Tuzuvchi: Mirishkor tuman 1-son kasb-hunar maktabi. Beknazarov
Jamoliddin Bekturdiyevich
4-ilova
"Porshenli ichki yonuv dvigatellarining umumiy tuzilishi va asosiy
ko‘rsatkichlari" mavzusi bayoni.
Reja:
1. Vazifasi
2. Umumiy tuzilishi
3. Turlari
4. Asosiy ko‘rsatgichlari
Zamonaviy avtotransport vositalariga asosan, porshenli ichki yonuv
dvigatellari o‘rnatiladi. Bug‘ va elektr toki bilan ishlaydigan avtomobillar ba’zi
kamchiliklariga ko‘ra hozirgi kunda deyarli ko‘llanilmaydi. Bug‘ bilan ishlaydigan
dvigatellarning asosiy kamchiligi foydali ish koeffitsientining kichiqligi
(0,16…0,18) hamda dvigatel bug‘ qurilmalarining o‘lcham va vaznlarini
kattaligidir. Elektr bilan ishlaydigan dvigatellarning keng tarqalmaganligiga sabab,
ularning o‘zoq masofalarga qatnay olmasligi, chunki ularga o‘rnatiladigan
qo‘rg‘oshin akkumulyatorlarining elektr sig‘imi avtomobilning 40…50 km
masofagacha xarakatlanishiga mo‘ljallangan. Hozirgi kunda
mamlakatimizda va
chet el firmalarida elektromobillar ustida katta ilmiy va kostruktiv ishlar olib
borilmoqda, natijada ularning har xil ko‘rgazmali variantlari yaratilmoqda.
Elektromobillarning xalk xo‘jaligida transport vositasi bo‘lib keng tarqalishi uchun
ularga o‘rnatiladigan elektrobaklarning sig‘imini 2 – 3 baravar oshirish kerak.
Avtomobillarga o‘rnatiladigan porshenli ichki
yonuv dvigatellari quyidagi
belgilari bilan klassifikatsiyalanadi:
1. Ishlatiladigan yonilg‘ining turiga qarab: yengil suyuq yonilg‘i – benzinda
ishlaydigan va siqilgan suyuq gaz bilan ishlaydigan karbyuratorli dvigatellar, og‘ir
suyuq dizel yonilg‘isida ishlaydigan dizel dvigatellari.
2. Yonuvchi aralashma xosil qilish usuliga qarab:
tsilindr tashqarisida
aralashma xosil kiluvchi karbyuratorli, injektorli dvigatellar
va tsilindr ichida
aralashma xosil kiluvchi dizel dvigatellari.
3. Ish aralashmasining alangalanishi bo‘yicha: elektr uchquni bilan
alangalanadigan karbyuratorli, injektorli dvigatellar va siqish natijasida o‘z-o‘zidan
alangalanuvchi dizel dvigatellari.
