INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR Maxsus son, 2023-yil, dekabr
ISSN 2181-4732
19
Ushbu tizim yer osti konlardagi ishchi o‘rinlarda xavfsizlik bo‘yicha barcha tegishli qonunlar,
qoidalar va standartlarga rioya qilinganligi holda korxonada qo‘yilgan barcha talablarga javob berishi
lozim. Bundan tashqari yer osti kon ishlarida baxtsiz hodisalar yoki favqulodda vaziyatlarda
harakatlanish tartib-qoidalari, birinchi yordam va reanimatsiya uskunalaridan foydalanish bo‘yicha
yo‘riqnomalarni ham o‘z ichiga olgan bo‘lishi lozim bo‘ladi. Axborot tizimda: gaz miqdorini
monitoring qilish tizimi, yong‘inni aniqlash datchiklari, evakuatsiya tizimlari va yuk ko‘tarish va
ishchilarni qutqarish uskunalari kabi tizimlar joriy qilish zarur bo‘ladi.
Yer osti konlarida xavfsizlikni ta’minlash mavjud tizimlarni tahlil qilish va doimiy ravishda
takomillashtirib borish, xavf-xatarlarni kamaytirishga va xodimlar uchun xavfsiz mehnat sharoitlarni
ta’minlashga yordam beradi [2]. Bu borada dunyo olimlari tomonida bir qancha ishlar olib borilgan,
jumladan: yer osti yo‘lini 5G tarmog‘i asosida qurilgan transport vositalari va robotlar bilan o‘zaro
bog‘liq bo‘lgan idrok qilishning vizual tizimi yaratilgan [6]; yer osti konlaridagi xavfsizlik sohasida
konning holatini doimiy ravishda kuzatib borish va yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavf darajalariga
tezkor javob beradigan avtomatlashtirilgan monitoring va boshqarish tizimi ishlab chiqilgan [7].
“Shaxtalardagi ko‘p funksiyali tizimlar xavfsizligi va xodimlarning joylashgan joyini aniqlash”
axborot tizimining umumiy ko‘rinishi [8] 2-rasmda berilgan.
2-rasm. Shaxtalardagi ko‘p funksiyali tizimlar xavfsizligi va xodimlarning joylashgan joyini
aniqlash tizimi
