|
Professional ta’lim” fakulteti “texnologik ta’lim metodikasi” kafedrasi
|
| bet | 16/17 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 2,48 Mb. | | #233696 |
Bog'liq Ollaberganova Rohatjon kurs ishi metodikaOg‘zaki bayon qilish metodi asosida mustahkamlanadi.
Yangi mavzu bayoni:
Milliy kiyimlardan qiyiqchani tayyorlash.
Kashta kiyimlar va buyumlarni bezashda katta ahamiyatga egadir. Kashta tikishni bilish orqali kiyimlarni yangilab olish, ko‘pgina kerakli buyumlarni: salfetkalar, panno, fartuk, yostiq jildlari, yaqin kishilarga qilinadigan sovg‘alarni bezash va tayyorlash mumkin. Kashta tikish san’atining ko‘p asrlik tarixi bor. Arxeologik topilmalarda yozilishicha, qadimdan uy-ro‘zg‘or buyumlari – sochiqlar, to‘r hoshiya, dasturxonlar, bayram va kundalik kiyimlar, peshbandlar, bosh kiyimlar va boshqa narsalar kashtalar tikib bezatilgan. Kashta tikish usullari, gullari, ranglarning mujassamlanishi avloddan avlodga o‘tib, takomillashib bordi. Sekin-asta eng yaxshi milliy xususiyatlari bilan xarakterli betakror kashta namunalari yaratildi. Xalq ustalari kashta tikib bezagan buyumlar chiroyli gullari bilan, ranglarining bir-biriga mosligi, to‘la mutanosibligi, bajarish usullarining aniqligi bilan ajralib turadi.
Mamlakatimiz muzeylarida xalq kashtachiligining ko‘plab namunalari
to‘plangan, ayniqsa, XIX asr kashtalari eng yaxshi saqlanib, shu kunlargacha
yetib kelgan.
Belbogʻ, chorsi, qiyiqcha — belga bogʻlanadigan toʻrtburchak shakldagi mato, milliy kiyimning tarkibiy qismi. Turkistonda erkaklar kiyimi (toʻn, yaktak va boshqalar) ustidan belga bogʻlanadi, baʼzan ikki va undan ortiq belbog’ bogʻlab yurish odati bor. Qiyiqcha gulli, gulsiz matolar (boʻz, las, shoyi, atlas va boshqalar)dan tayyorlanib kashta bilan bezatiladi. Belbog’ bogʻlash qadimdan mavjud boʻlgan, kishilar uchun zeb, milliy urfodat tusiga aylangan. Marosimlarda, jumladan toʻyda kuyovga tun kiydirib belbog’ bogʻlanadi. Erkaklar, ayollar ham yaqin kishilaridan biri vafot etganda belbog’ bogʻlashadi. Yoshlar bezakli, rangdor belbog’, qariyalar esa oq matodan tikilgan sidirgʻa belbog’ bogʻlaydilar. Belbog’ asosiy vazifasidan tashkari boshqa vazifalarni ham oʻtagan: orasiga maydachuyda narsalar solib bogʻlangan; uzoq safarlarda dasturxon yoki sochiq vazifasini oʻtagan, joynamoz vazifasini ham bajargan.
Qiyiqchani bichish va zanjir chokda tikish.
Qiyiqchada uning naqshi, asosan, 4 ta chetki qismida joylashgan bo‘ladi. Avval naqsh guli qiyiqchaga tushirib olinadi va zanjir chokda gazlama rangidan farq qiluvchi rangli ipda tikib chiqiladi.
Belbogʻ, chorsi, qiyiqcha — belga bogʻlanadigan toʻrtburchak shakldagi mato, milliy kiyimning tarkibiy qismi. Turkistonda erkaklar kiyimi (toʻn, yaktak va boshqalar) ustidan belga bogʻlanadi, baʼzan ikki va undan ortiq belbog’ bogʻlab yurish odati bor. Qiyiqcha gulli, gulsiz matolar (boʻz, las, shoyi, atlas va boshqalar)dan tayyorlanib kashta bilan bezatiladi. Belbog’ bogʻlash qadimdan mavjud boʻlgan, kishilar uchun zeb, milliy urfodat tusiga aylangan. Marosimlarda, jumladan toʻyda kuyovga tun kiydirib belbog’ bogʻlanadi. Erkaklar, ayollar ham yaqin kishilaridan biri vafot etganda belbog’ bogʻlashadi. Yoshlar bezakli, rangdor belbog’, qariyalar esa oq matodan tikilgan sidirgʻa belbog’ bogʻlaydilar. Belbog’ asosiy vazifasidan tashkari boshqa vazifalarni ham oʻtagan: orasiga maydachuyda narsalar solib bogʻlangan; uzoq safarlarda dasturxon yoki sochiq vazifasini oʻtagan, joynamoz vazifasini ham bajargan.
Qiyiqchani bichish va zanjir chokda tikish.
Qiyiqchada uning naqshi, asosan, 4 ta chetki qismida joylashgan bo‘ladi. Avval naqsh guli qiyiqchaga tushirib olinadi va zanjir chokda gazlama rangidan farq qiluvchi rangli ipda tikib chiqiladi.
|
| |
