4
1 - L A B O R A T O R I YA I SH I
MAVZU: AVTOMOBIL STARTYORLARINI TEXNIK HOLATINI 532-M
QURILMASIDA TEKSHIRISH
1.Ish o’tkazishdan maqsad
1. Avtomobil startyorlarini tuzilishi va konstruktsiyasining o’ziga xos tomonlarini
o’rganish.
2.
Startyorlarning texnik holatini tekshirish usulini o’rganish
va sinov natijalarini
tahlil qilish.
2.Ish o’tkazish uchun zarur bo’ladigan jihozlar va o’lchov asboblari
1. Avtomobil elektr jihozlarini tekshirish uchun mo’ljallangan EMA-2
belgili qurilma.
2. Startyorlarni to’la tormozlanish rejimida tekshirish uchun zarur bo’la-digan
maxsus tormozlash moslamasi (dinamometr pishangi bilan).
3. Tekshiruv-o’lchov asboblari: ko’chma taxometr, dinamometr.
4. Har xil turdagi avtomobil startyorlari va ularning alohida kismlari.
5. Avtomobil startyorlarining tuzilishi va ishlashiga oid plakatlar.
3.Ishni bajarish tartibi.
Laboratoriya ishini bajarishga tayyorlanish borasida talaba:
- avtomobil startyorlarining tuzilishi, texnik tavsifnomasi
va ishlash printsipini
puxta o’rganib chiqishi, ularning konstruktsiyasining o’ziga xos tomonlarini tahlil qilishi
va o’zlashtirishi zarur;
- startyorlarning elektromexanik tavsifnomasining mohiyati va undan ke-lib
chiqadigan xulosalar haqida aniq tasavvurga ega bo’lish kerak:
- startyorlar texnik holatini aniqlash usulini o’rganishi (ushbu uslubiy ko’rsatma
hajmida) va 3.2 ilovada berilgan tekshiruv savollarga javob bera olishi kerak.
4.Ishning nazariy qismi.
4.1.Startyorni salt ishlash rejimida tekshirish
Startyorlardagi mexanik nosozliklarni aniqlash uchun
ular salt holda ishlaganda
tekshiriladi. Sinov davomida startyor yakorining aylanishlar chastotasi va startyor
iste’mol qilayotgan tok miqdori o’lchanadi. Sinov natijasida
olingan tajribaviy
ma’lumotlar tekshirilayotgan startyorning texnik tavsif-nomasidagi (3.1 jadval)
ma’lumotlar bilan solishtiriladi va startyorning texnik holati haqida xulosa chiqariladi.
Chunonchi:
- agar sinov natijalari bilan startyorlarning texnik tavsifnomasidagi ma’lumotlar
bir-biriga mos kelsa, demak tekshirilayotgan startyorda mexanik nosozliklar yo’q;
- agar startyor iste’mol qilayotgan tok, texnik tavsifnomada ko’rsatilgan-dan
katta, yakorni aylanishlar chastotasi esa kichik bo’lsa, bu
tekshiralayotgan startyorda
mexanik nosozliklar mavjudligining belgisidir. Startyorlarning ta’mirlangandan keyin
noto’g’ri yig’ilishi, yakorning qutblarga tegib qolishi - shu nosozliklar jumlasidandir ;
- agar startyor iste’mol qilayotgan tok ham, yakorning aylanishlar chastotasi ham
texnik tavsifnomada ko’rsatilgandan kam bo’lsa, bu o’tkazgichlar
ulangan joylarda
kontaktning yaxshimasligi va cho’tkatutqichdagi prujinalar-ning bosim kuchi
kamayganli-gining belgisidir.
- startyorni ishga tushirish tugmachasi bosiladi va startyor yakorining ayla-nishlar
chastotasi avj olgandan so’ng(tahminan 30 sekunddan keyin)
startyor yakorining
aylanishlar chastotasi ko’chma taxometr bilan o’lchanadi;
- ampermetr yordamida startyor iste’mol qilayotgan tok miqdori o’lchanadi va
yozib olinadi;
5
- sinov natijalari hisobotdagi jadvalga yozib qo’yiladi:
- sinov davomida o’lchangan ko’rsatkichlar (startyor iste’mol qilgan tok va
yakorning aylanishlar chastotasi) tekshirilgan startyorning
texnik tavsifnoma-sida
keltirilgan ma’lumotlar bilan solishtiriladi va startyorning texnik holati haqida xulosa
chiqariladi va hisobotga yozib qo’yiladi.
3.1-rasm. Avtomobil
startyorlarni tekshirish
uchun mo’njallangan EMA-2 belgili qurilma
.
Qurilma
(3.1-rasm) maxsus moslamalari:
1-
voltmetr;
2-starterni
ishga
tushirish
tugmasi; 3-starter;
4-pishang; 5-dinamometr; 6-istemol toki
ampermetri;
7-akkumulyator
ulanish
klemmalari.
EMA-2
belgili
qurilma
yordamida
startyorni salt holda ishlagandagi tekshirish
quyidagi tartibda amalga oshiriladi :
maxsus tormrzlash moslamasi ajratilgan.
ulanish klemmalari 7 yordamida qurilma
akkumulyator batareyasiga ulangan.
