|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSNBog'liq 98-71-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-26, Issue-2, January - 2023
84
og‘zaki hisoblashlar yozma hisoblash jarayoniga tarkibiy element sifatida kiradi.
Og‘zaki hisoblash ko‘nikmalariga ega bo‘lish yozma hisoblashlarni muvaffaqiyatli
bajarishni ta’minlaydi.
Og‘zaki hisoblash usullari ham, yozma hisoblash usullari ham amal xossalari va
ulardan kelib chiqadigan natijalarni amallar hadlari bilan natijalari orasidagi
bog‘lanishlarni bilganlikka asoslanadi. Bu ularning o‘xshashlik sifatlari bo‘lsa,
ularning farqli jihatlari ham bor. Quyida ikkala hisoblash usulining bir-biridan
farqlanadigan xususiyatlarini tahlil qilamiz:
Og‘zaki hisoblashlarda:
Yozma hisoblashlarda:
1
.
Hisoblashlar yozuvlarsiz (ya’ni miyada bajariladi)
yoki yozuvlar bilan tushuntirib berishi mumkin.
Bunda yechimlarni:
a)
tushuntirishlarni to‘la yozish bilan (ya’ni
hisoblash
usulini
dastlabki
mustah-kamlash
bosqichida) berish mumkin. Masalan:
34 + 3 = (30 + 4) + 3 = 30 + (4 + 3) = 30 + 7 = 37
8 + 5 = 8 + (2 + 3) = (8 + 2) + 3 = 10 + 3 = 13
b)
berilganlarni
va
natijalarni
yozish
mumkin. Masalan: 34 + 3 = 37 8 + 5 = 13
d)
hisoblash natijalarini raqamlab yozish
mumkin. Masalan: 1) 37 2) 13
Hisoblashlar yozma bajariladi. Yozma
hisoblashlarda yechimni yozish ustun
qilib bajariladi. Masalan:
2
.
Hisoblashlar yuqori xona biriklaridan boshlab
bajariladi. Masalan:
240 – 120 = (200 + 40) – (100 + 20) = (200 – 100)
+ (40 – 20) = 100 + 20 = 120
Hisoblashlar quyi xona birliklaridan
boshlanadi (yozma bo‘lish bundan
mustasno).
|
| |
