|
Pul va banklar
|
| bet | 2/2 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 96,57 Kb. | | #244382 |
Bog'liq feruzbek pul bankBanklararo kreditning joriy stavkasi ma’lum bir tijorat bankning boshqa turlardagi ssudalar berish siyosatini aniqlab beruvchi muhim omil hisoblanadi. Bu me’yoming aniq miqdori (hisob stavkasi) Markaziy bank tomonidan belgilanadi.Yuqorida ta’kidlaganimizdek, kredit munosabatlarida subyektlar- ning ishtirokiga qarab kreditning quyidagi turlari mavjud. Bular bank krediti, tijorat krediti, iste’mol kredit, ipoteka krediti, lombard, xalqaro kredit, qishloq xo‘jaligi krediti, avto kredit va boshqalar. Ba’zi mamlakatlarda juda ko‘p son - sanoqsiz turdagi kreditlar berilishining guvohi bo‘lishimiz mumkin.Bank krediti - kredit turlari ichida asosiy o ‘rinni egallovchi kredit turi bo‘lib u kredit tashkilotlari tomonidan mijozga qaytib berish, to‘lovlilik, muddatlilik, albatta maqsadlilik va aksariyat hollarda ta’minlanganlik shartlari asosida pul shaklida beriladigan kreditdir. Iqtisodiyotda keng tarqalgan kredit munosabatlarining shakllaridan biridir. Uning obyekti pul mablagiarini bevosita ssudaga berish jarayoni hisoblanadi. Bunday kreditni beruvchi kredit muassasalari kreditlash jarayonini amalga oshirish uchun Markaziy bankdan maxsus litsenziya (ruxsatnoma) olgan boiishlari zarur. Qarz oluvchi sifatida yuridik shaxslar, aholi, davlat, xorijiy davlat mijozlari ishtirok qilishlari mumkin. Kredit munosabatlarining vositasi boiib, kredit shartnoma yoki kredit kelishuvi hisoblanadi. Bu kredit turi bo‘yicha olinadigan daromad yoki stavka tomonlar bilan kelishiladi va bank foizi yoki kredit foizi ko‘rinishida boiadi.Jahon amaliyotida bank kreditidan foydalanishda uning turli xil xususiyatlari hisobga olinadi.Qisqa muddatli bank kreditlari qarz oluvchi korxonaning xo‘jalik faoliyatida aylanma mablagiar yetishmovchiligini toidirish uchun qoilaniladi. Bozor iqtisodiyoti tamoyillariga mos keluvchi bundayHozirgi sharoitda qisqa muddatli kreditlar quyidagi ko‘rsatkichlar bilan xarakterlanadi:- kreditlaming juda qisqa muddatlarga (ba’zida bir oygacha muddatga) berilishi;- kreditning muddati va foiz stavkasining bir-biriga teskari proporsional (kreditning muddati juda qisqa boisada, foiz stavkasi juda yuqori) boiishi;- ishlab chiqarish sohasidan ko‘proq muomala sohasiga xizmat ko‘rsatish va boshqalar.Hozirgi vaqtda bir yil muddatga beriladigan kreditlardan tijorat xarakteridagi faoliyatni amalga oshirish, agrar sektorda va investitsiyalami talab qiluvchi innovatsion jarayonlami kreditlashda keng foydalanilmoqda.Uzoq muddatli kreditlar asosiy fondlar harakatini ta’minlaydi va ular kredit resurslaming katta hajmi bilan ajralib turadi. Uzoq muddatli kreditlar 1 yildan ortiq muddatga, tegishli moliyaviy kafolatlami olgan holda, kreditning muddati 10 yil va undan ortiq muddatda boiishi mumkin.
Tijorat krediti. Iqtisodiyotda kredit munosabatlarining vujudga kelishining birinchi shakllaridan boiib, veksel muomalasini vujudga keltirgan va naqd pulsiz hisob - kitoblaming rivojlanishiga yordam bergan. Tijorat kreditining subyektlari sifatida yuridik shaxslar: mol yetkazib beruvchi va mol sotib oluvchi korxonalar, kreditning obyekti sifatida sotilayotgan tovar ishtirok qiladi. Tijorat krediti o‘zining amaliy ko‘rinishini yuridik shaxslar o‘rtasida tovar va xizmatlaming toiov muddatini cho‘zish orqali sotish shaklidagi moliya xo‘jalik
munosabatlarida topadi. Bu kredit shaklining asosiy maqsadi tovarlami sotishni tezlashtirish va shu orqali foyda olishdan iborat.Tijorat kreditning an’anaviy vositasi boiib, qarz oluvchining qarz beruvchiga nisbatan moliyaviy majburiyatlarini aks ettiruvchi veksel hisoblanadi. Veksel bu qarz majburiyati boiib, qarz oluvchi o‘z zimmasiga qarzni ko‘rsatilgan summada, ko‘rsatilgan joyda, belgilangan muddatda toiash majburiyatini oladi.Amaliyotda vekselning ikki turi qoilaniladi. Oddiy va o‘tkazma veksel. Oddiy vekselni qarz oluvchi korxona qarz beruvchi korxonaga0 ‘tkazma vekselda kreditor tomonidan belgilangan tovar va xizmatlar summasi uning topshirig‘iga asosan uchinchi shaxsga yoki vekselni ko‘rsatuvchiga o‘tkazilishi zarur. Kreditoming vekselda ko‘rsatilgan summani uchinchi shaxsga toiash to‘g‘risidagi buyruglni ifodalovchi hujjat amaliyotda tratta deb ham yuritiladi.Tijorat krediti bank kreditidan quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi:1. Kreditor (qarz beruvchi) rolida maxsus kredit-moliya tashkilotlari emas, balki tovar va xizmatlami ishlab chiqarish hamda sotish bilan shug‘ullanuvchi turli yuridik shaxslar ishtirok qiladi.2. Tijorat krediti faqatgina tovar shaklida beriladi.3. Tijorat kreditida ssuda kapitali, sanoat va savdo kapitali bilan integratsiyalashgan holda harakat qiladi. Bu bozor iqtisodiyoti sharoitda turli ixtisosdagi va faoliyat yo‘nalishidagi korxonalami o‘z ichiga oluvchi xolding, moliyaviy kompaniyalaming vujudga kelishida o‘z aksini topadi.4. Berilgan vaqt oraliglda tijorat kreditining o‘rtacha qiymati doimo bank foizining o‘rtacha stavkasidan kichik boiadi.5. Qarz beruvchi va qarz oluvchi o‘rtasidagi shartnoma huquqiy rasmiylashtirilganda tijorat krediti bo‘yicha toiov (foiz stavkasi) ba’zi hollarda alohida aniqlanmaydi. Foiz tolovi tovar bahosiga qo‘shilgan holda rasmiylashtiriladi.Xorijiy mamlakatlar amaliyotida tijorat krediti keng tarqalgan. MDH davlatlari bank amaliyotida tijorat krediti rasman keng qolla- nilmaydi. Sobiq Ittifoq davrida kredit munosabatlarining rivoj- lanishiga nazar soladigan boisak, 1930-32-yillardagi kredit islohotigacha amaliyotda tijorat kreditidan foydalanilgan. Bu kredit tovarlar ishlab chiqarishning m ol-kolchiligi sharoitida tovarlami sotish jarayonini tezlashtirishda qulay hisoblanadi.
0 ‘tgan asming 30- yillarda kreditning bu shaklidan foydalanishda ma’lum kamchiliklarga y o i qo‘yilgani uchun kredit islohoti o‘tkazish davomida bu kreditdan foydalanish bekor qilindi va xo‘jaliklar to‘g‘ridan-to‘g‘ri bank tomonidan kreditlashga o‘tkazilgan.Hozirgi sharoitda jahon amaliyotida tijorat kreditning, asosan 3 turi qollaniladi:* qayd qilingan toiov muddati bo‘yicha kredit;* tovarlami sotgandan keyingina qarzni toiash bo‘yicha kredit;* ochiq hisobvaraq bo‘yicha kreditlash0 ‘tkazma vekselda kreditor tomonidan belgilangan tovar va xizmatlar summasi uning topshirig‘iga asosan uchinchi shaxsga yoki vekselni ko‘rsatuvchiga o‘tkazilishi zarur. Kreditoming vekselda ko‘rsatilgan summani uchinchi shaxsga toiash to‘g‘risidagi buyruglni ifodalovchi hujjat amaliyotda tratta deb ham yuritiladi.Tijorat krediti bank kreditidan quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi:1. Kreditor (qarz beruvchi) rolida maxsus kredit-moliya tashkilotlari emas, balki tovar va xizmatlami ishlab chiqarish hamda sotish bilan shug‘ullanuvchi turli yuridik shaxslar ishtirok qiladi.2. Tijorat krediti faqatgina tovar shaklida beriladi.3. Tijorat kreditida ssuda kapitali, sanoat va savdo kapitali bilan integratsiyalashgan holda harakat qiladi. Bu bozor iqtisodiyoti sharoitda turli ixtisosdagi va faoliyat yo‘nalishidagi korxonalami o‘z ichiga oluvchi xolding, moliyaviy kompaniyalaming vujudga kelishida o‘z aksini topadi.4. Berilgan vaqt oraliglda tijorat kreditining o‘rtacha qiymati doimo bank foizining o‘rtacha stavkasidan kichik boiadi.5. Qarz beruvchi va qarz oluvchi o‘rtasidagi shartnoma huquqiy rasmiylashtirilganda tijorat krediti bo‘yicha toiov (foiz stavkasi) ba’zi hollarda alohida aniqlanmaydi. Foiz tolovi tovar bahosiga qo‘shilgan holda rasmiylashtiriladi.Xorijiy mamlakatlar amaliyotida tijorat krediti keng tarqalgan. MDH davlatlari bank amaliyotida tijorat krediti rasman keng qolla- nilmaydi. Sobiq Ittifoq davrida kredit munosabatlarining rivoj- lanishiga nazar soladigan boisak, 1930-32-yillardagi kredit islohotigacha amaliyotda tijorat kreditidan foydalanilgan. Bu kredit tovarlar ishlab chiqarishning m ol-kolchiligi sharoitida tovarlami sotish jarayonini tezlashtirishda qulay hisoblanadi. 0 ‘tgan asming 30- yillarda kreditning bu shaklidan foydalanishda ma’lum kamchiliklarga y o i qo‘yilgani uchun kredit islohoti o‘tkazish davomida bu kreditdan foydalanish bekor qilindi va xo‘jaliklar to‘g‘ridan-to‘g‘ri bank tomonidan kreditlashga o‘tkazilgan.Hozirgi sharoitda jahon amaliyotida tijorat kreditning, asosan 3 turi qollaniladi:* qayd qilingan toiov muddati bo‘yicha kredit;* tovarlami sotgandan keyingina qarzni toiash bo‘yicha kredit;* ochiq hisobvaraq bo‘yicha kreditlashKorxonalar tomonidan tijorat kreditidan foydalanish ular tomonidan bank kreditidan foydalanishni inkor qilmaydi.
Tijorat krediti bank kreditidan farq qilsa-da, ularning harakati bir-biri bilan chambarchas bog‘liq bo‘lishi mumkin. Korxonalar tijorat kreditidan foydalanganda, bank krediti korxona faoliyatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qiladigan kredit sifatida namoyon bo‘la olmaydi. Tijorat kreditida korxonalaming hisob raqamlarida mablag‘lari bo‘lmagan sharoitda korxonalar tovarlami kreditga sotib oladilar. Shuning uchun iste’molchi korxonalar bank kreditiga ehtiyoj sezmasligi mumkin. Ayni vaqtda mol sotuvchi korxona faoliyatida tovarlarini kreditga sotganligi uchun mablag4 ga muhtojlik sezilishi mumkin. Mana shu sharoitda mol yetkazib bemvchi korxona pul mablag‘larga boigan ehtiyojini qoplash maqsadida kredit olish uchun bankga murojaat qilishi mumkin. Bu hoi, o‘tgan asming 30-yillar amaliyotida bank tomonidan egri kreditlash deb yuritilgan. Egri kreditlash deb yuritilishining sababi shundaki, kreditni haqiqatda mablag1 i yetarli boimagan korxona, mol sotib oluvchi korxona olishi zarur edi. Mol sotib oluvchining xo‘jalik faoliyatidagi mablagiar yetishmovchiligi mol yetkazib beruvchiga bank tomonidan kredit berish y oii bilan qoplangan.Yuqorida ko'rsatilgan kamchiliklami hisobga olmagan holda tijorat krediti tovarlar sotish jarayonini tezlashtirishda va korxonalaming aylanma mablagiarini xo‘jalik faoliyatidan tezroq oborotdan bo‘shashini ta’minlashda katta ahamiyatga ega.Iste’mol krediti. Iste’mol krediti o‘zining maqsadi bilan kreditning boshqa shakllaridan farq qiladi. Uning farqli belgisi jismoniy shaxslami kreditlash hisoblanadi. Kreditning bu shaklida kredit beruvchi sifatida maxsus kredit muassasalari bilan birga tovar va xizmatlarni sotishni va ishlab chiqarishni amalga oshiradigan subyektlar ham boiishi mumkin. “Iste’mol krediti to‘g‘risida”gi 0 ‘zbekiston Respublikasi qonuniga asosan “Iste’mol krediti jismoniy shaxsga (iste’molchiga) uning iste’mol ehtiyojlarini qondirish maqsadida tovarlar (ishlar, xizmatlar) sotib olish uchun beriladigan kreditdir”Iste’mol krediti ikki shaklda: pul shaklida yoki tovar shaklida berilishi mumkin. Jismoniy shaxslarga tovar va xizmatlarga egalik qilish uchun, qimmat boigan davolanishni toiash, har xil tovarlar va uy jihozlari sotib olish va boshqa ehtiyojlami qondirish uchun iste’mol kreditlari berilishi mumkin. Iste’mol kreditining ikki shakli mavjud. Bular moliyaviy iste’mol krediti va tovar iste’mol krediti. Moliyaviy iste’mol krediti pul shaklida banklar va boshqa kredit tashkilotlari tomonidan, tovar iste’mol krediti tovar shaklida ishlab chiqaruvchilar va chakana savdo tashkilotlari tomonidan beriladi.Davlat krediti. Kreditning bu shaklining asosiy xususiyati kredit munosabatlarida davlatning qatnashuvidir. Davlat kreditida davlat bir tomondan qarz beruvchi va ikkinchi tomondan qarz oluvchi sifatida ishtirok qilishi mumkin.
Davlatning qarzlari ko‘paygan hollarda davlat byudjeti kamomadini moliyalashtirish maqsadida, davlat qarz oluvchi sifatida, davlat qarzlarini joylashtirish jarayonini amalga oshiradi.Davlat kreditining xarakterli xususiyati shundaki, davlat tomonidan olingan qarz mablagiar ishlab chiqarish fondlari aylanishida yoki moddiy boyliklar yaratishda ishtirok qilmaydi. Bu mablagiar davlat qarzlarini qoplash uchun ishlatiladi.Davlat xazina majburiyatlarini chiqarish, moliya bozorlarida davlat qimmatli qog‘ozlarini joylashtirish, davlat zayomlarini chiqarish va sotish y o ii bilan banklar aholining va boshqa moliya - kredit institutlarining pul mablagiarini yig‘adi va ulami davlat qarzi va byudjet kamomadini qoplashga (moliyalashtirishga) sarflaydi.Shuni ta’kidlash zarurki, o‘tish davrida davlat krediti faqatgina moliyaviy resurslami jalb qilish manbai sifatida emas, balki iqtisodiyotni markazlashgan kredit tizimi orqali tartibga solishning samarali vositasi sifatida ishlatilishi kerak.Qarz beruvchi vazifasini bajara turib, davlat kredit institutlarining likvidliligini ta’minlashga kreditlar ajratishi, shuningdek, tijorat banklari orqali iqtisodiyotning turli sohalarini maqsadli kreditlashni tashkil etishda ishtirok qilishi mumkin. Davlat tomonidan:- iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlarini kreditlash;- moliyaviy resurslarga ehtiyoj sezayotgan davlat ahamiyatiga ega boigan aniq tarmoq yoki mintaqalarga, agar byudjetdan moliyalashtirish imkoniyati tugagan boisa, vaqtincha foydalanishga mablag‘ ajratilishi mumkinFaktoring va lizing kreditlashning yangi zamonaviy turlari boiib biz ulaming respublikamiz tijorat banklari amaliyotida qoilanilishini inobatga olib ular mohiyati va amaliyotiga qisqacha to'xtalib o‘tamiz. Xo‘jalik subyektlari o‘z faoliyati uchun zarur boigan mol-mulk majmualari (komplekslari), binolar, inshootlar, ishlab chiqarish asbob- uskunalari, transport vositalari va qishloq xo'jalik texnikalarini lizingga olishi mumkin.“Mikromoliyalash to‘g‘risida”gi qonunga asosan mikrolizing munosabatlari uchun tijorat banki tomonidan beriladigan kredit summasining maksimal miqdori eng kam ish haqining 3000 barobaridan oshmasligi zarur. Lizing muddati lizing obyektiga qarab 1 yildan 5 yilgacha. Lizingdan foydalanish muddati 1 yildan 3 yilgacha ishlab chiqarish asbob-uskunalari, transport vositalari, qishloq xo‘jalik texnikasini olish bo‘yicha; lizingdan foydalanish muddati 1 yildan 5Faktoring — bankning xo‘jalik yurituvchi subyektlami moliyalashtirish bo‘yicha xizmat turi bo‘lib to‘lovchilar tomonidan akseptlangan tovar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarni qayta sotib, keyin ular uchun toiovlam i undirishga doir xo‘jalik yurituvchi subyektlaming huquqlarini regress huquqisiz qabul qilishdir.
0 ‘zbekistonda faktoring operatsiyalari « 0 ‘zbekiston Respublikasi hududida tijorat banklar tomonidan faktoring operatsiyalarini amalga oshirish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom ( 0 ‘zR AV ro‘yxati, No 953, 3.08.2000 y.) asosida amalga oshiriladi. Bank tomonidan ko‘rsatilgan faktoring xizmati uchun qarzdordan haq undirish muddati — 90 kungacha. Eksport operatsiyalari bo‘yicha faktoring amal qilish muddati 60 kungacha bo‘ladi. Faktoring xizmatlarini ko'rsatishning majburiy sharti to‘lovchining kredit bo‘yicha muddati o‘tib ketgan qarzlarining boimasligi, eksport operatsiyalari bo‘yicha muddati o‘tib ketgan debetli qarzlarining boimasligi lozim. Tijorat banklari byudjet tashkilotlariga qo‘yiladigan talablar, jismoniy shaxslaming qarz majburiyatlari, pul toiay olmaydigan deb eion qilingan korxonalar majburiyatlari, zarar keltiradigan korxonalar, nolikvid balansga ega korxonalar, kapital mablagiami moliyalashtirish, eksport bo‘yicha konsignatsion kontraktlar, badal (tovon) toiash va barter bo‘yicha bitimlar, ish haqini bosqichma-bosqich oldindan toiash (avans), toiovchi (qarzdor) mahsulotni shartnomada ko‘rsatilgan muddat davomida qaytarib olish huquqiga ega boigan holda, shuningdek sotib boiingandan so‘ng xizmat ko‘rsatish sharti bilan boiadigan oldi-sotdi shartnomalar bo‘yicha faktoring operatsiyalami amalga oshirmaydi.Xalqaro kredit. Kredit munosabatlarining xalqaro miqyosda (davlatlar o‘rtasida) amalga oshirilishi xalqaro kreditning yuzaga kelishiga olib keladi. Xalqaro kreditga xalqaro miqyosda harakat qiluvchi kredit munosabatlari to‘plashi sifatida qarash zarur. Kreditning bu shaklini bevosita ishtirokchilari mamlakatlararo moliya- kredit institutlari, tegishli davlat hokimiyati, kredit tashkilotlari va alohida yuridik shaxslar boiishi mumkin.Xalqaro kredit bir davlat, shu davlat banki, yuridik shaxsi tomonidan ikkinchi bir davlatga, uning banklariga, boshqa yuridik shaxslariga muddatlilik va toiovlilik asosida beriladigan kredit hisoblanadi.Xalqaro kredit davlat va xalqaro institutlar ishtirok etgan munosabatlarda pul (valyuta) shaklida, tashqi savdo faoliyatida esa tovar shaklida boiishi mumkinXalqaro kredit quyidagi xususiyatlari bilan xarakterlanadi:- qarz oluvchi va qarz beruvchi sifatida davlat tashkiloti va muassasalari, banklar, kompaniyalar, xalqaro valyuta-kredit tashkilotlari qatnashadilar;- qarzga olingan mablagiar qarz oluvchi mamlakat tomonidan daromad keltiruvchi kapital sifatida ishlatiladi;- qarz beruvchi mamlakatga toianadigan ssuda foizining manbasi qarz oluvchi mamlakat aholisi tomonidan yaratilgan milliy daromad hisoblanadi.
Xalqaro kredit mahalliy kredit bilan bir qatorda fondlar aylanishining barcha bosqichlarida qatnashadi.Xalqaro kredit xalqaro iqtisodiy munosabatlar doirasida quyidagi funksiyalami bajaradi:*mamlakatlar o‘rtasida kapitalning qayta taqsimlanishini ta’minlaydi;*kapitalning konsentratsiyalashuviga va markazlashuviga sharoit yaratadi va bu jarayonni tezlashtiradi;*har xil valyutalarda xalqaro hisob-kitoblami olib borishda muomala xarajatlarini qisqartiradi.Xalqaro kreditlar xarakteri bo 'yicha — davlatlararo, xususiy,firm a kreditlariga;- shakli bo ‘yicha - davlat, bank, tijorat;- tashqi savdo tizimida tutgan о ‘m i bo ‘yicha - eksportni kreditlash, importni kreditlashga;- muddati bo ‘yicha — qisqa muddatli-1 yilgacha, uzoq muddatli -5yildan ortiq muddatga;- obyekti bo ‘yicha - tovar va valyuta;- ta ’minlanganligi bo ‘yicha - tovar-moddiy boyliklar bilan yokihujjatlar bilan ta ’minlangan kreditlarga bo ‘linadi.Tovar shaklida beriladigan xalqaro kredit yoki firm a kreditlaritijorat kreditining xalqaro iqtisodiy munosabatlar sohasidaqoilanilishi hisoblanadi va bir mamlakat firm asining tovari ikkinchimamlakat firmasiga kreditga - to ‘lov muddati kechiktirilib sotiladi. Bujarayon, odatda, tratta ( o ‘tkazma veksel) bilan rasmiylashtiriladi.Eksportni kreditlashda davlat tomonidan subsidiya ajratilganligiuchun firm a kreditlari bo ‘yicha fo iz stavkalari, odatda, fo izstavkalarining bozor bahosidan past bo ‘ladiXalqaro bank kreditlarining bank eksport kreditlari (xorijiy importqiluvchilarga xususiy tijorat banklari, maxsus tashqi savdo banklaritomonidan beriladigan kredit), yevrokredit (yirik tijorat banklaritomonidan yevro-valyuta bozori resurslari hisobidan yevro-valyutada,2 yildan 10 yilgacha b o ‘Igan muddat ga, о ‘zgaruvchan fo iz stavkadakreditlar berish) kabi turlari mavjud.Xalqaro davlat krediti ikki tomonlama kelishuv asosida rivojlangan mamlakatlar tomonidan rivojlanayotgan mamlakatlarga tovar yokivalyuta shaklida, fo iz to ‘lash yoki fo iz to ‘lamaslik shard bilan, uzoqyoki qisqa muddatga beriladi.Xalqaro valyuta - kredit tashkilotlarining kreditlari qisqa muddatli- 1 yilgacha (xalqaro valyuta fondining kreditlari), о ‘rta muddatli - 5yilgacha (Jahon tiklanish va taraqqiyot banki) va uzoq muddatli — 20yilgacha (Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki va boshqalar)kreditlar berishi mumkin. Xalqaro valyuta-kredit tashkilotlaridanolingan kreditlar xususiy tijorat banklaridan olingan kreditlardan (bukreditlar bo ‘yicha о ‘rtacha fo iz stavkasi yiliga 7-9% ni tashkil qiladi)arzonga tushadi.Sudxo‘rIik krediti. Kreditning o‘ziga xos shakli. Xorijda bu tarixan keng tarqalgan kredit hisoblanadi. Amalda sudxo‘rlik krediti Markaziy bank tomonidan tegishli litsenziyaga ega bo‘lmagan jismoniy shaxslar hisoblanadi.
Xulosa
Bu kreditdan foydalanish holatini tahlil qilish uchun qo'llaniladigan bir nechta usullardir. Ushbu amaliyotlarni o'z ichiga olgan va kreditni boshqarish usullaridan xabardor bo'lgan holda, shaxslar o'zlarining moliyaviy farovonligini nazorat qilishlari va kredit maqsadlariga erishish uchun harakat qilishlari mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar
www.cbu.uz
www.ziyonet.uz
Book.Pul va banklar.uz
|
| |
