Tuzuvchi: Mirishkor tuman 1-son kasb-hunar maktabi. Beknazarov Jamoliddin Bekturdiyevich
rasm) : tsilindr 5, xalqalari bo‘lgan porshen 4, porshen barmog‘i 6, shatun 7,
tirsakli val 8 va maxovik 10. Silindrning ustki qismi tsilindr golovkasi 9 bilan
berkitilgan.
Gaz taqsimlash miexanizmi yonilg‘i aralashmasi yoki havoning tsilindrga
kirishini hamda ishlatilgan gazlarni chiqarib yuborishni boshqarish uchun xizmat
qiladi. Bu mexanizm tarkibiga gaz taqsimlash vali 2,
gaz taqsimlash valini
yuritkich shesternyasi 1, to‘rtkichlar 3, klapanlar 9, hamda prujina 8 kiradi.(GTM
mavzusidagi 1-rasm).
Ta’minlash tizimi benzin hamda havodan yonuvchi aralashma tayyorlaydi,
uni dvigatel tsilindrlariga o‘zatadi va ishlatilgan gazlarni atmosferaga chiqarib
yuboradi.
Sovitish tizimi dvigatelning qizigan detallaridan
ajralgan issiqlikni
atmosferaga tarqatadi va uni eng qulay issiqlik rejimida ishlashini ta’minlaydi.
Dvigatel suv yoki havo bilan sovitiladi. Suv bilan sovitiladigan dvigatelda suv
g‘ilofi, havo bilan sovitiladigan dvigatelda esa maxsus sovitish qovurg‘alari
bo‘ladi.
Moylash tizimi dvigatelning ishqalanuvchi detallariga moy o‘zatib, ularning
ilashishini kamaytiradi, uning detallarini qisman sovitadi, ishqalanuvchi yuzalarda
vujudga keladigan yeyilish zarrachalarini yuvadi, hamda moyni tozalab beradi.
Yondirish tizimi karbyuratorli va injektorli dvigatel tsilindrlarida ish
aralashmasini majburiy ravishda o‘t oldirish uchun elektr
uchquni xosil qiladi va
uni ma’lum tartibda tsilindrlarga yuboradi.
Yuqori chekka nuqta (yu.ch.n.) porshenning tirsakli val o‘qidan eng
o‘zoqlashgan tsilindr ichidagi yuqori turish holati.(2-rasm)
Pastki chekka nuqta (p.ch.n.) – porshenning tirsakli val o‘qiga eng
yaqinlashgan tsilindr ichidagi pastki holati.
Porshen yo‘li – porshen bir chekka nuqtadan
ikkinchi chekka nuqtagacha
xarakatlanganda bosib o‘tilgan masofa.
Porshen yo‘li S porshenning har bir o‘tgan yo‘lida tirsakli val o‘z o‘qi
atrofida ½ marta aylangandagi, ya’ni 180
0
burchakka burilgandagi masofa.
Tayanch iboralar: dvigatel,
siqish darajasi, ish jarayon, yuqorigi chekka nuqta,
pastki chekka nuqta, porshen yo‘li.
