Kognitiv ehtiyoj.
a) faollik - bola doimo taassurotlarning o‘zgarishini, yangi ma'lumotlarni qidiradi. Qanchalik ko‘p o‘rgansa, shuncha ko‘p bilishni xohlaydi.
b) aqliy faoliyat jarayonining o‘ziga bo‘lgan ehtiyoj
v) aqliy mehnatdan lazzatlanish
Aql-idrok. U fikrlashning konkretligi va mavhumlik qobiliyati bilan ajralib turadi.
a) diqqatning barqarorligi va mukammal xotirasi tufayli aqliy operatsiyalarning tezligi va aniqligi.
b) mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish, fikr yuritish istagi, umumlashtirish, asosiy narsani ajratib ko‘rsatish, tasniflash.
v) lug'at boyligi, so‘z birikmalarining tezligi va o‘ziga xosligi
Ijodkorlik a) maxsus fikrlash
b) topshiriqning ijodiy bajarilishini belgilash
v) ijodiy fikrlash va tasavvurni rivojlantirish
Kognitiv qobiliyat va ko‘nikmalar
Katta hajmdagi ma'lumotlarga ega bo‘lish [37.34].
Iqtidorli bolalarda rivojlantiruvchi eng muhim qobiliyat va ko‘nikmalar
O‘rganganlarini yangi materialga o‘tkazish;
Sabab-oqibat munosabatlarini o‘rnatish;
Yashirin bog'liqliklar va munosabatlarni aniqlash;
Xulosa chiqarish qobiliyati;
Vaziyatlarni tahlil qilish;
Axborotni birlashtirish va sintez qilish qobiliyati;