Proceedings of International Conference on Modern Science and Scientific Studies
Hosted online from Paris, France.
Date:
19
th
June, 2023
ISSN: 2835-3730
Website:
econferenceseries.com
164 |
P a g e
RADIOALOQA TERMINLARINING DERIVATSION XUSUSIYATLARI
Muslimjon Nasirov Maxsutali-o‘g‘li
Qo‘qon DPI O‘zbek tili kafedrasi o‘qituvchisi
Malikaxon Meliqo‘ziyeva
Qo‘qon DPI O‘zbek tili va adabiyoti fakulteti talabasi
Annotatsiya
Maqolada o‘zbek tili radioaloqa sohasida qo‘llaniladigan birikma terminlar haqida
fikr yuritiladi. Sohaga oid terminlarning komponentlari miqdori bo‘yicha turlarga
ajratilib o‘rganilgan va har bir tur soha terminlari misolida yoritib berilgan.
Kalit so’zlar.
Birikma
terminlar, komponent,
struktura, sifat, sifatdosh,
harakat
nomi, son, ot so‘z turkumlari, tushuncha.
Mamlakatimizda sodir bo‘layotgan har qanday o‘zgarish bevosita lug‘at
boyligimizda o‘z aksini qoldirmoqda. Globallashuv jarayoni yutimizda mavjud har
sohaga o‘z ta'sirini o‘tkazmay qolmadi. Bugungi kunda telekommunikatsiya
vositalari jamiyat hayotida muhim o‘rin tutgan vositalardan biridir. Har bir inson har
kuni bu vositalarning bitta tarmog‘idan, albatta, foydalanadi:
telefon aloqasi,
radioaqloqa, televideniya va boshqalar.
Hozirgi o‘zbek adabiy tili qurilishida terminologiya alohida o‘rin va mavqega
egaligi bilan ajralib turadi. O‘zbek tili terminlar sistemasida sintaktik usulda termin
hosil qilish keng ommalashgan. Birikma terminlar
yakka holdagi terminlarga
nisbatan keng qo‘llaniladi. Birikma terminlarning komponentlari har bir soha
terminologik sistemasida turlicha miqdorni hosil qiladi.
N.Mahmudova Telefoniya sohasiga oid terminlarni tadqiq qilish jarayonida sohaga
oid birikma terminlarni asosan uch usul yordamida hosil
qilinishi hamda ularni
komponentlari miqdoridan sakkiz guruhga ajratgan holda tadqiq etadi. Ular
terminlarning
komponent
miqdori
ko‘paygani
sari
termin
tushunchasi
mavhumlikdan ancha yiroqlashib borishini ta’kidlab o‘tadi.[1]
Z.Urunova ham Defektologiya sohasiga tegishli terminlarni struktur jihatdan
turlarga
ajratar ekan, birikma terminlarga alohida to‘xtalib o‘tadi va o‘zbek tili
defektologiya sohasiga oid birikma terminlarni hosil qilinish usullarini o‘ganib,
komponentlari miqdori jihatidan olti guruhga bo‘lib tadqiq etadi. [2]
O‘zbek tili radioaloqa sohasida birikma terminlar miqdor jihatdan ko‘p. Ushbu
terminlar barcha terminologik tizimlarda o‘zining mustahkam o‘rniga ega. Birikma
