Payvandlash
Jоrayev Soatjon Gaz payvandlash ishlari
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA'LIM,FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI OLIY TA'LIM,FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGINING SAMARQAND VILOYATI HUDUDIY BOSHQARMASI JOMBOY TUMAN 2-SON KASB-HUNAR MAKTABI “Gaz payvandlash ishlari” o'quv amaliyotidan TA’LIM TEXNOLOGIYALARI2023-yilKI RI S H Kavsharlash uchun qizdirishda gaz-havo aralashmasidan qadimdan foydalanib kelingan. Biroq ko‘pchilik metallarni (oson eriydigan, masalan, qo‘rg‘oshindan tashqari) bunday alanga bilan payvandlashning uddasidan chiqib b o ‘lm adi, chunki alanganing harorati nisbatan past (1100—2000°C) bo‘lib, uning issiqligi (50—75% gacha) atrof havosini qizdirish uchun befoyda isrof bo‘lardi. 1885-yilda fransuz olimi Anri Lui Le Shatelye Atsetilenni kislorodda yondirib, harorati 3000°C dan yuqori alanga hosil qildi. Bir necha yildan keyin uning yurtdoshlari m uhandislardan Edmon Fushe va Sharl Pikar harorati 3100°C gacha bo‘lgan alanga beradigan Atsetilen- kislorod kallagi (gorelkasi)ning konstruksiyasini taklif etdilar (bu konstruksiyalar hozirgi davrgacha deyarli o‘zgarmadi). Gaz alangasida payvandlash ana shunday boshlandi. 1906-yildan boshlab u Rossiyada qo‘llana boshlandi. Ilk bor gaz alangasida payvandlash Moskva texnik bilim yurtida tajribadan o‘tkazildi. Dastlab bu yangi usulni avtogen payvandlash deb atadilar (grekcha «autos» — o‘zim va «genes» — hosil bo‘laman so‘zlaridan olingan). Bu jarayon temirchilik usulida payvandlashdan oson bo‘lib, temirchilik usulida payvandlashda birikma qizdirilgan detallarni bir-birining ustiga qo‘yib, birgalikda bolg‘alash yo‘li bilan olinardi. Keyinchalik «avtogen payvandlash» atamasi eskirdi va 1950-yildan boshlab «gaz bilan payvandlash» yoki «gaz alangasi yordamida payvandlash» atamalari qo‘llana boshlandi. Metallarga gaz alangasida ishlov berishda metallarni gaz-termik kesish yetakchi o‘rinni egallaydi. Gaz-termik kesishni qo‘llamasdan turib bir qator muhim konstruksiyalarni bajarish mumkin emas. Kimyo, neft, energetika mashinasozligi va apparatsozlikda hamda boshqa sohalarda ham gaz-termik kesishsiz ish bajarishning iloji yo‘q. Gaz bilan payvandlashda jihozlar va texnologik usullar bilan yondosh (gaz-kislorodli alanga metallni qizdirish manbayi b o ‘lib xizmat qiladigan) jarayonlar ham keng qo ‘llaniladi. Bunday jarayonlarga: gaz alangasida yuzani toblash, kavsharlash, buyum larni gaz alangasida to ‘g‘rilash, metall bilan qoplash usullari kiradi. “Tasdiqlayman” Kasbiy ta`lim bo`yicha direktor o`rinbosari Narzullayev O’ Download 1,37 Mb.
|