• Shovqin.
  • Vizual ta’siri.
  • Yerdan foydalanish.
  • Hayvon va qushlarga ta’sir etish.
  • Radiohalaqitlar.
    		•

    Qurilmalarning konstruksiyalari




    Download 1.26 Mb.
    bet2/4
    Sana20.04.2023
    Hajmi1.26 Mb.
    #52931
    1   2   3   4
    Bog'liq
    Meliboyev mahmudjon
    Qurilish-WPS Office, Тест бланка, Azizbek11-20(1)[1]AAAAAAAAA, slayd4, Laboratoriya 1, ТЕХНИКАВИЙ ВА ТАРИФИЙ МЕЪЁРЛАШ, Mexanik va elektromagnit tebranishlar-genderi.org (3), Kelishilgan (1), 1-Ìa’ruza. Kirish. Kompyuter tarmoqlarining tarixi Kompyuter tar, Dhcp snooping xavfsizlik texnologiyasi-fayllar.org, “Soʻnggi qoʻngʻiroq” 9 e sinf uchun maxsus, 8, Avtomatlashtirish texnik vositalari Avtomatlashtirilgan loyihala-fayllar.org, maruza 3
    Birinchi tasnif. Bu tasnifga shamol g‘ildirak vertikal tekislikda joylashgan, aylanish tekisligi esa shamol yо‘nalishga parallel (shamol g‘ildirakning о‘qi oqimga parallel) bо‘lgan shamol dvigatellar kiradi. Bunday shamol dvigatellarga parrakli deb ataladi.
    Parrakli shamol dvigatellar shamol g‘ildirakka, tezyuruvchanligiga (10.2) qarab uchta guruhga bо‘linadi (10.2-rasm):

    • kо‘p kurakchali shamol dvigatellar, sekin yuruvchi, tez yurutuvchanligi Zn ≤ 2;

    • kо‘p kurakchali shamol dvigatellar, sekin yuruvchi, tez yurutuvchanligi Zn > 2, shu jumladan shamol tegirmonlar ham;

    • kam kurakchali shamol dvigatellar, tez yuruvchi Zn ≥ 3.

    2- Rasm Shamol g‘ildiraklarning sxemasi: 1 – aylanish о‘qi gorizontal, shamol yо‘nalishiga parallel; 2-ikki kurakchali; 3-uch kurakchali; 4-tо‘rt kurakchali; 5-kо‘p kurakchali



    2-a Rasm Aylanish о‘qi gorizontalli turli xil shamol g‘ildiralarning konstruksiyasi


    Ikkinchi tasnif. Ushbu tasnifga shamol g‘ildirakning aylanish о‘qi vertikal bо‘lgan shamol dvigatellar kiradi. Konstrutiv tuzilishi bо‘yicha ular ikki guruhga bо‘linadi:

    • karuselli shamol dvigatellar, ishchi bо‘lmagan kurakchalar yo parda bilan yopiladi, yo qirra bilan shamolga rо‘para joylashadi;

    • rotorli Savonius tizimidagi shamol dvigatellar.


    10.3-Rasm Aylanish о‘qi vertikal, shamol yо‘nalishiga perpendikulyar shamol g‘ildiraklarning sxemalari:1-Savonius rotori, 2-Dare rotori, 3-tо‘g‘ri kurakchali rotor



    10.3-b Rasm Aylanish о‘qi vertikal shamol g‘ildiraklarning konstruksiyasi




    Uchinchi tasnif. Ushbu tasnifga suv tegirmon g‘ildiraklarga о‘xshab ishlaydigan, barabanli shamol dvigatellar kiradi. Bunday shamol dvigatellarda aylanish о‘qi gorizontal va shamol yо‘nalishiga perpendikulyar bо‘ladi.

    1 2

    .4- Rasm Aylanish о‘qi gorizontal, shamol yо‘nalishiga perpendikulyar shamol g‘ildiraklarning sxemasi: 1-Savonius rotori; 2-barabanli



    4-a. Rasm Baraban turidagi shamol g‘ildirakning sxemasi
    Karuselli va barabanli shamol dvigatellarning asosiy kamchiliklari shamol g‘ildirakning ishchi yuzalarning shamol oqimida joylashish negizidan kelib chiqadi, ya’ni:

    1. G‘ildirakning ishchi kurakchalar havo oqim yо‘nalishda kо‘chadi, shuning uchun shamol yuklama bir vaqtda barcha kurakchalarga emas, balki navbat bilan ta’sir etadi. Natijada har bir kurakchaga uzlukli yuklama ta’sir etadi, shamol energiyasidan foydalanish koeffitsiyenti juda ham kichik bо‘ladi va 10% dan oshmaydi (eksperimental tekshirishlar bilan aniqlangan).

    2. Shamol g‘ildirak yuzalarning harakati shamol yо‘nalishda bо‘lganligidan katta aylanishlarga erisha olmaydi, chunki kurakchalarning yuzalari shamol tezligidan tez harakatlana olmaydi.

    3. Foydalanilayotgan havo oqimning qismi (siypab о‘tadigan yuza) g‘ildirak о‘zining о‘lchamga nisbatan ancha kichik, bu esa о‘rnatilgan quvvat birligiga tо‘g‘ri keladigan о‘zining og‘irligini oshiradi.

    Rotorli Savonius tizimli shamol dvigatelning shamol energiyasidan foydalanish koeffitsiyenti 18%-ga teng.
    Yuqorida keltirilgan karuselli va barabanli shamol dvigatellarning kamchiliklar parrakli shamol dvigatellarda bо‘lmaydi. Ushbu tasnifdagi shamol dvigatellarning asosiy afzalliklar - yuqori ayrodinamik tavsiflarga ega, ularni katta quvvatli qilib tyyorlash uchun konstruktiv imkoniyati, quvvat birligiga nisbatan og‘irligi qichik.
    Zamonaviy shamol generatorlar 3...4 m/s-dan to 25 m/s-gacha shamol tezliklarda ishlaydi.
    Uchta kurakchali va aylanish о‘qi gorizontal bо‘lgan shamol generatorlar dunyoda eng kо‘p tarqalgan.
    Elektr energiyani ishlab chiqarish ekologik toza va qayta tiklanadigan energiya manbadan foydalanish afzalliklarga ega bо‘lgani bilan, shamol enegetika qator muhim kamchiliklarga ega.
    Shovqin.

    Shamol energetik qurilmalar ikki turidagi shovqinlarni chiqaradi:

    • mexanik shovqin (mexanik va elektr qismlar ishidan shovqin);

    • aerodinamik shovqin (shamol oqim bilan qurilmadagi kurakchalarning о‘zaro ta’siridan shovqin, SHEQning minora yonidan kurakchalar о‘tayotganda kuchayadi).




      1. kurakchalar;

      2. kurakchaning urilish burchakni о‘zgartirish tizimi; 3-rotor qopqog‘i;

    1. transsmisiya;

    2. tormozlash tizimi;

    3. shamol tezlikni va ynalishni kо‘zatish tizimi (anemometr); 7-elektr generator;

    1. gondola (qayq);

    2. burish mexanizm; 10-zinapoya;

    1. minora, machta;

    2. kuch kontaktlarni va boshqarish zanjirlarni qо‘shish kuch shkafi;

    3-poydevor
    5-Rasm SHEQning tuzilish sxemasi

    10.1-Jadval



    Shovqin manbai

    Shovqin darajasi, dB

    Odamning eshitish og‘riqqa bо‘sag‘asi (chegarasi)

    120

    250 m masofada reaktiv dvigatel turbinadan shovqin

    105

    7 m masofada mexanik (otboyniy) bolg‘adan shovqin

    95

    100 m masofada 48 km/soat tezlikda harakatlanuvchi
    yuk mashinadan shovqin

    65

    Idora (ofis) dagi shovqin

    60

    64 km/soat tezlikda harakatlanuvchi yengil
    mashinadan shovqin

    55

    350 m masofada shamol generatordan shovqin

    35-45

    Tunda qishloqdagi shovqin

    20-40

    SHEQlardan bo‘lgan shovqin darajasini kunduz vaqtda 45 dB-gacha va tungi vaqtda 35 dB- gacha chegaralaydi. Qurilmalardan yashaydigan uylargacha masofa – 300 m.


    Vizual ta’siri.

    SHEQning vizual ta’siri – subektiv omil (did va rang). Obektiv omil – quyosh– kuzatuvchi chizig‘iga SHEQ tushganda milt–milt soyalar bilan ko‘rish organlarni og‘ritish mumkin. Shamol qurilmalarning estetik ko‘rinishni yaxshilash uchun ko‘p yirik firmalarda professional dizaynerlar ishlaydi. Yangi loyihalarni vizual asoslab berish uchun landshaft (manzara) arxitektorlar jalb qilinadi.
    Yerdan foydalanish.

    Turbinalar shamol fermaning butun hududdan faqat 1% yerni egalaydi. Ferma maydonidan 99% yerda qishloq xo‘jalik yoki boshqa faoliyati bo‘yicha shug‘ullanish mumkin. SHEQning poydevor 10 m diametrli joyni egalaydi va odatda to‘liq yer tagida turadi, amalda minora asosgacha qadar qishloq xo‘jalik ishlar uchun ushbu yerdan foydalanish mumkin. Yer ijaraga topshiriladi, bu esa fermerlarga qo‘shimcha daromad olish imkoniyatini beradi. Sanoat masshtabda elektr energiyani ishlab chiqarish uchun katta maydonlarni ajratish zarur – taxminiy hisobda 1 kVt quvvatga 400 m2 kerak. Bu shart quyidagi talablarga bog‘langan, ya’ni SHES tarqibidagi barcha SHEQlar normal holatda ishlash uchun SHEQlar orasidagi ma’lum bir meyorda (shamol guli yo‘nalishiga qarab shamol g‘ildirakning 5...15 diametrlar), hamda SHEQlar bilan yirik mahalliy tusiqlar orasidagi masofalarni ta’minlash zarur.
    Hayvon va qushlarga ta’sir etish.

    Hayvon va qushlar uchun potensial xavf–xatarlik mavjud bo‘lganligi sbabdan, ajratilgan mintaqalarda SHEQlarni joylashtirish salbiy oqibatlarga olib kelish mumkin. SHEQlarning xavfsiz ishlatilishi (professional mutaxassislarni – zoologlarni majburiy jalb qilish bilan) asoslangan bo‘lish kerak.
    Radiohalaqitlar.

    SHEQning metalli inshootlar, ayniqsa kurakchalardagi elementlar, radio va tele uzatishlarni qabul qilishga ancha halaqitlarni keltirish mumkin. SHEQ qancha katta bo‘lsa, shuncha ko‘p u halaqitlarni keltiradi. Qator xolatlarda ushbu muammolarni yechish uchun qo‘shimcha retranslyatorlarni o‘rnatishga to‘g‘ri keladi.

    Download 1.26 Mb.
    1   2   3   4




    Download 1.26 Mb.