Q mah kamov, M. Abduyohidov tribotexnikadan

Download 5,99 Mb. Pdf ko'rish
bet	50/122
Sana	20.05.2024
Hajmi	5,99 Mb.
	#246411

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 122

Bog'liq
Tribotexnikadan amaliy mashg\'ulotlar. Ahmedxo\'jaev X

Q i s h l o q
xo‘jaligi, yo‘l qurilishi, yuk tashish m ashinalari va tuzil-
m alarning detallari, metallurgiya uskunalari, m etall qirqish dastgoh-
larining qism lari, tayyorlar shassilari, gidravlik turbinalarning kurak-
lari, suv ham da bug* qozonlarining quvirlari, tutu n so‘rgichlarining
kurakchalari, neft va gaz sanoatining burg'ulash uskunalari va bosh-
qalar abrazivdan yeyiladi.
Z arrachalardan yeyilish jarayoniga abraziv zarralarning tabiati,
m uhitning holati, yeyilayotgan sirtlarning xossalari, qizish va boshqa
om illar ta ’sir k o ‘rsatishi mumkin. Sirt yemirilishining m exanik xarak-
teri abrazivdan yeyilish uchun um um iy tom ondir.
Ishqalanuvchi sirtga tushib qolgan tuproq, ko ‘m ir va boshqa nar-
salar, ishqalanuvchi sirtdan m ahkam lanib qolgan yoki parchalangan
metall qirindi, oksid pardalari, qurum va yeyilish m ahsullari, ayniqsa,
qattiq tarkibiy qism larning
uvalangan zarralari
zarrachalaridan
yeyilishga sabab b o ‘ladi.
Agressiv m uhitda jism yuzasi bir vaqtda sodir bo'ladigan ikki
jarayon: korroziya va mexanik yeyilish ta ’siri ostida yemiriladi.
Kimyoviy korroziya m aterial kimyoviy korrozion m aterial quruq
gazlar yoki tok o'tkazm ovchi suyuqliklar bilan tutashganda; elektro-
kimyoviy korroziya metall elektrolitlar (kislotalarning suvdagi erit-
masi, ishqorlar, tuzlar, tuz eritm alari va hokazo) bilan tutashganda
yuz beradi. Bunda ikkita anodli (metall atom larining suyuqlikka ion-
lar tarzida bevosita o'tishi) va katodli (ortiqcha elektronlarning su
yuqlik atom va ionlari bilan assimilatsiyalanishi) jarayonlarni kuzatish
m um kin. Ishqalanish sohasida elektr toki hosil bo ‘ladi.
Ishqalanish natijasida ochilgan yuzalarni noagressiv m uhitda hosil
bo'ladigan pardalardan tirkibi o'zgacha bo ‘lgan pardalar qoplaydi.
Hosil b o ig a n pardalar oson ajralsa sirt yuzalar yopishishi, aksin-
cha, yuzaga m ustahkam yopishgan b o ‘lsa yeyilish sur’ati kamayishi
mumkin.
Abraziv zarralar turli shakllarda va tutash sirtlarga nisbatan turli
tom onlarga yo‘nalgan b o ‘lishi m um kin. Abraziv zarraning sirtiga
botib kirish xususiyati ular qattiqliklarining nisbatlarigagina emas,
balki zarraning geom etrik shakUga ham bog‘liq. M asalan, qavariq

sirtli yoki o 'tk ir qirrali zarra o ‘zidan qattiqroq jism ning sirtiga hatto
shikastlanm asdan qadalishi m umkin. M etallning o ‘zidan yum shoqroq
zarralar t a ’sirida yeyilishini shu bilan tushuntirish m um kin.
Agressiv m uhitda ishqalanuvchi yuzalarning holatini ularning
elektrod potensiallari o'zhgarishi bo'yicha aniqlash m um kin. Buning
uchun ishqalanishdagi yuza potensiali

Download 5,99 Mb.

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 122

Download 5,99 Mb.

Pdf ko'rish