|
Internet-marketingning xususiyatlari va afzalliklari
|
| bet | 111/201 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 4,94 Mb. | | #232599 |
Bog'liq O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 3.1.2. Internet-marketingning xususiyatlari va afzalliklari
Elektron bozor taqdim etayotgan imkoniyatlardan samarali foydalanish uchun ushbu bozorga kirishga qaror qilgan kompaniyalar o‘zlarining marketing faoliyatida muayyan harakatlarga tayyor bo‘lishkerak.
Internetning marketing xususiyatlaridan muvaffaqiyatli foydalanish uchun kompaniyalar quyidagi omillarga munosabatini baholashlari kerak:
biznes-jarayonlarni siqish va mijozlarning talablariga javob berish tezligini oshirishga tayyorlik;
ko‘p sonli sheriklar bilan birgalikda ishlash;
shahsga yo‘naltirilgan xizmatga o‘tish;
biznesga yondashishda moslashuvchanlikning mavjudligi.
Biznes-jarayonlarini siqish. Mijozlarning talablariga tezkor javob berish elektron biznesning ish faoliyatini belgilaydi. Elektron bozorlar, kataloglar va savdo tizimlari, shuningdek, Internetda qidirish xizmatlari ochiq muhitni yaratadi, unda buyurtma va uning ijrosi o‘rtasidagi vaqt soniya yoki daqiqada o‘lchanadi. Elektron biznes sohasida muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatayotgan kompaniyalar foydali web - loyihani yaratish uchun keraksiz protseduralardan xalos bo‘lishga harakat qilmoqdalar.Ko‘pincha asosiy e’tibor ketma-ket o‘zaro ta’sirga emas, balki parallel ravishda kompaniyaga buyurtmalarni real vaqt rejimida qayta ishlashga imkon beradigan.
Internetda biznes – bu haftasiga yetti kun, kuniga 24 soat ishlaydigan real vaqtda ish. Iste’molchi biron bir mahsulot yoki xizmatni boshqa etkazib beruvchidan olish uchun faqat tugmachani bosishi kerakligi sababli, korxona tezda ishlashi kerak.
Elektron biznesda kompaniya raqobatdagi o‘rnini yangi shaklda tushunishi va baholashi kerak.
Ko‘p sonli sheriklar bilan hamkorlik. Elektron biznes oddiy buyurtmalar va hisob-kitoblardan tashqarida bo‘lgan munosabatlar to‘plamini saqlab turishi kerak. Kompaniyalar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar dinamik bo‘lib, ma’lum bir davr uchun hamkorlikning yangi shakliri vujudga keladi. Tashkilotlar kerak bo‘lganda birga hamkorlik qiladi, keyin esa tarqab ketadilar.
Elektron bozor dinamik vositachilik uchun shart-sharoitlarni yaratib beradi, bu esa iste’molchilarga maqbul yechimlarni yaratishga imkon beradi. Dunyo bo‘ylab o‘sib borayotgan raqobat korxonalarni yanada samarali ishlash uchun birlashishga majbur qilmoqda.
Individual bozor bilan yakka tartibda ishlash. Elektron biznesning o‘ziga xos xususiyati uning mijozlar ehtiyojini qondirishga qaratilganligidir. Elektron bozorga kiradigan kompaniyalar xizmatning tovarlardan ko‘ra muhimroq bo‘lganligini tushunishlari kerak. Iste’molchilar va xaridorlar, sheriklar va xodimlar uchun individual yondashuv talab qilinadi, elektron biznes korxonalari esa xaridorlarga individual bozor yaratib, mijozlarga yaxshiroq xizmat ko‘rsatishga intiladilar.
Moslashuvchanlik. Elektron biznes egiluvchan bo‘lmasa, muvaffaqiyatli bo‘lmaydi. Hozirgi vaqtda iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida qayta qurish ishlari olib borilmoqda va korxonalar, agar ular foydali web-tuzilmani yaratishga intilayotgan bo‘lsalar, o‘z o‘rinlarini qayta belgilashlari kerak.
Samarali marketing faoliyatini olib borishi uchun kompaniyalar elektron biznes o‘z mijozlariga kerak bo‘lgan qo‘shimcha qiymatni yaratishda qanday yordam berishini anglashi kerak. Elektron bozordagi iste’mol qiymati haqiqiy jismoniy bozordagi oddiy tovarlar va xizmatlar qiymatidan farq qilmaydi: iste’molchi nimaga muhtojligini va uni raqobatchilardan ko‘ra yaxshiroq xizmat ko‘rsatishni bilish kerak. Iste’mol qiymati tushunchasi iste’molchilarning mahsulotdan olgan imtiyozlari, uning o‘ziga xos fazilatlari, brendni (savdo markasi) va qo‘shimcha xizmatlari, tovarni sotishda sotuvchi tomonidan taqdim etiladigan tovar va xizmatlardan oladigan foydaning hissiyotini o‘z ichiga oladi. Tovarlarning qiymatini aniqlashda iste’molchilar tovarlarni sotib olish xarajatlarini ham moliyaviy, ham vaqtincha, psixologik va hokazolarni hisobga olishadi.
Internet-marketingdan foydalanish an’anaviy marketingga qaraganda yangi afzalliklar ega.
Ulardan ba’zilari:
Asosiy rolni Ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga o‘tkazish. Zamonaviy tijorat dunyosida Internet tomonidan olib borilgan eng asosiy fazilatlardan biri bu asosiy rolni ishlab chiqaruvchilardan iste’molchilarga o‘tishidir. Internet kompaniyalarga yangi mijozning e’tiborini kompyuter ekrani oldida sarflagan o‘nlab soniyalar ichida jalb qilish imkonini berdi. Ammo, shubilanbirga, u bir xil foydalanuvchiga «sichqonchani» bir necha marta bosish orqali har qanday raqibga o‘tishga imkon berdi. Bunday vaziyatda mijozlarning e’tiborlari eng katta qiymatga aylanadi va mijozlar bilan o‘rnatilgan munosabatlar kompaniyalarning asosiy kapitalidir.
Faoliyatning globallashuvi va tranzaktsiya xarajatlarini kamaytirish. Internet biznesning fazoviy va vaqtincha miqyosini sezilarli darajada o‘zgartirmoqda. Bu global aloqa vositasi bo‘lib, u hech qanday hududiy cheklovlarga ega emas, ammo ma’lumotlarga kirish narxi an’anaviy masofadan farqli o‘laroq, undan masofaga bog‘liq emas, bu bevosita bog‘liqlik.
Shunday qilib, elektron tijorat hatto eng kichik yetkazib beruvchilarga ham global miqyosda bo‘lish va biznesni global miqyosda amalga oshirishga imkon beradi. Shunga ko‘ra, mijozlar, shuningdek, jug‘rofiy joylashuvidan qat’i nazar, kerakli tovar yoki xizmatlarni taklif etadigan barcha potensial(mumkin bo‘lgan) yetkazib beruvchilardan global tanlash imkoniyatiga ega. Sotuvchi va xaridor o‘rtasidagi masofa faqat yuklarni etkazib berish bosqichida transport xarajatlari nuqtai nazaridan rol o‘ynaydi.
Internet muhitida vaqt o‘lchovi odatdagidan sezilarli darajada farq qiladi. Internetning kommunikativ xususiyatlarining yuqori samaradorligi sheriklarni topish, qarorlar qabul qilish, bitimlarni bajarish, yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish va boshqalarga sarflanadigan vaqtni qisqartirishga imkon beradi.
Internetda ma’lumotlar va xizmatlar kechayu-kunduz mijozga muntazir. Bundan tashqari, uning kommunikativ xususiyatlari yuqori moslashuvchanlikka ega, bu esa taqdim etilgan ma’lumotlarga o‘zgartirishlar kiritishni osonlashtiradi va shu bilan vaqtni taqsimlash va tarqatish xarajatlarisiz dolzarbligini saqlab qoladi.
Ushbu ta’sirlar, shuningdek, tranzaksion xarajatlarni sezilarli darajada pasayishiga olib keladi, ya’ni kompaniya, uning mijozlari va ta’minotchilari o‘rtasida o‘zaro aloqani o‘rnatish va qo‘llabquvvatlash bilan bog‘liq xarajatlar. Shu bilan birga, aloqa vositalari an’anaviy vositalar bilan taqqoslaganda minimal bo‘ladi va ularning funksionalligi va miqyosi sezilarli darajada oshadi.
O‘zaro aloqalarni shaxsiylashtirish va yakkama-yakka marketingga o‘tish.
Elektron o‘zaro aloqlar vositalardan foydalangan holda, kompaniyalar har bir mijozning ehtiyojlar ito‘g‘risida batafsil ma’lumot olishlari va individual buyurtmachiga javob beradigan mahsulotlar va xizmatlarni Avtomatik ravishda taqdim etishlari mumkin. Misol: kompaniyaning har bir mijozi yoki sherigi uchun web-saytning shaxsiy taqdimoti.
Natijada, Internet ommaviy marketingdan yakkamayakka tartibdagi marketingga o‘tishga imkon beradi. 3.1.2jadvalda ommaviy marketingning o‘ziga xos xususiyatlarini yakkama-yakka tartibdagi marketing bilan taqqoslash to‘g‘risida ma’lumotlar berilgan.
Transformatsiya xarajatlarni kamaytirish. Transformatsiya xarajatlarini kamaytirishga mahsulot assortimentining (turlari, markalar iva ko‘rinishlari bo‘yicha birhil mahsulotlarning tarkibi) tuzilishini maqbul tanlash, yangi mahsulotlarni Ishlab chiqish va joriy etish vaqtini qisqartirish, to‘g‘ri narx siyosati, vositachilar sonini kamaytirish, marketing xarajatlari va boshqalar tufayli erishish mumkin.
Masalan, transformatsiya xarajatlarini kamaytirishning bir usuli tovarlarni tarqatish kanallarini kamaytirish bo‘lishi mumkin.
|
| |
