I bob bo‘yicha xulosa
Ikkinchi bobda IoT-ga asoslangan SSTlar ularning turlari va imkoniyatlari o‘rganilgan. O‘rganishlar natijasi shuni ko‘rsatdiki IoT texnologiyasining rivojlanishi SSTlarga bevosita bog‘liq. Chunki har qanday IoT tizimlarining fizk pog‘onasida sensor qurilmalari va ular o‘rtasida hosil qilingan tarmoq yotadi. Shunga qaramay IoT tizimlarida SSTlardan foydalanishda ko‘plab muammolar ham mavjudligi aniqlandi va ularning yechimlari bo‘yicha tavsiyalar ko‘rsatib o‘tildi.
Bulutli hisoblash texnologiyasining imkoniyatlari tahlili
Bulutli texnologiya – Internet orqali turli xizmatlarni yetkazib berishni izohlaydi. Bu shuningdek adabiyotlarda muqobil ravishda bulutli hisoblash nomi bilan ham keladi. Ushbu atama odatda Internet orqali ko‘plab foydalanuvchilar uchun ochiq bo‘lgan ma’lumot markazlarini tavsiflash uchun ishlatiladi. Bugungi kunda ustunlik qilayotgan katta bulutlar (quyidagi rasmga qarang) ko‘pincha taqsimlanadigan markaziy serverlardan bir nechtasidan tashkil topadi. Agar foydalanuvchi bilan aloqa nisbatan yaqin bo‘lsa, u chekka server sifatida belgilanishi mumkin. Bulutli hisoblash – bu kompyuter tizimining resurslaridan, xususan ma’lumotlarni saqlash (bulutli saqlash) va hisoblash samaradorligidan foydalanuvchi tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri faol boshqarilmasdan turib foydalanish imkoniyatidir (2.1-rasm).
2.1-rasm. IoTga asoslangan bulutli hisoblash arxitekturasi
Qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirish uchun bulutli tarmoq faqat bitta tashkilot uchun yoki bir nechta tashkilotlar uchun moslash ishlab chiqilishi mumkin yoki global miqyosidagi foydalanuvchilar uchun ochiq bo‘lishi mumkin. Shuningdek, ommaviy va gibrid bulutli tarmoq expertlari ta’kidlashicha, bulutli hisoblash kompaniyalari AT infratuzilmasining boshlang‘ich narxidan qochish yoki uni kamaytirishga imkon beradi. Expertlar bulutli hisob-kitoblar korxonalarga
o‘zlarining dasturlarini tezroq ishga tushirish va ishlash jarayonini qo‘llab quvvatlaydi, boshqaruv jarayonini yaxshilaydi va texnik xarajatlarni kamaytiradi. Hozirgi kunda ko‘plab turli yo‘nalishlarda faoliyat olib borayotgan kichik tashkilotlar o‘zlarining ishchi xodimlari uchun turli xizmatlar, ochiq ma’lumotlar bazasi, ko‘ngil ochar dasturlar, imkoniyatlar, resurslarni taqdim etmoqda. YokiInternet provayderlari bugungi kunda bir necha ming yoki yuz ming dollar pul tikish evaziga faqatgina ro‘yhatdan o‘tgan mijozlari uchun turli xizmatlarni mutloqo bepul ko‘rinishda taqdim etishmoqda. Xizmatlar bo‘lishi mumkin konsertga skidga evaziga chiptalar xarid qilish yoki IPTV xizmatlaridan foydalanish, yoki yirik tashkilotlar bilan shartnoma evaziga oliy ta’lim dargohlari uchun kutubxonalardan foydalanish huquqi tadqim etish. So‘nggi yillarda kompyuter tarmoqlari soxasida tumanli hisoblash yoki tumanli texnologiyaga asoslangan tarmoq tushunchalari tez tez uchrab turibdi. Tumanli tarmoqlar lokal tarmoqlarida chekka qurilmalardan foydalanib hisoblash, saqlash va aloqani ta’minlash jarayonlari amalga oshiriladi. Bunga sanoat kontrollerlari, kommutatorlar, marshrutizatorlar, o‘tnatilgan serverlar va boshqalarini misol qilib keltirish mumkin.
“Bulutli hisoblash” Internet orqali taqdim etiladigan har qanday xizmat uchun qo‘llaniladi. Bulutli texnologiyalarning mohiyati foydalanuvchilarga xizmatlarga, hisoblash manbalari va ilovalariga (shu jumladan) uzoqdan kirishni ta’minlashdir operatsion tizimlari va infratuzilma) Internet orqali. Ushbu xosting sohasining rivojlanishi (provayder hududida mijoz uskunalarini yuqori tarmoqli kengligi bilan aloqa kanallariga ulash imkoniyati bilan ta’minlovchi xosting xizmati) ichkaridan boshqarilishi mumkin bo‘lgan dasturiy ta’minot va raqamli xizmatlarga ehtiyoj tufayli yuzaga kelgan. Bu yanada tejamkor va samaraliroq.
Bulutli saqlash ma’lumotlar onlayn-saqlash modeli bo‘lib, unda ma’lumotlar tarmoq bo‘ylab tarqatiladigan va xaridorlarga, asosan uchinchi tomon tomonidan foydalanish uchun taqdim etiladigan ko‘plab serverlarda saqlanadi. Ma’lumotlar bulutda saqlanadi va qayta ishlanadi, bu mijoz nuqtai nazaridan bitta yirik virtual serverdir. Jismoniy jihatdan, bunday serverlar bir-biridan juda uzoq masofada, har xil qit’alar joylashgan joyga qadar joylashgan bo‘lishi mumkin.
Majburiy bulutli hisoblash xususiyatlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
iste’molchi mustaqil ravishda mustaqil serverni aniqlash va o‘zgartirish, masalan, server vaqti, kirish va ma’lumotlarni qayta ishlash tezligi, saqlanadigan ma’lumotlar miqdori, xizmat ko‘rsatuvchi provayder vakili bilan o‘zaro aloqa qilmasdan;
tarmoq orqali universal kirish, ya’ni. xizmatlar ishlatilgan terminal qurilmasidan qat’i nazar, iste’molchilar uchun ma’lumotlar tarmog‘i orqali mavjud;
resurslarni birlashtirish - xizmatlarni taqdim etadigan tashkilot, quvvatni talabga doimiy ravishda o‘zgarishi sharoitida iste’molchilar o‘rtasida hisoblash quvvatini dinamik ravishda taqsimlash uchun ko‘p sonli mijozlarga xizmat ko‘rsatish uchun resurslarni bir pulda birlashtiradi; o‘z navbatida, mijozlar faqat xizmatning asosiy parametrlarini nazorat qilishadi, masalan, ma’lumotlar hajmi, kirish tezligi, lekin iste’molchiga taqdim etilgan resurslarning haqiqiy taqsimoti xizmat ko‘rsatuvchi provayder tomonidan amalga oshiriladi (ba’zi hollarda iste’molchilar qayta taqsimlashning ba’zi bir fizik parametrlarini boshqarishi mumkin, masalan, afzal ko‘rgan ishlov berish markazini ko‘rsatish. geografik yaqinlik ma’lumotlari);
xizmatning egiluvchanligi - xizmatlarni real vaqt rejimida, etkazib beruvchi bilan qo‘shimcha muvofiqlashtirmasdan, odatda avtomatik rejimda o‘zgartirish imkoniyati;
iste’mol o‘lchovi, ya’ni. xizmat ko‘rsatuvchi provayder ma’lum bir mavhumlik darajasida ishlatiladigan resurslarni avtomatik ravishda ushlaydi (masalan, saqlangan ma’lumotlar miqdori, o‘tkazish qobiliyati, foydalanuvchilar soni, tranzaktsiyalar soni) va shu ma’lumot asosida iste’molchilarga taqdim etilayotgan xizmatlar hajmini hisoblab chiqadi.
Bulutli muhitda boshqarish juda muhim sifatdir. An’anaviy tizimlar bilan taqqoslaganda, bulutli muhitda yuqori darajadagi boshqaruvga erishish uchta omil bilan murakkablashadi: cheklangan odamlarning aralashuvi, ish yuklari oralig‘ida sezilarli o‘zgarish va umumiy infratuzilmaning xilma-xilligi. Ko‘pgina hollarda, dasturchilarga bulutli xizmatlarga asoslangan dasturlarni yaratishda yordam
beradigan ma’lumotlar bazasi yoki tizim ma’murlari bo‘lmaydi; platformalarni boshqarish asosan avtomatik ravishda amalga oshiriladi. Tizimlarni doimo aralash kontekstda yuklash bilan qiyoslash qiyin, chunki bu kontekstda muqarrar ravishda yuzaga keladi. Vaqt o‘tishi bilan bir xil iste’molchining ish yuki sezilarli darajada o‘zgarishi mumkin: bulutli xizmatlarning elastik taqdim etilishi ushbu xizmatlarni qisqa vaqt ichida odatdagidan ancha ko‘proq resurslarga ehtiyoj sezadigan foydalanuvchilar uchun iqtisodiy jihatdan qulay qiladi. Bundan tashqari, xizmatlarni sozlash qobiliyati birgalikda infratuzilmani «virtualizatsiya» usuliga bog‘liq. Bu ko‘p darajali resurslarni boshqarish uchun an’anaviy rollar va majburiyatlarni qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi.
Bulutli muhitning asosiy xususiyati - bulut modelidan qat’i nazar, texnologik infratuzilmaning xususiyatlari va murakkabligini foydalanuvchi tomonidan to‘liq yashirish qobiliyati. Bulutli hisoblash modeli foydalanuvchilarga o‘ziga xizmat ko‘rsatish, tarmoqqa to‘siqsiz kirish va yuqori «egiluvchanlik» bilan resurslar to‘plamini tashkil etish tamoyillari bo‘yicha standartlashtirilgan IT xizmatlarini olishni nazarda tutadi. Ushbu imkoniyatlarni taqdim etish mavhum infratuzilma, operatsiyalarni avtomatlashtirish va xizmatlarni boshqarish asosida amalga oshiriladi.
Hozirgi vaqtda bulutlarning quyidagi turlari ajratilgan:
xususiy bulutlar (xususiy), bitta tashkilotga xizmat qiladigan, uni qo‘llab-quvvatlaydigan yoki uchinchi tomon kompaniyasi tomonidan qo‘llab- quvvatlanadigan va tashkilot hududida yoki uning tashqarisida joylashgan. Abonentlar - korporativ ofislar va bo‘linmalar, biznes sheriklar, xom ashyo etkazib beruvchilar, sotuvchilar, ishlab chiqarish zanjiri ishtirokchilari va boshqa tashkilotlar. Xavfsizlik devori tomonidan himoyalangan, yopiq ichki tarmoqdan tashqariga chiqmang, yuqori darajadagi himoya ta’minlanadi;
umumiy manfaatlar bilan birlashtirilgan bir nechta tashkilotlar o‘rtasida taqsimlangan guruh bulutlari (jamoa) (xizmat va joylashuv shaxsiy bulutlardan farq qilmaydi);
bulut provayderining infratuzilmasi asosida tashkilotlarga yoki shaxslarga taqdim etiladigan jamoat yoki jamoat bulutlari (ommaviy). Har qanday kompaniya va individual foydalanuvchi taklif etilayotgan xizmatlarga obuna bo‘lishlari mumkin. Ular saqlashni, shuningdek veb-saytlarni yoki axborot tizimlarini joylashtirishning oson va arzon usulini, boshqa echimlarda mavjud bo‘lmaydigan katta miqyosdagi imkoniyatlarni taklif qiladilar;
gibrid bulutlar har qanday kombinatsiyada sanab o‘tilganlarni birlashtiradi, masalan, ochiq va oshkora xizmatlarni taqdim etish.
Ta’minotchining nuqtai nazari bo‘yicha, resurslarning birlashishi va iste’molchilar tomonidan iste’molning izchil bo‘lmaganligi sababli, bulutli echimlar har bir iste’molchi uchun ajratilgan apparat imkoniyatlaridan talab qilinadigan darajadan kam apparat resurslaridan foydalanishga imkon beradi va modifikatsiyalash protseduralarini avtomatlashtirish tufayli resurslarni taqsimlash sezilarli darajada kamayadi. obuna xizmatlarining narxi. Iste’molchilar nuqtai nazaridan ushbu xususiyatlar yuqori darajadagi xizmatlarga ega bo‘lish va ishlamay qolish xavfi past bo‘lgan xizmatlarni olish, shaxsiy kompyuter infratuzilmasini yaratmasdan, texnik xizmat ko‘rsatmasdan va modernizatsiyasiz kompyuter tizimining egiluvchanligi sababli tez miqyosda ta’minlanishini ta’minlaydi. Kirishning qulayligi va universalligi xizmatlarning keng mavjudligi va terminal qurilmalarining har xil sinflarini (shaxsiy kompyuterlar, mobil telefonlar, Internet- planshetlar) qo‘llab-quvvatlashi bilan ta’minlanadi.
2.2-rasm. Bulutli hisoblash modeli
Xizmatning asosiy modellari quyidagilarni o‘z ichiga oladi (2.2-rasm).
dasturiy ta’minot xizmat sifatida (Software as a service, qisqartirilgan SaaS) - dasturiy ta’minotni sotish va undan foydalanishning biznes-modeli, bunda provayder veb-ilovani ishlab chiqadi va boshqaradi, mijozga Internet orqali dasturiy ta’minotdan foydalanishni ta’minlaydi. SaaS xizmatining iste’molchisi uchun asosiy afzalligi - uskunani o‘rnatish va yangilash va ekspluatatsiya qilish bilan bog‘liq xarajatlarning yo‘qligi va ularda ishlaydigan dasturiy ta’minot;
xizmat sifatida platforma (Platform a service, qisqartirilgan PaaS) - bulutli hisob-kitobni taqdim etish modeli, bunda iste’molchi axborot texnologiyalari platformalaridan foydalanishga kirishadi: operatsion tizimlar, ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, o‘rta dasturlar, ishlab chiqish va sinov vositalari. bulut ta’minotchisi;
xizmat sifatida infratuzilma (Infrastructure a service, qisqartirilgan IaaS) - kompyuter resurslari va ma’lumotni saqlash, operatsion tizimlar va boshqa infratuzilmalar uchun uskuna va texnologiyalarni qamrab oladi, ular mahalliy manbalar sifatida emas, balki bilvosita - yon tomonda joylashgan xizmatlardan foydalanish orqali ta’minlanadi. provayder. PaaS modelidan farqli o‘laroq, resurslarni mustaqil boshqarish mumkin, iste’molchi server imkoniyatlaridan to‘liq foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Uskuna xizmat sifatida (HaaS) modeli ham ma’lum, ammo IaaS modelining pastki turi bo‘lishi mumkin. Yuqoridagi xizmat modellarining har biri mustaqil ravishda yoki xizmat ko‘rsatish havolalarining boshqa variantlari bilan birgalikda ishlatilishi mumkin.
|
