3-ma’ruza. Raqamli
biznes, Kriptovalyutalar,
Blokcheyn tizimlari
REJA:
8.1. Raqamli biznes nazariy va uslubiy jihatlari
8.2. Raqamli iqtisodiyotda biznes modellarining turlari
8.3. Raqamli korxonalar
8.4. Biznes jarayonini optimallashtirish
8.5. Yangi biznes modellarning raqobatdoshligining asosiy
ko‘rsatkichlari - bozorga mahsulot chiqarish tezligi (time-to-
market)
8.6. Raqamli biznesni qurishda 6 ta muhim qadamlar
8.7. Eng yirik korporatsiyalarning raqamli transformatsiyasi
3.9. Kriptovalyutalar va blokcheyn texnologiyasining paydo
bo‘lishi tarixi
3.10. Blokcheyn texnologiyasining mohiyati va uning
kriptovalyutalar tarixidagi o‘rni
3.11. Kriptovalyutalarning mayning jarayoni
3.12. Bitkoin kriptovalyutasi va boshqa kriptovalyutalar
3.13. Kriptovalyutalarning afzalliklari va kamchiliklari
3.14. Blokcheyn tizimining rivojlanish tarixi
3.15. Blokcheyn tizimidagi tranzaksiyalar
3.16. Biznesda blokcheyndan foydalanish
3.17. Sanoat blokcheyn platformalarini rivojlantirish yo‘nalishlari
3.18. Xalqaro savdo va blokcheyn tizimi
3.1. Raqamli biznes nazariy va uslubiy jihatlari
Bugungi kunda raqamli biznesni ancha
keng ma’noda tushunish mumkin:
raqamli biznes jismoniy va raqamli
olamlarning kesishmasida odamlar,
kompaniyalar va aqlli qurilmalarning
o'zaro munosabatlariga asoslangan
biznes loyihadir. Ya'ni, uning asosida
o'zaro ta'sir va murakkablik yotadi.
Bundan tashqari, mutaxassislar
texnologiyani raqamli biznesning
yadrosi deb hisoblash mumkin emas
deb ta'kidlaydilar. Bundan tashqari, har
qanday texnologiyadan foydalanish
orqali biznesni raqamli qilib
bo’lmaydi. Asosiy e'tibor biznes
modellariga va ularni amalga oshirish
usullariga qaratilishi kerak. Agar
biznesning bu darajasi
optimallashtirilmasa, hech qanday IT
tizimlar kerakli natijaga erishishga
yordam bermaydi.
Agar 90 -yillarning an'anaviy modelini eslasak, biznesni raqamlashtirish
quyidagi vazifalarga ega edi:
Operatsion samaradorlik.
Markazlashtirish va standartlashtirish.
Xarajatlarni kamaytirish.
Nazorat va boshqarish.
Bularning barchasi asosan buxgalteriya va ish yuritish sohasiga tegishli
ekanligini ko'rish qiyin emas. Mutaxassislar raqamli biznesning zamonaviy
kontseptsiyasini qabul qilishdan ogohlantiradilar, chunki bu quyidagi
muammolarga olib keladi:
Yangi texnologiyalar qo'llaniladi, biroq ayni paytda biznes avvalgi
printsiplarga muvofiq ishlaydi.
Umumiy standartlashtirish kompaniyani zamonaviy dunyoda juda zarur
bo'lgan moslashuvchanlikdan mahrum qiladi.
Biznes model asosini texnologiya tashkil etmaydi. Texnologiyalar
ikkinchi darajali rol o’ynaydi. Raqamli ekotizimlarda bo'lgani kabi,
raqamli biznes modellari ham faqat mijozlar tajribasiga xizmat
qiladi.
An'anaga ko'ra, ERP-ga asoslangan raqamlashtirish loyihalari (ERP
loyihalari) operatsion samaradorlik, standartlashtirish,
markazlashtirish bilan chambarchas bog'liq va ularning asosiy
maqsadi xarajatlarni kamaytirish va kompaniyaning boshqaruvini
oshirish hisoblanadi.
Endi raqamli transformatsiya ustuvor
ahamiyat kasb etadi, bu nafaqat
xarajatlarni qisqartirish haqida o'ylashga
majbur qiladi va ko'pincha u ikkinchi
darajaga tushadi.
Endi nima qilish kerak? Kompaniya
rahbarlari raqamli biznesni rivojlantirish
uchun qaysi imkoniyatlardan foydalanish
kerakligi haqida savol berishadi.
ERP-ga an'anaviy yondashuvlar
raqamli biznes uchun asos bo’lmaydi.
Raqamli biznesni rivojlantirishning
zamonaviy sur'atlariga mos keladigan
IT strategiyasi va muhitini yaratish
muhim.
Yaqin kelajakdagi IT -tizimlar biznesning alohida sohasi yoki sho''ba
korxonasi uchun paketli yechimlarni, shuningdek individual dasturiy
yechimlarni o'z ichiga oladi.
IT-ekotizim kompaniyaning strategiyasiga qarab, bulutli va mahalliy
yechimlar kombinatsiyasi orqali yig'iladi.
Zamonaviy IT strategiyasining maqsadi - jarayonlarni standartlashtirishga
qaratilgan asosiy funktsiyalar to'plamiga ega yangilangan ERP yadrosini
yaratish, kompaniyaning boshqa tijorat faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlar
va jarayonlarni qo'llab –quvvatlash hisoblanadi. Gartner ushbu IT
boshqaruv modelini ikki bosqichli deb atadi.
| 