• 5.3-§. Rolikli (vtulka-rolikli) zanjirli uzatm alarning hisobi
  • = I n ! z
  • R. X. Maksudov




    Download 6,25 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet81/157
    Sana18.01.2024
    Hajmi6,25 Mb.
    #140078
    1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   157
    Bog'liq
    Mashina detallari (R.Tojiboyev va b.)

    a
    = — 
    4
    L - -
    L - -
    £
    l
    _ £
    l
    V
    I n
    [5-8]
    U zatm a normal ishlashi uchun zanjir m a ’lum darajada solqli 
    boMishi kerak. Buning uchun a ning qiymati (0,002-+0,004)a qadar 
    kamaytiriladi. 
    U zatm ada 
    zanjir elementlarni 
    yyeyilishi 
    natijasida 
    zanjirning uzunligi, soliqligi ortadi. Bu hoi esa uzatm a ishga salbiy t a ’sir 
    k o ‘rsatadi. Shuning uchun zanjirli uzatm alarni loyihalashda ulardagi 
    soliqlikni m e ’yorida boMishi ta ’minlovchi qurilm a ham boMishi kerak. 
    Odatda, bunda tayanchlarning birini q o
    4
    z g ‘aluvchan qilib yoki alohida 
    taranglovchi yulduzchadan foydalanish tavsiya etiladi.
    5.3-§. Rolikli (vtulka-rolikli) zanjirli uzatm alarning hisobi
    Standart asosida tayyorlangan zanjir elementlarining ham m asini 
    ishlash muddati bir xil boMishi kerak. A m alda esa zanjirlam ing ishlash 
    muddati zanjir sharnirlarining ishlash muddati bilan chegaralanadi. 
    Shuning 
    uchun 
    zanjir 
    sharnirlarining 
    yyeyilishga 
    chidamliligini 
    aniqlash, zanjirli uzatm alar uchun hisolash asosiy hisoblanadi.
    Z anjir sham irining yeyilishiga asosiy 
    sabab, 
    bu 
    sharnirlar 
    yulduzcha bilan ilashib birga ay langanda o 4z o ‘qi atrofida;



    I n ! z
    burchakka burilishdir. Shu bura- 
    lish zanjir uzatm ani bir marta 
    aylan g an d a toMt marta takror- 
    lanishidir, 
    y a ’ni 
    ikki 
    marta 
    yetaklovchi yulduzcha, ikki marta 
    yetaklanuvchi 
    yulduzchada.
    N atijada 
    vtulka 
    bilan 
    valik 
    yeyiladi, ularning markazi esa Aga 
    o ‘zgaradi 
    {5.5-rasm).
    Sharnirning ishlash muddati uzatm aning o ‘qlararo m asofaci aga, 
    yetaklovchi yulduzcha tishlar soni z,, sharnirlarning bosimi, sharnir 
    materiallarining yeilishga chidam liligiga bogMiq.
    114
    www.ziyouz.com kutubxonasi


    0 ‘qlararo masofaga qiymati oshishi bilan zanjirlarni ishlash 
    muddati oshadi, chunki sharnirlarni o 'z o ‘qi atrofida buralishi kamayadi. 
    Shuningdek, yetaklovchi yulduzcha tishlar soni z,qiymati oshishi bilan 
    sharnirlar kam yeyiladi.
    Zanjir sharnirlari yeyilishini ortishi bilan, zanjirlarni yulduzcha 
    tishlari bilan ilashishdan chiqib ketish xavfi tu g ‘iladi.
    Yulduzcha tishlar soni qanchalik k o ‘p b o ‘lsa, zanjir sharnirlari 
    shunchalik sekin yeyiladi, lekin ishlash ja rayonida o 'zaro ilashishdan 
    chiqib ketish xavfi tu g ‘iladi. Kam tishli yulduzchalarda zanjir sharnirlari 
    nisbatan tez yeyiladi, ilashishdan chiqib ketish xavfi tug'ilm aydi.
    Zanjir sharnirlari uzoq muddat ilashishni ta'm inlash uchun 
    yetaklovchi yulduzcha tishlar sonini, uzatm aning uzatish soniga nisbatan 
    quyidagicha tanlash tavsiya etiladi:
    u
    1-2
    3 -4
    4 -5
    5 -6

    >6 
    |
    z ,
    30-2 7
    27-2 5
    25-23
    23-21
    2 1 -1 7 j 17-15 |
    Sharnirlarning у evil ishga asosiy sabab, bu valik va vtulka o'rta- 
    sidagi bosim. Bosim qiymatini rolikii zanjirlar uchun, zanjirning qadami 
    hamda yetaklovchi yulduzchani aylanish soniga nisbatan jadvaldan 
    tanlash mumkin.
    Yetaklovchi yulduzchani aylanish soni n7 min"1 
    t-Zanjir 
    I bo'lganda, vtulka-rolik!i(rolikii) zanjir shamirlaridagi 
    qadami 

    bosim, q, n/ m n r
    _

    ____
    50
    200
    400
    600 i 800
    1000 ! 1200 ! 1600
    12.7-15.875
    :0
    31.5
    28.5
    20 
    ! 24
    22.5 i
    21 
    ! 18.5
    ! 9.05-25,4
    35
    30
    26
    23,5 j
    21
    IQ
    17,5 ! 
    15
    31,75-38.1
    35
    2'-)
    24
    21 
    | 18.5
    _16.5_j
    15 
    |
    44,45-50.8
    35
    26
    21
    17,5 |
    15


    -
    Bu qiymatiar maxsus izlanishlar natijasidir. Bunda zanjirli uzat­
    mani ishlash sharoitlari ta ’minlangan bo'Isa, bu zanjirlarni ishlash 
    muddati 30 0 0 -5 0 0 0 s gacha bo'lishi mumkin.
    Ishlash jarayonida har xil sharoitlarni hisobga olgan holda, bu 
    bosimning hisobiy qiymati quyidagicha aniqlanadi.

    Download 6,25 Mb.
    1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   157




    Download 6,25 Mb.
    Pdf ko'rish