Tuzuvchi: Mirishkor tuman 1-son kasb-hunar maktabi. Beknazarov
Jamoliddin Bekturdiyevich
3-ilova
"Ishchi sikllar" mavzusi bayoni.
Reja:
1. Dvigatellarning ish sikliga ko‘ra turlari;
2. To‘rt taktli dvigatellarning ish sikllari;
3. Ikki taktli dvigatellarning ish sikllari.
To‘rt taktli karbyuratorli dvigatelning ish tsikli. Zamonaviy avtomobillarga
o‘rnatiladigan karbyuratorli dvigatellar asosan to‘rt taktli tsikl buyicha ishlaydi.
Porshenli ichki yonuv to‘rt taktli dvigatellarda ish tsikli porshenning to‘rtta
yurishida, ya’ni tirsakli val ikki marta aylanganda sodir
buladi va tsikl kaytadan
takrorlanadi. Silindrda sodir bulayotgan jarayonga qura to‘rt taktning xar biri
kuyidagicha
nomlanadi; 1) kiritish takti; 2)
siqish takti; 3) kengayish takti (ish
yo‘li) ; 4) chiqarish takti.
Shu jarayonlarni to‘rt taktli tsikl buyicha ishlaydigan bir tsilindrli dvigatel
misolida qurib chiqamiz.
Birinchi takt-kiritish. Bu takt tsilindrni yonuvchi aralashma bilan tuldirish
uchun zarur. Yonilg‘i aralashmasi tsilindrga kiritish klapani 1 (2-rasm)
ochilgan
paytda, porshen 4 yuqorigi chekka nukta (yu.ch.n) dan pastki chekka nukta (p.ch.n)
ga tomon xarakatlanishida porshen yuqorisida xosil bulgan bo‘shliqqa kiradi.
Porshen yu.ch.n. dan p.ch.n. ga yetganda tsilindr 5 yonilg‘i aralashmasi bilan
tuladi, kiritish klapani 1 yopiladi. Xosil bulgan aralashma ish aralashmasi deyiladi.
Kiritish taktining oxirida bosim 70…90 kPa (0,7…0,9 kgkg‘sm ), ish
aralashmasining xarorati 340…380 K (70…110 S).
