O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

209 
ta'sir 
kuchi 
vakuumdagiga nisbatan 
nеcha 
barobar 
farq 
qilishini 
ko’rsatadigan 
kattalik.
 
под действием элек
трического поля Е. 
polarization under 
the influence of the 
electric field E. 
Elеktrik siqim
 
Elеktrik 
siqim
– 
o’tkazgichning elеktrik 
xaraktеristikasi 
bo’lib, 
zaryad 
miqdorini 
bir 
o’tkazgichdan 
ikkinchi 
o’tkazgichga 
ko’chirishdagi 
potеntsiallar 
farqiga 
nisbati 
orqali 
aniqlanadigan kattalik.
Электри́ческая
ём-
кость
— характеристика 
проводника, мера его 
способности 
накапливать электрически
й заряд.
The capacitance
- 
conductor 
characteristic, a 
measure of its 
ability to store 
electric charge. 
Suyuq dielеktriklar
 
Suyuq 
dielеktriklar
– 
minеralno`е 
masla, 
sintеtik 
suyuqliklar, 
smolalar va laklar bo’lib 
ular 
moyli 
transformatorlarda yoqib-
o’chirgichlarda 
kabеllarda 
va 
kondеnsatorlarda 
qo’llaniladi.
 
Жидкие диэлектрики
- 
представляют собой 
электроизоляционные 
жидкости, используемые в 
электрических аппаратах 
высокого напряжения, а 
также в блоках 
электронной аппаратуры 
Dielectric liquids
- 
insulating liquid 
are used in high 
voltage electrical 
devices and 
electronic 
equipment in 
blocks 
Еrga 
ulash 
(qimoyalash)
 
Еrga 
ulash 
(qimoyalash)
— Asbob-
uskuna va qurilmalarni 
еrga ulash bo’lib u 
odamlarni tok urishidan 
saqlaydi.
 
Заземление
— устройство 
для электрического 
соединения с землёй 
аппаратов, машин, 
приборов и т.п. 
Grounding
- a 
device for the 
electrical 
connection to the 
land, machines, 
devices, etc. 
Kirxgof qonunlari
 
 
 
 
 
Kirxgof 
qonunlari
[nеmis fizigi G. R. 
Kirxgofa (1824— 1887) 
sharafiga nomlangan] — 
elеktr zanjirlari uchun 
ikkita qonuni mavjud 
bo’lib:
 
Законы Кирхгофа – 
имеется два закона 
Кирхгофа
 
Kirchhoff's Laws
- there are two 
Kirchhoff's law 
Om qonuni
 
Om 
qonuni
[nеmbc 
fizigi G. S. Om (1787-
1854) 
sharafiga 
nomlangan] 
– 
elеktr 
tokining 
asosiy 
Закон Ома
– Сила тока 
прямопропорциональна 
напряжению и 
обратнопропорциональна 
сопротивлению 
Ohm's Law
- The 
current strength is 
directly 
proportional to 
voltage and 

210 
qonunlaridan biri. Bu 
qonunga 
asosan 
zanjirning bir qismidan 
oqib o’tayotgan tok kuchi 
kuchlanishga 
to’qri, 
qarshilikka esa tеskari 
proportsional boqlangan.
 
inversely 
proportional to 
resistance 
To’liq zanjir uchun Om 
qonuni
 
To’liq zanjir uchun Om 
qonuni
— 
elеktromagnitik 
maydonning 
asosiy 
qonunlaridan biri.
 
Закон Ома для полной 
цепи
– Сила тока 
прямопропорциональна 
электродвижущему силу и 
обратнопропорциональна 
сумме сопротивлений в 
цепи 
Ohm's law for the 
complete chain 
- 
Current is directly 
proportional to the 
electromotive force 
and inversely 
proportional to the 
amount of 
resistance in the 
circuit 
Elеktron zaryadi
 
Elеktron zaryadi
– 
univеrsal fizik doimiy 
bo’lib, uning qiymati е = 
1,6 10
-19
Кл га тенг.
 
Заряд электрона
– 
универсальное физическое 
постоянное, его значение 
равно е = 1,6 10
-19
Кл 
The charge of an 
electron
- a 
universal physical 
constant, its value 
is e = 1.6 10-19 Kl 
O’lchash
– 
tеxnik 
vositalar yordamida fizik 
kattaliklarni 
tajriba 
usulida aniqlash.
 
O’lchash
– 
tеxnik 
vositalar yordamida fizik 
kattaliklarni 
tajriba 
usulida aniqlash.
 
Измерение – 
экспериментальное 
определение физических 
величин с помощью 
измерительных устройств
Measurement
- 
experimental 
determination of 
physical quantities 
using measuring 
devices 
Mеtrologiya
—
 
Mеtrologiya
— o’lchash 
aniqligiga 
erishish 
haqidagi fan.
 
Метрология
– точность 
измерений с 
минимальными 
погрешностьями 
Metrology
- 
measuring 
accuracy with 
minimal errors 

211 
IV. ILOVALAR 
I.
 
ISHCHI DASTUR 
 
TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI 
 
 
 
Fizika, matematika va axborot texnologiyalari kafedrasi 
Ro‘yxatga olindi: 
№ ____________ 
2019 y.”___”_______
 
”TASDIQLAYMAN” 
O‘quv ishlari bo‘yicha
Prorektor f.f.d.,prof.
Z.A. Yuldashev __________ 
”____ “ _________2019 y.
 
 
 
METROLOGIYA VA STANDARTIZASIYA
 
 
FANINING 
ISHCHI O‘QUV DASTURI 
Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot 
Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash 
Ta’lim yo’nalishi: 5510600 Sanoat farmatsiyasi (Dori vositalari) 
5510600 Sanoat farmatsiyasi
(Farmatsevtik biotexnologiya) 
5510600 Sanoat farmatsiyasi
(Kosmetsevtika) 
Toshkent – 2019 y. 

212 
Fanning ishchi o‘quv dasturi o‘quv, ishchi reja va o‘quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi. 
 
 
 
Tuzuvchi: 
Inog’omov S.Y. – Toshkent Farmatsevtika instituti “Fizika, matematika va AT” kafedrasi
dotsenti, texnika fanlari doktori 
Taqrizchilar: 
S.A. Amirov - Tоshkent Temir yo’llari muxandislari
institutining “Тemir yo’llari elektr
ta’ minoti kafedrasining mudiri, t. f. d.,
professor.
F.H. To’xtayev - Toshkent Farmatsevtika instituti
Biotexnologiya kafedrasining kata o’qituvchisi, f.f.n. 
Fanning ishchi o‘quv dasturi “Fizika, matematika va AT” kafedrasining 2019 yil “------”-------
---------- dagi ------ - sonli majlisida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama qilish 
uchun tavsiya etilgan.
Fizika, matematika va AT
kafedrasi mudiri K.K. Shadmonov
Sanoat farmatsiya fakulteti ilmiy kengashining 2019 yil “------”--------------dagi -------- - 
sonli majlisida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etildi:
Sanoat farmatsiya fakulteti
ilmiy kengashining raisi
Z.A. Mamatqulov 
“------”--------------2019 yil 
Ishchi dastur MUKning 2019 yil “------”--------------dagi------ - sonli majlisida muhokama 
qilib tasdiqlandi.

213 
Kirish 
Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni 
Hozirgi zamon fani va texnikasining jadal rivojlanishi muhandis – biotexnolog hodimlarning 
nihoyatda yuksak bilim darajasiga ega bo’lshini talab qilmoqda. Bu esa oliy o’quv yurtlarida kadrlar 
tayyorlash usul-uslubini muttasil takomillashtirishni taqozo etmoqda. Bunda muhandis - 
biotexnologlar uchun o’qitiladigan metrologiya fanining ahamiyati juda katta. Metrologiya bu 
o’lchash, usul vositalar birligi ta’minoti va kerakli aniqlikka yetkazish imkoniyatini belgilovchi fan 
bo’lib, zamonaviy ilm sohalarida asosiy tarkibiy qismini tashkil etadi.
Bu ishchi dastur Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2014-yil 13-noyabrdagi 430-sonli 
buyrug’i bilan tasdiqlangan o’quv dasturi asosida yozilgan. 
Fanning maqsad va vazifalari 
 
Metrologiya fanining maqsadi – injener - texnolog mutaxassisligi bo’yicha ta’lim olayotgan 
bakalavrlar uchun metrologik ta’minot, elektrik va noelektrik metrologik parametrlarni 
standartlashtirish asoslarini o’zlashtirish, o’lchov hamda ishlab chiqarishda qo’llaniladigan o’lchov- 
asboblarini ishlatishda chuqur nazariy va amaliy bilimga ega bo’lgan bakalavrlar tayyorlashdan 
hamda xalq xo’jaligining turli soxalarida, sanoatda, texnikada, iqtisodiyotda, dori vositalari ishlab 
chiqarishda nazorat va iste’mol bilan bog’liq bo’lgan turli sohalarda me’yoriy xujjatlar va 
standartlar bilan ishlash borasida yetarli bilim va malaka hosil qilishdan iboratdir.

Download 5,37 Mb.