|
Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlarBog'liq pirls-tadqiqoti-uchun-topshiriqlar-tayyorlash-va-ular-ustida-ishlash-texnologiyasiPedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar
Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions
Кластер педагогического образования: проблемы и решения
Chirchik, Uzbekistan 1457 International Conference
oʻquvchilar PIRLS, 4- va 8-sinf o„quvchilari TIMSS xalqaro tadqiqotlarida
ishtirok etishi va bu borada amalga oshirilishi lozim boʻlgan vazifalar belgilandi
[1.1].
PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study – Xalqaro o„qish
savodxonligini o„rganishdagi yuksalish) – bu turli mamlakatlarda boshlang„ich
sinfda tahsil oluvchi o„quvchilarning matnni o„qish va tushunish darajalari sifatini
baholab beruvchi xalqaro dasturdir. Ushbu dastur har 5 yilda bir marta o„tkazishga
mo„ljallangan[2.3].
PIRLS tadqiqotlariga 4-sinf o„quvchilarining tanlanishi shu bilan
e‟tiborliki, aynan o„qishning to„rtinchi yilida o„quvchilar o„qishning yuqori
darajasiga ega bo„lishi, ularning keyingi ta‟limda bilimni egallash qobiliyatini
shakllantirish va shu orqali hozirgi zamonga muvaffaqiyatli moslashuviga
yordam beradi. Ko„pchilik davlatlarda bolalar 6 yoshdan maktabda o„qishni
boshlashadi. Ammo Angliya va Yangi Zelandiyada ta‟lim 5 yoshdan boshlanadi.
Shuning uchun, loyihada o„quvchilar 4-sinfdan emas 5-sinfdan ishtirok
etishadi. O„quvchilarning yoshi 10,5 yoshni tashkil etadi. Sharq
mamlakatlarida bolalar 7 yoshdan o„qishni boshlagani uchun 10,7-10,9
yoshdagi o„quvchilar ishtirok etishadi.
PIRLS tadqiqotlari Xalqaro ta‟lim institutlari assotsiatsiyasi (IEA)
tomonidan muvofiqlashtiriladi. PIRLS loyihasi boshlang„ich sinf o„quvchilarining
o„qish qobiliyatini rivojlantirish darajasini aniqlash bo„yicha xalqaro tadqiqotlar
orasida yetakchi hisoblanib kelinmoqda[2.4].
PIRLS tadqiqotlari quyidagi muammolarni hal qilishga qaratilgan:
- ta‟lim sohasidagi dunyo ustuvorliklarini aks ettiruvchi obyektiv o„lchovlar
va vositalarni ishlab chiqish;
- mamlakat o„quv jarayonini tashkil etish samaradorligini qiyosiy baholash;
- tadqiqot natijalariga ta‟sir ko„rsatgan kontekstual omillarni aniqlash;
- xalqaro hamjamiyat tomonidan tan olingan dalillarga asoslangan
ma‟lumotlarga ega bo„lish.
O„qish savodxonligining asosi matnlar bilan to„liq ishlash uchun zarur
bo„lgan o„qish qobiliyatlarini shakllantirishdir. Bu o„quvchi tomonidan kerakli
ma‟lumotlarni topish va tarqatish, matnning ma‟lum qismi bo„yicha xulosalar
chiqarish, asosiy belgilarning harakatlarini sharhlash, matn namunalari va matn
tuzilishini dastlabki tahlil qilish bilan tasdiqlash kabilardir.
Tadqiqotning har bir ishtirokchisiga matnlar va ular yuzasidan topshiriqlar
berilgan daftar beriladi. Har bir matnga 12-15 ta savol-topshiriqlar ilova qilinadi.
|
| |