49
Texnik xizmat koʻrsatish, ta’mirlash
va saqlash joylarida
xavfli konsentratsiyalar meyoriy hujjatlar bilan cheklanadi (4. 2-
jadvalga qarang).
Zararli moddalarning ruxsat etilgan maksimal
konsentratsiyasi, mg/m
3
4. 2-jadval
Ishchi
xonalar
Ishilarni
boʻlish
vaqti
Uglerod
oksidi
Akrolein
Qoʻrgʻo-
shin
aerozjli
Azot
oksidi
Avtomobill
arni
saqlash
xonalari
15
200
0,7
0,01
5
Xizmay
koʻrsatish
zonalari
Doimiy va
Uzoq
muddat
20
0,7
0,01
5
Umumiy shamollatish orqali
zaharli gazlarni tozalashda
havo hajmi quyidagi formula boʻyicha aniqlanadi:
L =
K
K
1
− K
2
bu yerda, K - xonada ajralib chiqadigan gaz miqdori,
mg/m
3
:
K
1
ruxsat etilgan
gaz konsentratsiyasi, mg/m
3
K
2
- yetkazib berilayotgan havodagi gaz konsentratsiyasi,
mg/m
3
Havo almashinuv kattaligi ushbu
formuladan aniqlanadi
n = L / V,
bu yerda, L - kerakli havo miqdori, m
3
/soat;
V-ventilyatsiya qilinayotgan xonaning hajmi, m
3
;
50
Mahalliy shamollatish. Mahalliy shamollatish avtomobil
transporti korxonalarida eng keng tarqalgan.
Mahalliy shamollatish ventilyatsiyasi zararli gazlarni, bugʻ-
larni, changni, qaynoq va ehtiyot qismlarni yuvish boʻlimlarida,
akkumulyator, termal,
galvanik, tunuka va payvandlash sexla-
rida, boʻyash va boshqa boʻlimlarda zararli moddalarni chiqarib
tashlash uchun qoʻllaniladi.
Zararli chiqindilarni lokalizatsiya
qilish va ushlab qolish
uchun mahalliy shamollatish va boshpanalardan foydalaniladi.
Mahalliy shamollatish moslamalari toʻliq yopiq, yarim yopiq va
ochiq boʻladi. Eng samaralisi toʻliq yopilgan shamollatish tizim-
lari boʻlib, ular kimyoviy,
fizik laboratoriyalarda, quritish, boʻ-
yash va shunga oʻxshash kameralarda ishlatiladigan dudboʻron
(shkaf)larni oʻz ichiga oladi.
Dudboʻronlardan soatiga chiqariladigan havo hajmi quyida-
gicha aniqlanadi:
V = F * v * 3600,
bu yerda, F – dudburjn yuzasi, m
2
:
v - tezlik, m/s
Havo harakatining tezligi, zararli chiqindilarning turi va ha-
roratiga qarab, 0,5 dan 2,5 m/s gacha boʻladi.
Zont koʻrinishidagi
yarim berk dudburonlar odatda, pay-
vandlash va boshqa sex boʻlimlarida qoʻllaniladi. Zont orqali bir
soatda soʻriladigan havo miqdori formula boʻyicha aniqlanadi
V = a * b *
v * 3600,
bu yerda, a va b - zontning oʻlchamlari, m;
v - soʻriladigan havo tezligi, m/s.
Ochiq mahalliy shamollatish
galvanik va kimyoviy ishlov
berish vannalarda qoʻllaniladi. Ochiq shamollatish vannaning bir
tomonida yoki ikki qarama-qarshi tomonigada aoʻrnatiladi. Havo
51
vannaning yon tomonida joylashgan teshiklar orqali soʻrib olina-
di. Zontlar bilan solishtirganda gardish orqali soʻrib olishning
afzalligi shundaki, zararli chiqindilar vannaga xizmat koʻrsatuv-
chi ishchining nafas olishida halaqit bermaydi.
Download
