0. Montaj machtalarini o‘rnatish

Tema-20. Mashina va qurilma ko‘tarish moslamalari va ularning 
konstruksiyalari 
20.1 Montaj machtalarini o‘rnatish 
20.2. Uskunani o‘rnatish usulini tanlash 
20.3 Qurilmalarni machtalar yordamida ko‘tarish 
 
Montaj machtalarini o‘rnatish. Montaj machtalarining og‘irligi va 
balandligi katta bo‘lgani uchun ishchi holatga moslamalarini o‘rnatish, ko‘tarish va 
mahkamlash murakkabdir. Odatda, machtalar vertikal yoki ma’lum qiyalikda 
o‘rnatiladi. Vertikal holatda o‘rnatish zarur bo‘lganda, yuk ko‘tarish tomoniga 
qarama-qarshi tomonga 2-3
o 
burchakda qiya qilib o‘rnatiladi. SHunda, machta aniq 
vertikal holatni egallaydi. 
Machta balandligi va og‘irligi, uning montaj maydonchasida joylashishi va 
ko‘taruvchi moslamalar mavjudligiga qarab ko‘tarish va har bir machtani ishchi 
holatga o‘rnatish usuli tanlanadi. 
Kranlar yordamida ko‘tarish eng sodda va oddiy usul bo‘lib, troslar machta 
og‘irlik markazidan ozgina yuqoriroq nuqtasiga mahkamlanadi. SHunda, ko‘tarish 
paytida machtaning asosi pastda bo‘lishi ta’minlanadi. 
Machta asosi troslar yordamida surilib ketishi mumkun bo‘lgan tomonning 
qarama-qarshisiga o‘rnatilgan langarga mahkamlanadi. 
Machta tayanch qismining sirpanish usulida machtani ko‘tarish qiyin va 
murrakab. Dastlab engil va yordamchi kalta machta o‘rnatiladi va u og‘irlik 
markazidan ozgina yuqoriroq nuqtasidan asosiy machtani ko‘taradi. Bunda, machta 
asosi o‘rnatish joyigacha erda sudraladi; so‘ng machta asosi tros yordamida 
ehtiyotlik uchun bog‘lanadi va vant bilan vertikal holatga keltiriladi. Jarayonning 
murakkabligi shundaki, bitta yoki bir nechta machtani montaj va demontaj qilish 
kerakligidadir. SHunga qaramasdan, ko‘pincha ushbu usul eng optimal usuldir. 
SHarnir atrofida aylantirib machtalarni montaj qilish usuli keng qo‘llaniladi (20a-
rasm). Ishchi machta gorizontal holatda joylashtiriladi. SHunda tayanch qismi 
o‘rnatish joyida bo‘lishi maqsadga muvofiq.