24
Manbalarda ta’rif etilishicha, Toxariston aholisi budda
diniga e’tiqod qilgan. Toxa riston Markaziy Osiyoda
budda va
moniylik dinlarini tarqalishi va rivojida muhim ahamiyat kasb
etgan. O‘rta Osiyo xalqlarining mafkuraviy hayotida
moniy
dini ham keng yoyilgan edi. Moniy dini ta’limoti bo‘yicha
olamning ibtidosi ikki qarama-qarshi yaratuvchi –
yorug‘lik va
ezgulik ham da
zulmat va
yovuzlikdan ibo ratdir.
Ibo dat,
ro‘za,
sadaqa moniy dini ning arkoni hisoblangan. Sa mar qand vilo-
yati ning
Urgut tu mani Sug‘ddagina emas, balki butun O‘r ta
Osiyoda
nasroniylik markazlaridan bo‘l gan.
Turk xoqonligining chorvador aholisi qadimdan
shomoniylik
diniga sig‘inib kelgan. Bu
din jon va ruhlarga, ota-bobolar
ruhiga sig‘inish e’tiqodini tarbiyalagan. Qadimgi turklar o‘z
dinini
“qam” deb yuritganlar. Chunki ularda
“shomon” degan
so‘z bo‘l magan. Bu din koinotni yo‘qlikdan bor qilgan
Ko‘k
Tangriga e’tiqod qiluvchi yakkaxudolik dini hisoblanadi.
Chor
vador ko‘chmanchi aholi Ko‘k Tangri
ga bag‘ishlangan
