D e ta lla m in g nisbiy h arak atid a u la m in g tu ta s h sirtlarid a ho sil b o ‘-
ladigan ishqalan ish k u ch i va sirtlarin ing yeyilish m o h iy atin i o 'rg a n ish
borasida olib b orilgan ilm iy ta d q iq o tla r va g ip o te z a la r asosida ish-
qalanish va yeyilishning tu rlich a nazariyalari yaratilgan. Bu n azariy a-
lar m exanik, m olek ular, energetik yoki u m u m la sh g an (m e x a n ik -m o -
Ickular) tam o y illarg a asoslangandir. A m m o tu ta sh sirtlarn in g ish q a
lanish va yeyilish jaray o n ig a ju d a k o ‘p o m illar t a ’sir etganligi sababli
ytiqoridagi n azariyalarning birontasi h am ja ra y o n n i t o ‘liq va isho n ch li
ifodalab b era olm aydi.
I lozirgi v aq td a sirtlarning yeyilish ja ra y o n i u c h ta ho d isag a b o ‘lib
u 'rg an ilm o q d a : ishqalanish sirtlarining o ‘zaro t a ’sirlashishi; m ateria l
lashqi q atlam id a so d ir b o ‘ladigan hodisalar; sirtn in g yem irilishi. Bu
ho disalarni m a ’lum k etm a-k etlik d a o ‘ta d i deb h isob lash n o to ‘g ‘ridir.
< liunki bu liodisalar uzluksiz, q aytarilu vchan va b ir-b irig a t a ’sir k o ‘r-
•wluvclli hodisalardir.
