|
Quduq tubi atrofiga issiqliq usulida ta`sir ko’rsatish
|
| Sana | 03.06.2023 | | Hajmi | 348.79 Kb. | | #69465 |
Bog'liq Surayyo opa chizma, UzRailways-Ticket-76825222432320, Nitrolash 4, Qovuljonov Javlon Ijodiy talim-4, Azamov Akmal, Документ Microsoft Word, Ishchi dastur, ATEB Mustaqil ta\'lim-2 XAMRAYEV F, Антиқа топишмоқ, 212-карор ЯШИЛ ЧИРОҚ, 41-son Zulfiyaxonim bayonnomasi, xisobot, bulling Soʻrovnoma — копия, --converted-compressed.ru.uz, KentselveKrsalRekreasyonAlanlarnaYnelikKullancTercihlerininBelirlenmesi.tr.uz Quduq tubi atrofiga issiqlik usulida ta`sir ko’rsatish 124-20-guruh Reja - Quduq tubi atrofiga ta’sir etish usullari
- Quduq tubiga issiqlik usulida ta’sir etish
- Issiqlik kimyoviy va issik kislotali ishlov berish
1. Quduq tubi atrofiga ta’sir etish usullari Kam o’tkazuvchan qattiq tog’ jinslarida neftning quduq tubi tomon oqimi depressiyaning qancha katta bo’lishiga qaramay kam bo’ladi. Bunday tog’ jinslaridan tuzilgan haydovchi quduqlarda qancha katta bosim bilan suvni haydamaylik qabul qilishi juda kichik bo’ladi. Bu kabi quduqlarda maxsulot oqishini yoki qabul qiluvchanlik darajasini oshirish uchun suniy ta’sir etish usullaridan foydalaniladi. Buning uchun g’ovaklar soni va o’lchamini oshirish, tog’ jinsi (g’ovakligini) yorigini kengaytirish, shu bilan birga g’ovakliklarga joylashib qolgan parafin va smolalarni olish kerak bo’ladi. Quduq tubi atrofiga ta’sir kilish tavsifiga ko’ra quyidagi guruxlarga ajratiladi: mexanik, kimyoviy va issiqlik. Bu usullarni qo’llab yaxshi natija olish uchun, bu usullarni ketma-ket qo’llash yaxshi natija beradi. Quduq tubi atrofiga ta’sir kilish tavsifiga ko’ra quyidagi guruxlarga ajratiladi: mexanik, kimyoviy va issiqlik. Bu usullarni qo’llab yaxshi natija olish uchun, bu usullarni ketma-ket qo’llash yaxshi natija beradi. Quduq tubi atrofiga ta’sir etish usullari qatlam sharoitiga qarab tanlab olinadi. G’ovak kanalchalar devoriga o’tirib qolgan smola va parafinlardan tozalash va neftning qovushqoqligini pasaytirish uchun termoqimyoviy va issiqlik kimyoviy usullardan foydalanilsa yaxshi natija beradi. Kam o’tkazuvchan karbonat (dolomit, ohaktosh) tog’ jinslardan tuzilgan qatlamlarga kislotali ishlov berish usuli qo’l keladi. Mexanik usullari – zich tog’ jinslardan tuzilgan maxsuldor qatlamlarda qo’llash yaxshi bo’ladi 2. Quduq tubiga issiqlik usulida ta’sir etish Ko’plab neft quduqlarida quduq tubi qismiga parfin va smolalar qotib qolishi kuzatiladi. Parafinsizlantirish uchun kimyoviy usullar bilan bir qatorda issiqlik usullari ham qo’llaniladi. Issiqlik usulida qotib qolgan parafinlarni eritib er yuziga chiqariladi. Quduq tubini isitish uchun quduqqa issiq neft haydaladi yoki elektro isitkichlardan foydalaniladi. Quduq tubini qizdirish uchun mo’ljallangan neft o’lchov idishda harakatlanuvchi bug’ qurilmasi PPU yordamida qizdiriladi. Isitilgan suyuqlik quduqqa NKQ orqali haydaladi. Quduqning xalqa qismidan haydalsa, quduq devorini qizdirish uchun juda ko’p issiqlik sarflanadi. Quduq tubini qizdirish uchun mo’ljallangan neft o’lchov idishda harakatlanuvchi bug’ qurilmasi PPU yordamida qizdiriladi. Isitilgan suyuqlik quduqqa NKQ orqali haydaladi. Quduqning xalqa qismidan haydalsa, quduq devorini qizdirish uchun juda ko’p issiqlik sarflanadi. Quduq tubini qizdirish uchun elektr isitkichlardan ham foydalaniladi. Quduq tubini qizdirish samarali bo’lib, quduq debiti 1 dan 12 martagacha ortadi. Uning ta’siri 2-10 oygacha davom etadi.
1–rasm.Quduq elektroqizdirgichi:
1–kabel ushlagich; 2–o’tkazgich
bandaji; 3–kabel–metal arqon; 4–
qizdirgich boshchasi;
5–asbest opletka; 6–quyma
qo‘rg‘oshin; 7–pastki gayka; 8–qisqich
bo’shlig‘i;
9–qizdiruvchi quvur
Quduqqa issiqlik kimyoviy va issik kislotali ishlov berish deb, issiq tuz kislotasi bilan ishlov berish jarayoniga aytiladi. Quduqda tuz kislotasi va reagentlar (Mg va boshqalar) reaksiyaga kirishib issiqlik ajralib chiqadi ya’ni ekzotermik reaksiya ta’sirida qizish ro’y beradi. Quduqdan parafin va smolalarni tozalash neft oqimini yaxshilash uchun issiqlik kimyoviy usuldan foydalaniladi.
2–rasm. Elektroqizdirish jarayonida quduq tubi haroratining
o‘zgarishi:
Quduq tubida yuqori harorat hosil qilish uchun quduqqa kaustik soda, Mg va boshqalar tushirilib, tuz kislotasi bilan ta’sirlashadi va issiqlik ajralib chiqadi. Kislota va Mg o’rtasida quyidagi reaksiya jarayoni ro’y beradi. Quduq tubida yuqori harorat hosil qilish uchun quduqqa kaustik soda, Mg va boshqalar tushirilib, tuz kislotasi bilan ta’sirlashadi va issiqlik ajralib chiqadi. Kislota va Mg o’rtasida quyidagi reaksiya jarayoni ro’y beradi. Mg+2HCl+H2O=MgCl2+H2O+H2+110,2 kkal 1 gramm molekula (og’irligi bo’yicha 24 gramm) Mg kislotada erishida 110,2 kkal issiqlik ajralib chiqadi yoki 1 kg Mg tuz kislotasida eriganda 4520 kkal issiqlik ajraladi. 1 kg Mg ning to’liq erishi uchun 18,62 litr konsentrasiyasi 15% bo’lgan tuz kislota eritmasi kerak bo’ladi. Tajriba usulida 15% li kislotada 1 kg Mg to’liq eriganda quyidagi ko’rsatkichlar olingan 70 litr kislota reaksiyadan keyingi harorati 850C 70 litr kislota reaksiyadan keyingi harorati 850C 80 litr kislota reaksiyadan keyingi harorati 750C 100 litr kislota reaksiyadan keyingi harorati 600C 120 litr kislota reaksiyadan keyingi harorati 500C. Kislotali ishlov berish murakkab jarayon hisoblanadi. Quduqqa ikki bosqichda ishlov beriladi: birinchi bosqichda issiqlik kimyoviy usulida ishlov beriladi; ikkinchi bosqichda oddiy kislotali ishlov beriladi
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1. КазакА. С., РостН. И., ЧичеровЛ. Г.
Погружныебесштанговыенасосыдлядобычинефти. М., Недра, 1973.
2. Казак А. С. Новое в развитии техники и технологии
механизированных способов добычи нефти. М., изд. ВНИИОЭНГ, 1974.
|
| |
