|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSN
Pdf ko'rish
|
| bet | 99/275 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 30,71 Mb. | | #228485 |
Bog'liq 20-5-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-8, Issue-4, April - 2022
110
kuygan holati, kishilar tomonidan qazib suv chiqarilganligi, suvsiz joyligi, doimiy
loy boʼlishi, jonsiz predmetlarga va boshqa koʼrinishlariga asosida yaratilgan
gidronimlar: Koʼrkoriz (Sherobod tum. Oqtosh q Sangi Surx (soy) (Sherobod tum.
Vandob q.), Sangi Surxbuloq (Sherobod tum. Vandob q.), Koʼrbuloq (Sherobod
tum. Zarabogʼ q.), Mingtosh (soy) (Sherobod tum. Pashxurt q.).
V.
Foydali qazilmalar bilan bogʼliq gidronimlar. Gidronimlar oʼzi
nomlayotgan obyektning tabiiy-goografik belgi-xususiyatlari haqida maʼlumot
beruvchi lisoniy unsurlardir. Bu ayniqsa, foydali qazilmalarni ifodalovchi soʼzlar
bilan nomlangan suv obyekti nomlarida yorqinroq koʼrinadi.
Oʼzbek tili gidronimikasida foydali qazilmalar bilan bogʼliq gidronimlar
kamroq. Surxondaryo viloyati gidronimiyasida bu guruhga mansub quyidagi
gidronimlar uchraydi: Tuzloqsoy, Mumlaybuloq (Sherobod tum. Vandob q.).
VI.
Oʼzanida suv doimiy oqish-oqmasligiga nisbat berish asosida
nomlangan suv obyektlari. Suv obyektlarida doimo suv bir meʼyorda oqavermaydi.
Аyrim suv obyektlarida bahorda, yogʼingarchilik koʼp boʼlgan paytlarda suv koʼp
oqqani holda, boshqa paytlarda suv deyarli boʼlmaydi. Bu guruhga mansub
gidronimlar ana shu xususiyatlarni eʼtiborga olish asosida nomlangan suv obyekti
nomlaridir: Taqirbuloq (Shoʼrchi tum.), Quruqsoy (Boysun tum. Panjob q.),
Quruqsoy (Shoʼrchi tum. ), Quruqsoy (Sariosiyo tum. Toqchiyon q.).
VII.
Daraxtlar va oʼsimliklar dunyosi suv bilan bogʼliq. Tabiatda ayro
narsaning oʼzi yoʼq, suv bor joyda giyoh, oʼsimlik unadi, daraxt koʼkaradi. Ular
inson uchun xomashyo, chorva uchun ozuqa hisoblangan. Shuningdek, insonlar
obodonlashtirish maqsadida va tabiiy ehtiyoj tufayli ham suv obyektlari atrofiga
manzarali, mevali daraxtlar oʼtqazganlar, parvarish qilganlar. Keyinchalik, suv
obyektlarini bir-biridan ajratish, farqlash uchun ularni atrofida oʼsayotgan oʼsimlik
va daraxtlar nomi bilan ataganlar. Buning natijasida oʼzbek tili gidronimlari tizimida
fitogidronimlar turkumi shakllangan. Oʼsimlik va daraxt nomlari asosida yaratilgan
gidronimlar:
|
| |
