Yodning 0,05 N eritmasidan 250 ml tayyorlash: taxminan 0,05 N eritma tayyorlash uchun sarflanadigan yod massasi hisoblanadi.
Hajmi 250 ml bo’lgan o’lchov kolbasiga 2-3 g KJ solinib, 8-10 ml suvda eritiladi. So’ng hisoblangan miqdordagi yod 1,58 g yod qo’shiladi, erib bo’lgandan so’ng kolba belgisigacha distillangan suv qo’shilib, eritma yaxshilab aralashtiriladi.
Toza byuretkani natriy tiosulfatning titrlangan ishchi eritmasi bilan to’ldiriladi. Konussimon kolbaga pipetkada 25 ml yod eritmasidan solinadi va tiosulfat eritmasi bilan titrlanadi. Titrlanayotgan yod eritmasining ranggi qo’ng’ir tusdan och sariq tusga o’zgarganda, titrlanuvchi eritmaga 2 ml kraxmal eritmasifan qo’shib titrlash davom ettiriladi. Kraxmal ta’siridan ko’k rangga kirgan eritma ekvivalemt nuqtadan so’ng ortiqcha qo’shilgan bir tomchi tiosulfat ta’siridan rangsizlanganda titrlash to’xtatiladi. Titrlash 3 marta takrorlangach, o’rtacha hajm hisoblanib yod eritmasining normalligi topiladi:
Mis kuporosi tarkibidagi mis (II) miqdorini aniqlash
Mis (II) miqdorini aniqlash yodid ionlari bilan Cu2+ ionlarning o’zaro kimyoviy ta’sirlashuviga asoslangan. Bu reaksiyada Cu (II) ga ekvivalent miqdorda erkin yod ajralib chiqadi va uni natriy tiosulfatning titrlangan ishchi eritmasi yordamida aniqlanadi. Yodid ionlari bilan mis (II) ionlari orasidagi reaksiyaning borishi tenglamasi quyidagicha ifodalanadi:
2CuSO4 + 4KJ 2CuJ + 2K2SO4 + J2
2Cu2+ + 4J- 2CuJ + J2.
Bu qaytar reaksiyani o’ng tomonga to’liq borishi uchun J- ionlari konsentratsiyasini oshirish kerak va bu kaliy yodiddan mo’l miqdorda olish bilan amalga oshiriladi. Reaksiya kuchsiz kislotali muhitda olib boriladi. Konussimon kolbaga tekshiriladigan mis kuporosi eritmasidan pipetka bilan 25 ml o’lchab solinadi, unga H2SO4 ning 4N eritmasidan 4-5 ml qo’shiladi, yana 3-5 kaliy yodid kristallari solinadi, 5 minut qorong’u joyda qoldiriladi. So’ngra natriy tiosulfatning ishchi eritmasi bilan titrlanadi. Titrlashning oxiriga yetishiga oz qolganda indikator-kraxmal eritmasi qo’shiladi. Eritmaning ko’k ranggi yo’qolib, novvot rangga o’tganda, titrlash to’xtatiladi.
Masalan, mis kuporosining massasi 6,2508 g tortimi 250 ml hajmli o’lchov kolbasida eritildi. Bu eritmadan 25 ml titrlash uchun natriy tiosulfatning 0,1015 N eritmasi ishlatiladi.
Yozish tartibi:
Mis kuporosi eritmasini titrlash:
1-titrlash uchun sarf bo’lgan 0,1015 N Na2S2O3 eritmasi V1=24,2 ml
2-titrlash uchun sarf bo’lgan 0,1015 N Na2S2O3 eritmasi V2=24,1 ml
3-titrlash uchun sarf bo’lgan 0,1015 N Na2S2O3 eritmasi V3=24,0 ml
Mis kuporosi eritmasi normalligini hisoblash:
v) Mis kuporosi tarkibidagi mis miqdorini topish:
6,2508g CuSO4 * 5H2O - 100% ni tashkil etadi
1,5530 g Cu - x % ni tashkil etadi
|
