|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSN
Pdf ko'rish
|
| bet | 101/275 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 30,71 Mb. | | #228485 |
Bog'liq 20-5-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-8, Issue-4, April - 2022
112
tilda, nomlarda, jumladan, atoqli otlarda ham oʼz ifodasini topgan. Oʼzbek tili
zoogidronimlari ham tabiatdagi ana shunday bogʼliqdik mahsulidir. Uy, zoologik
bogʼ, sirk, qoʼriqxonalardagi hayvon va parrandalarga qoʼyilgan maxsus laqab
nomlar zoonimlar hisoblanadi. Hayvon, parranda va jonivorlar nomi asosida
yaratilgan gidronimlar. Obyektga hayvon, parranda va jonivorlar nomini berish shu
hayvon yoki parrandaning obyektda mavjudligi, nisbatan koʼpligi va baʼzan ularning
tasodifiy oʼlimi bilan bogʼliq boʼladi. Bu tipdagi joy nomlari koʼpincha geografik
terminlar olmagan holda baʼzan olgan holda qoʼllaniladi:
1.
Yovvoyi hayvonlar nomi bilan bogʼliq boʼlgan gidronimlar:
Choʼchqabuloq (Sherobod tum.), Quli Gurkxona (koʼl) (Sherobod tum. Vandob q.),
Boʼrilisoy (Sherobod tum. Maydon q.), Jayronxona (Termiz tum.), Kiyikmozor
buloq (Oltinsoy tum.), Kiyikqoʼton (soy), Bursuq (Sherobod tum.), Ilonsoy (Denov
tum. Choʼntosh q.).
2.
Uy hayvonlari nomi bilan bogʼliq boʼlgan gidronimlar: Tuyaqir
(Oltinsoy tum.), Tuyakoʼl (Sherobod tum. Xomkon q.), Qoʼchqorbuloq (Boysun
tum. Sayrob q.), Aygʼirkoʼl (Sherobod tum.).
3.
Qush va parrandalar bilan bogʼliq gidronimlar: Chumchuqli (soy),
Bulbulli (soy) (Sherobod tum. Kampirtepa q.), Gʼurraksoy (Sherobod tum. Gʼurjak
q.), Qargʼalisoy (Sherobod tum. Gʼurjak q), Joʼja buloq.
Qargʼalisoy – Surxondaryo viloyati Sherobod tum. Gʼurjak qishlogʼidagi soy
nomi. Atrofida patlari tim qora koʼchmanchi qush – qargʼa (qora qargʼa) koʼp
boʼlganligiga nisbat berib, soy shunday atalgan.
Gʼurraksoy – Sherobod tum. Gʼurjak qishlogʼidagi soy nomi. Gʼurrak
(qashqaldoq). Kaptarsimonlar oilasiga mansub, musichaga oʼxshash qush; oddiy
gʼurrak yoki qumri. Shu turdagi qushlari koʼp soy.
4.
Turli jonivorlar nomi bilan bogʼliq gidronimlar: Koʼlimohi (Boysun
tum. Darband q.), Shuluk//Zuluk (buloq) (Sherobod tum. Xomkon q.).
Tahlildan koʼrinadiki, zoogidronimlarning lisoniy tadqiqi ular mansub
boʼlgan hudud tabiatini, hayvonot dunyosini oʼrganishda muhim ahamiyatga yega.
|
| |
