• Korrupsiyani qanday yengish mumkin: • qonuniylikni mustahkamlash;
  • Korrupsiya quydagi shakllarga ajratiladi




    Download 2,09 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet10/163
    Sana13.05.2024
    Hajmi2,09 Mb.
    #229627
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   163
    Bog'liq
    05.12.2021 To`plam Ped mahorat OAK

    Korrupsiya quydagi shakllarga ajratiladi:

    tovar va xizmatlarni qonuniy va noqonuniy taqdim etish uchun pora olish; 

    qarindoshlik, doʻstlik yoki shaxsiy sadoqat asosida mansabdor shaxslarni lavozimga koʻtarishda 
    namoyon boʻladigan proteksionizm; 

    boshqaruv organlari xodimlarini jinoiy tarkiblar bilan birlashtirish va jismoniy shaxslarning 
    jinoyatlarini yashirish va ularning jazosiz qolishini ta’minlash; 

    siyosiy qoʻllab-quvvatlash yoki kuch tuzilmalaridagi lavozimlarga koʻtarilishlari uchun yashirin 
    iqtisodiyot mafaatlarini qoʻllab-quvvatlash; 

    xususiy korxona va tashkilotlarning davlat yoki mahalliy byudjet mablagʻlari hisobidan 
    investitsiya qilish; 

    davlat mulkini xususiy qoʻllarga gʻayriqonuniy ravishda oʻtkaish bilan xususiylashtirish; 

    mansabdor shaxslarga imtiyozlar, maxfiy rasmiy ma’lumotlarni taqdim etish; 

    foydali shartnomalar tuzish huquqini yoki imkoniyatini ta’minlash; 

    chet el firmalari va boshqalar bilan davlat uchun noqulay shartnomalar tuzishda yordam berish. 
    Korrupsiyani qanday yengish mumkin: 

    qonuniylikni mustahkamlash;
     

    fuqarolar huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish; 

    ochiqlik va shaffoflikni oshirish; 

    korrupsiyaning oldini olishga doir chora-tadbirlar oʻtkazish; 

    javobgarlikning muqarrarligini ta’minlash. 
    Bazaviy hisoblash miqdorining ellik baravaridan yuz baravarigacha miqdorda jarima yoki ikki yildan 
    besh yilgacha ozodlikni cheklash yoxud besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi [3]. 
    Korrupsiyaga oid huquqbuzarliklar sodir etganlik qonunchilikka muvofiq javobgarlikka sabab boʻladi. 
    Korrupsiyaga oid huquqbuzarlik sodir etgan shaxslar sudning qaroriga koʻra muayyan huquqlardan, shu 
    jumladan, muayyan lavozimlarni egallash huquqidan qonunga muvofiq mahrum etilishi mumkin. Yuridik 
    shaxslar korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni sodir etganlik uchun qonunda belgilangan tartibda javobgar 
    boʻladi. Oʻzbekiston pora olish, pora berish pora, olish-berishda vositachilik qilganlik uchun maksimal jazo 
    miqdori 10 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish belgilangan. Oʻzbekistonda oʻzlashtirish restrata 
    yoʻli bilan talon-taroj qilganlik uchun maksimal jazo 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish etib belgilangan 
    [4]. Har qanday ixtiyoriy vakolat boʻlmasa, korrupsiya mumkin emas edi. Biroq oliy hokimiyatga ega 
    boʻlgan shaxs yoki guruh oʻzi belgilagan siyosatning amalga oshirilishini mustaqil ravishda ta’minlay 
    olmaydi. Buning uchun, u ma’murlarni tayinlaydi, ularga kerakli vakolatlarni beradi, ularning ixtiyoriga 
    zarur resurslarni beradi, ular uchun oʻzini tutish qoidalarni belgilaydi va ular ustidan nazorat qiladi. Amalda 
    koʻrsatmalar tashqi sharoitlarga qaraganda ancha sekin oʻzgaradi. Shuning uchun ular oʻz xohishlariga koʻra 
    harakatlar uchun joy qoldiradilar, chunki aks holda boshqaruv tizimi butunlay moslashuvchan boʻlib qoladi 
    va qat’iy normalarning haqiqatga mos kelmasligi ishni butunlay toʻxtatishi mumkin. Biroq bu shuni 
    anglatadiki, qonunda koʻzda tutilmagan vaziyatda ma’mur eng qulay ijara haqini boshqarishni boshlashi 
    mumkin. Hamma narsani qamrab oluvchi nazoratning mumkin emasligi.
    Davlat byudjeti, u shaffof emas va vaziyatga qarab, ba’zilari yil boshida mablagʻ olishlari mumkin
    boshqalar esa – byudjet qabul qilingandan keyin ikki yil oʻtgach. Agar kim sohadan qandaydir yordam olish 


    “PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2022, № 3-4 

    huquqiga ega boʻlsa, unda albatta, moliya vazirligining ushbu summalarni taqsimlovchi har qanday xodimi 
    juda muhim raqamdir. Bu masalaning bir tomoni. Ikkinchi tomoni kredit tizimi deb ataladigan narsa bilan 
    bogʻliq. Davlat byudjetiga toʻlovlar uchun kredit olish, masalan, Mudofaa vazirligi yoki boshqa 
    vazirliklardan, korrupsiya xizmatlarining ikkinchi mumkin boʻlgan tizimidir. U yoki bu korxona, idora va 
    hokazolarni qurish uchun buyurtma olish ham juda muhim nuqtadir. Aholidan kichik tovlamachilik, shu 
    jumladan, kichik tadbirkorlar avtomashina haydovchilari va boshqalar. Bu mayda tovlamachiliklar ommaviy 
    boʻlganligi sababli, ular ehtimol koʻp million soʻmni tashkil etib fuqarolarni davlatdan begonalashtirishga 
    faol yordam beradi va bu hayotda hech narsaga toʻgʻri yoʻl bilan erishib boʻlmaydi, degan ishonchni faol 
    shakllantiradi. 
    Tijorat yoki boshqa tashkilotlarda tijorat poraxoʻrligi. Korrupsiyaning bu turi kam oʻrganilgan va u 
    doimo yomon oʻrganiladi, chunki zarur materallarni toʻlash uchun tijorat tashkilotlariga kirish aniq 
    sabablarga koʻra juda cheklangan. Ushbu turdagi jinoyatning haqiqiy holatini biz bir qator bilvosita belgilar 
    bilan taxmin qilishimiz mumkin. 

    Download 2,09 Mb.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   163




    Download 2,09 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Korrupsiya quydagi shakllarga ajratiladi

    Download 2,09 Mb.
    Pdf ko'rish