XVIII bob.
ROTORLI NASOSLAR
2.33-§. Rotorli nasoslam ing tasnifi, umumiy xossalari va qo‘l)anilishi
Hajmiy rotorli nasoslar - shestemyali, vintli, plastinkali (shiberli) va porshenli turlarga boMinadi. Hajmiy rotorli nasoslar o‘zgaruvchan sarfli sarfi boshqariladigan va o‘zgarmas sarfli (sarfi boshqarilmaydigan) bo‘lish mumkin.
Bu turdagi nasoslaming sarfi ish bo‘shlig‘i kattaligiga va rotoming aylanishlar soniga bog‘liq; nasos elementlarining puxtaligi (shidamliligi) bosim yo‘lidagi qar- shilikka mos bo'lishi kerak. Agar bosim yo‘lidagi berkitkish tasodifan yopiq bo‘lib qolsa va nasos himoyalash apparatlari bilan ta’minlanmagan bo‘lsa, bu holda yo nasos sinadi yoki nasos dvigateli ishdan chiqadi.
Rotorli nasoslar har xil bir jinsli suyuqliklami uzatishda avtonom qurilma sifa tida, shuningdek, gidroyuritmalar tarkibida suyuqlikni harakatlantiruvshi yoki su yuqlikka kerakli energiya bosim beruvshi nasos holida va harakatianayotgan suyuqlik orkali o‘zi harakat olib energiyasini boshqa mashinalarga qurilmalarga uzatuvshi gidrodvigatellar tarzida ishlatilishi mumkin. Rotorli nasoslaming hajmiy FIK i 0,7+0,95 atrofida bo‘lib, nasosning ishqalanuvshi qismlarining eyilishiga mos ravishda o‘zgaradi. Nasos aniq ishlangani ushun mexanik FIK yuqori bo‘ladi.
Silindrlari umumiy blokka birlashtirilgan ko‘p silindrli nasoslar rotorli-porshenli nasoslar deyiladi. Porshenni harakatga keltirish usuliga qarab aylanuvshi va qo‘- zg‘almas blokli-rotorli-porshenli mashinalar mavjud. Silindrlar blok o‘qiga nisbatan radial yoki aksial joylashishi mumkin. Agar blokda silindrlar radial joylashgan bo‘lsa - bu nasoslar radial-porshenli deyiladi. Gidromashina blokiga silindrlar aksial joylashgan bo‘lsa - aksial - porshenli nasoslar bo'ladi. Ko‘pchilik rotorli - porshenli mashinalaming
xarakterli tomoni shundaki, ularda so‘ruvchi va uzatuvchi klapanlar yo‘q. Bu xususiyat nasoslardan aylanishlar sonining yuqori qiymatlarida foydalanish imkoniyatini beradi.
Rotorli-porshenli mashinalarda krivoship-shatunli mexanizm yo‘q, lekin bu mashinalaming kinematik asosini krivoship-shatunli mexanizmlaming inversiyasi tash kil qiladi. Bu nasoslar gidrouzatmalarda, metallga ishlov berish
stanoklariga moy uzatishda, ichki yonuv dvigatellariga yoqiig‘i, surkov moyi, stanok keskichlariga sovituvchi suyuqlik uzatishda ishlatiladi. Rotorli gidromashinalar
tarkibiga kiruvchi
