Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming




Download 15,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/551
Sana15.05.2024
Hajmi15,84 Mb.
#234763
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   551
Bog'liq
Asosiy oxirgi 17.05.2023 18.20

Ключевые слова: 
Компьютерное зрение, интеллектуальные системы, трафик, 
видеоизображение, видеокадр. 
Abstract. 
Computer vision-based software tools use cameras and image processing 
algorithms to detect and track vehicles, pedestrians, and other objects in real time. The 
collected data is then used to analyze traffic patterns, identify congestion points, and 
optimize signal timing. This approach is not only cost-effective, but also provides accurate 
and reliable information for decision making.
 
Key words: 
Computer vision, intelligent systems, traffic, video image, video frame. 
Bugungi kunda texnologiyalar jadal rivojlanib bormoqda va jamiyatda insonning 
yashash sharoitini yaxshilash uchun juda ko‘plab sohalarda intellektual tizimlar yaratishga 
jamiyatda talab ortib bormoqda. Shu o‘rinda yangi sohalar yaratilishi davr talabi bo‘lib, ular 
insoniyatga qulayliklar yaratishga xizmat qilishi lozim. Shu o‘rinda ta’kidlab o‘tish joizki 
insoniyatning turmush-tarzini yaxshilashga xizmat qiladigan ko‘plab texnologiyalar boshqa 
muammolarni ham keltirib chiqaradi. Masalan har bir odam o‘zining shaxsiy mashinasi 
bo‘lishini hohlaydi va bu esa yo‘llarda tirbandlik muammmosini keltirib chiqaradi. Ushbu 
muammoni hal qilish uchun esa yo‘llarda o‘rnatilgan belgilar va svetoforlarining bir xilda 
ishlashi bilan hal qilishni qiyin va bu esa bugungi kunda dolzarb masala bo‘lib bormoqda. 
Yo‘l harakati tirbandligi dunyoning ko‘plab shaharlari duch keladigan muhim muammodir. 
Bu nafaqat yo‘lovchilarning kechikishiga olib keladi, balki havo ifloslanishi, yoqilg‘i sarfi va 
baxtsiz hodisalarning ko‘payishiga olib keladi. Ushbu muammoni hal qilish uchun ko‘plab 
shaharlarda ko‘proq yo‘llar qurish, yo‘l harakati qoidalari va qoidalarini amalga oshirish, 
ba’zan ikki-uch qavatli yo‘l o‘tkazgichlar qurish, jamoat transportidan foydalanish kabi turli 
xil tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Tirbandlik oqimini boshqarishning eng samarali usullaridan biri bu chorrahalardagi 
transport oqimini avtomatik hisoblash uchun kompyuterli ko‘rishga asoslangan va sun’iy 
intellektga asolangan, hamda chuqur tahlil etuvchi intellektual dasturiy vositalardan 


177 
foydalanadigan algoritmlarni ishlab chiqish va amaliyotga joriy etishni talab etadi. Bu 
sohada rivojlangan mamlakatlar tomonidan bir nechta dasturlar ishlab chiqilgan bo‘lib ular 
SUMO, OpenstreetMap, OpenGL kabi dasturiy vositalari ishlab chiqilgan. Ushbu 
dasturlardagi asosiy kamchilik bitta yo‘lda tirbandlik vujudga kelganida ikki-uch svetofor 
oldindagi ma’lumotlarni olib harakat oqimini teng taqsimlash uchun algoritm 
qilinmaganligidir, ular faqatgina joriy svetoforda samarali va intellektual boshqarishga 
asoslangandir. Ushbu muammoni hal qilishda kompyuterli ko‘rish algorimlarini asosida 
barcha svetoforlardan olingan ma’lumotlarni tezkor tahlil qilish va qarorlarni qabul 
qilishni yanada takomillashtirish eng samarali usul hisoblanadi. 
Chorrahalardagi transport oqimini avtomatik hisoblash uchun kompyuterli ko‘rishga 
asoslangan dasturiy vositalarni ishlab chiqish bir necha bosqichlarni o‘z ichiga oladi. 
Birinchi bosqichda strategik joylarda transport oqimining tasvirini olish uchun 
kameralarni o‘rnatishdir. Bu kameralar shunday joylashtirilishi kerakki, ular chorrahani 
hech qanday to‘siqsiz aniq ko‘rish imkonini beradi. Ikkinchi bosqichda olingan tasvirlar 
transport vositalari, piyodalar va boshqa ob’ektlarni aniqlash va kuzatish uchun 
kompyuterli ko‘rish algoritmlari yordamida qayta ishlanadi. Uchinchi bosqichda esa 
tirbandlikni oldini olish uchun tezkor qarorlarni qabul qilish jarayoni amalga oshiriladi va 
barcha svetoforlarga buyruq berish amalga oshiriladi. To‘rtinchi bosqichda transport 
oqimini samarali taqsimlash ajarayoni amalga oshiriladi. 
Avtotransport vositalari aniqlangan va kuzatilgandan so‘ng, transport oqimini aniqlash 
uchun ularning tezligi va harakat yo‘nalishi hisoblab chiqiladi. Keyin to‘plangan 
ma’lumotlar tiqilib qolish nuqtalarini aniqlash va signal vaqtlarini optimallashtirish uchun 
tahlil qilinadi. Bu tirbandlikni kamaytirishga, transport oqimini yaxshilashga va 
yo‘lovchilar uchun sayohat vaqtini qisqartirishga yordam beradi. 
Ushbu vazifalar ko‘lamidan kelib chiqqan holda quyidagi sxemani ishlab chiqish 
maqsadga muvofiqdir va bu sxema kompyuterli ko‘rish asosida samarali yechimga olib 
keladi 
 
Chorrahalardagi transport oqimini avtomatik hisoblash uchun kompyuterli ko‘rishga 
asoslangan dasturiy vositalarni ishlab chiqish transport ma’lumotlarini yig‘ish an’anaviy 
usullariga nisbatan bir qator afzalliklarga ega. Bularga quyidagilar kiradi: 
1. Real vaqtda ma’lumotlarni yig‘ish: Kompyuterli ko‘rishga asoslangan dasturiy 
ta’minot vositalari real vaqt rejimida ma’lumotlarni to‘playdi, trafik oqimi va tirbandlik 
haqida tezkor qarorlarni taqdim etadi. 
2. Aniq ma’lumotlar: Kompyuterli ko‘rish algoritmlaridan foydalanib aniq va ishonchli 
ma’lumotlarni to‘plashni ta’minlaydi, xatolar va nomuvofiqliklar ehtimolini kamaytiradi. 
3. Tejamkorlik: Kompyuterli ko‘rishga asoslangan dasturiy ta’minot vositalarini joriy 
qilish narxi trafik ma’lumotlarini yig‘ishning boshqa usullariga nisbatan nisbatan past. 
4. Masshtablilik: Tizimni chorraha o‘lchamiga va transport oqimiga qarab osonlik bilan 
kattalashtirish yoki pasaytirish mumkin. 
Xulosa qilib aytish mumkinki, chorrahalardagi transport oqimini avtomatik hisoblash 
uchun kompyuterli ko‘rishga asoslangan algoritm va dasturiy vositalarni ishlab chiqish 
shaharlardagi tirbandlikni boshqarishning istiqbolli yechimidir. Bu esa qaror qabul qilish 
uchun aniq va ishonchli ma’lumotlarni taqdim eta oladi. Yo‘lovchilar uchun yo‘ldagi yurish 
vaqtini qisqartiradi va umumiy transport oqimini yaxshilaydi. Arzon kameralar va ilg‘or 
tasvirni qayta ishlash algoritmlari mavjudligi sababli bunday tizimlarni amalga oshirish 
yanada kerakli bo‘lib bormoqda. 

Download 15,84 Mb.
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   551




Download 15,84 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming

Download 15,84 Mb.
Pdf ko'rish