalari, kiyim-boshlari orqali o’tadi va xo’jasining qoni bilan oziqlanadi. Bir kunda 0,3–0,5 ml gacha qon so’rishi mumkin. Bit qon so’rganida odam terisiga yopishib olib, unga so’lak chiqaradi va terini sensibilizastiyalab qichitadi.

Bitlar 3 xil bo’ladi – bosh biti (Pediculus capitis), kiyim biti (Pediculus corporis) va chov biti (Pediculus pubis) uchraydi.

Chov biti kulrang qora tusda bo’lib, junlarning asosiga maҳkam yopishib oladi. Bitlar asosan, qov, qorin va sonning chegara qismlaridagi terida yashaydi, lekin ba’zan o’rmalab, tananing jun bilan qoplangan boshqa qismlariga (qo’ltiq, ko’krak, soqol, kiprik, qoshga) o’tib oladi. Bu ҳasharotlar odatda jinsiy aloqa vaqtida bir odamdan ikkinchi odamga o’tadi, ammo ichki kiyim, o’rin-ko’rpa jildlari orqali ҳam o’tishi mumkin.

Bugungi kunda, bitlashning bu turi jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklar guruҳiga kiritilgan.

Bitlar chaqqanda qattiq qichishish yuzaga kelib, ko’p sonli uzunchoq tirnalishlar (ekskoriastiya), shilinishlar ҳosil bo’lib, ikkilamchi infekstiyalar tushishiga yo’l ochadi. Chov satҳida – bitlar chaqqan joylarda oldin qizil rangli ekximoz toshmasi, keyin vaqt o’tgach, rangi o’zgarib kulrang, yumaloq shaklda, ustidan bosganda yo’qol-may-digan dog’lar ҳosil bo’ladi. Dog’ o’rtasida nuqtadek eroziya – bit qon so’rgan o’rni turadi. Dog’lar odatda 7–10 kun saqlanib turadi. Bit chaqqan joy terisi qattiq qichishib shu soҳalarda tirnalishlar paydo bo’ladi va butunligi buzilgan teri yuzasiga ikkilamchi piodermiya va ular bilan bir qatorda boshqa jinsiy aloqa yo’li bilan yuqadigan infekstiyalar ҳam yuqtirilishining eҳtimoli yuqori bo’ladi.

Tashxisi – aniq klinik belgilari;

– terida qov biti topilishi.

Davosi.

– 2–3 kun 10%li simobli malҳam, 20% li benzilbenzoat, oltingugurt malҳami.

Ichki kiyim va ko’rpa-to’shak jildlari dezinfekstiyalanadi yoki sovun bilan issiq suvda yuvilib almashtiriladi yoki 10%li sovunli-solvent pastali eritmada bir necha soat saqlanadi va keyin quyoshda quritilib dazmollanadi. Xuddi shu eritmaning 20% lisi xonalarni tozalash uchun ishlatiladi.

Bitlashning oldini olish va profilaktikasi. Bitlashning oldini olish, asosan, aҳolining moddiy farovonligi va sanitariya madaniyatini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar ishlab chiqish va uni ҳayotga tadbiq etishdan iborat. Shaxsiy gigienaga rioya qilish, choyshab, ichki kiyim, o’rin-ko’rpa jildlarini ҳar ҳaftada almashtirib turish, yuvilgan kiyimlarni dazmollab kiyish, birovlarning o’rnida yotmaslik, oiladan chetta va tasodifan jinsiy aloqa qilmaslik.

Ushbu usul mashgulot davomida xamkorlikda ishlash va xar bir talabaning faol katnashishini ko’zda tutadi, o’qituvchi butun gurux bilan ishlaydi.

O’qituvchi g’oyani aniqlashda xalaqit beradigan xech qanday tanbex va nojo’ya gaplarni ishlatmasligi kerak . Fikrlash qobiliyatiga ta’sir qilmaslik kerak. Xar xil g’oyalarni kombinastiyasini qo’llash kerak.

Ushbu usul talaba nutqi, fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi va talabada mustaqil fikrlash, muloҳaza yuritishni shakllantiradi.

Savollar :

Dermatitlarni tasnifi

EShAKEMINI tasnifi

Dermatitlarni klinikasi

Eshakemini klinikasi

bitlashni klinikasi

ыщtirni klinikasi
6.2.Taxliliy kismi

Vaziyatli masalalr

1.Be’mor 40 eshda. Uzok vakt tovon epidermofitiyasi bilan kasallangan, yod preparatlarini ko’llagandan so’ng butun tanasiga mayda toshmalar toshgan.

Yod preparatini ishlatmagandan keyin asta sekin toshmalar so’rilgan.
2.Poliklinikaga 14 yashar qiz chap qo’lida pufakli toshmalar paydo bo’lishiga shikoyat qilib bordi. Be’mor dazmollaganda qo’li dazmolga tegib ketgan. Chap qo’lida uchburchak, aniq chegarali, o’tkir yallig’langan dog’ kuzatiladi, ustida seroz suyukli pufak bor.

0. 
   6.3.Amaliy kismi
   

-og’zaki

-vaziyatli masala

-o’zlashtirilgan amaliy ko’nikmalarni namoyish etish

8.Joriy baxolash mezonlari

№	O’zlashtirish (%) va ballarda	Baҳo	Talabaning bilim darajasi
1.	96-100	A’lo «5»	Piodermiya, kutirning klinik tasnifi buyicha etarli darajada uz fikrni bayon eta oladi, be’morlarni mustakil tekshirib, xulosa bera oladi va tegishli qaror qabul qiladi, mavzu buyicha kasallik tarixini tuldira oladi va to’ldirishga o’z fikrini bayon eta oladi. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarini ijodiy fikrlay oladi va yangi materiallar bera oladi, mustaqil mushoxada yuritadi Vaziyatli masalalarni to’g’ri va ijodiy echish, javoblarni to’liq asoslab berish. Interaktiv o’yinlarda faol va ijodiy qatnashish va ularni echishda ijobiy xulosalar va taҳlil qilish. TMI bo’yicha xozirgi zamonga mos bo’lgan kurgazmali qo’llanmalar eki oliy sifatli 7-10 manbaidan va internet ma’lumotalridan olingan referatlar tayyorlaydi.

7.Malaka , ko’nikma va bilimni tekshirish usullari :

-og’zaki

-vaziyatli masala

-o’zlashtirilgan amaliy ko’nikmalarni namoyish etish

Amaliy kщnikmalar baxoni 20% tashkil etadi

1. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarining etiologiyasi va patogenezi

2. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarining klinik kurinishi

3. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarining boshka kasalliklar bilan kiesiy tashxislash

4. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarini davolash usullari

5. dermatitlar, toksikodermiyalar, ekzema, neyrodermatozlar, eshakemi kasalliklarining profilaktikasi

1 Arifov S.S., Eshbaev E.X. Teri-tanosil kasalliklar. T.,1997

2 Vaisov A.Sh. Teri-tanosil kasalliklari. T., 2004

3 Vladimirov V.V., Zudin V.I. Kojnыe i venericheskie bolezni. 4Atlas. Uchebnoe posobie dlya studentov med. VUZov.

5 Skripkin Yu.K. Kojnыe i venericheskie bolezni. Uchebnik dlya medistinskix institutov. M.,1979., 1980,

6 Skripkin Yu.K. Rukovodstvo po kojnыm i venericheskim boleznyam. M.Medistina, 1995.

7 Pavlov S.T., Shaposhnikov O.K.. Samstov V.I., Ilin I.I. Kojnыe i venericheskie bolezni. L 1989g

8 Shadiev X.K., Axmedov. Teri-tanosil kasalliklar.,T.1993.

9 Karimov A.M. Ter iva tanosil kasalliklari 1995 y

10 Kapkaev R.A. « Spravochnik dermatoveenrologa» 1997g.

1. Kalamkaryan A.A., Mordovstev V.N. ,Trofimova Klinicheskaya dermatologiya, M.1989

2.Somov B.A., Dolgov A.B. Professionalnыe zabolevaniya koji v veduщix otraslyax narodnogo xozyaystva. M.1976.

3.Studnistin A.A., Berenbeyn B.A. Differenstialnaya diagnostika kojnыx zabolevaniy. M.Med.,1989

4. Shaposhnikov O.K., Venericheskie bolezni. L.1991.

Internet ma’lumotlari quyidagi saytlardan olinadi :

1) www tma uz

2)www .mediashhera aha.ru // dermatol// derm –mn htm

3)www . matrix ucdavis edu // DOJ . htm l

4)www.c.c. emory .edu //WHCL// medveb. Dermatology .html/

5)www I . Mosbycom // Mosbi // Periodicals // medicals // CPDM // dm / html

6)www. Skindex . com .

7)www amaassu/org//journals // standing // derm // dermhome .htm