|
Raqamli iqtisodiyot sharoitida moliya tizimi va iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirish masalalariUzbek Scholar Journal
Volume- 25, February, 2024
www.uzbekscholar.com
321 |
P a g e
Moliya institutlari - moliya institutlari investorlar va qarz oluvchilar o'rtasida vositachi vazifasini
bajaradilar. Ular a'zolar va mijozlar uchun moliyaviy xizmatlar ko'rsatadi. U moliyaviy vositachilar deb
ham ataladi, chunki ular omonatchilar va qarz oluvchilar o'rtasida vositachi vazifasini bajaradilar.
Investorning jamg'armalari to'gridan-to'g'ri yoki bilvosita moliya bozorlari orqali safarbar qilinadi. Ular
bozorlardan mablag' to'plashni va moliyaviy aktivlarga (depozitlar, qimmatli qog'ozlar, kreditlar va
boshqalar)ga yo'naltirishni xohlaydigan tashkilotlargaxizmatlarni taklif qiladilar.
Moliyaviy xizmatlar - aktivlari boshqarish va majburiyatlarni boshqarish tomonidan ko'rsatiladigan
xizmatlar. Ular kerakli mablag'larni olishga yordam beradi, shuningdek, ular orqali iqtisodiy subyektlar
samarali investitsiya qilinganligiga ishonch hosil qilishadi(masalan, bank xizmatlari, sug'urta xizmatlari
va investitsiya xizmatlari).
Moliya tizimi darajasiga qarab ko'plab tarkibiy qismlardan iborat. Kompaniya nuqtai nazaridan olib
qaraydigan bo'lsak, moliya tizimi kompaniyaning moliyaviy
faoliyatiga mos keladigan protseduralarni o'z ichiga oladi.Bularga misol qilib, moliya, buxgalteriya
hisobi, daromadlar, xarajatlar, ish hagi va boshqalarni keltirishimiz mumkin. Mintaqaviy nuqtai
nazardan, moliya tizimi qarz oluvchilar va
qarz beruvchilar o'rtasida mablag'larning almashinuvini osonlashtiradi. Mintaqaviy darajadagi moliya
tizimiga banklar va hisob-kitob markazlari va shunga o'xshash boshqa moliyaviy institutlar kiradi.
Global miqyosda moliya tizimi moliya institutlari, investorlar, markaziy banklar, Davlat organlari, Jahon
banki va boshqalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarni o'z ichiga oladi.
Ta’kidlash joizki, raqamlashtirish davlat xizmatlarini ko‘rsatishdan tortib, yangi
mahsulotlar yaratishgacha bo‘lgan turli jarayonlarga faol kirib
bormoqda. Bu yangi
biznesmodellarining rivojlanishiga, qiymat zanjirlarining o'zgarishiga, mahsulotlarni yetkazib
berishning yangi kanallariga, moliyaviy sektordagi kompaniyalar o'rtasidagi munosabatlarga va ushbu
yo'nalishdagi tarkibiy o'zgarishlarga olib keladi. Zamonaviy texnologiyalardan foydalanish
tashkilotlarga iqtisodiy ko'rsatkichlarni yaxshilash, vaqt va resurslarni tejash, biznes-jarayonlarni
samarali yo'lga qo'yish orqali, kompaniya ichida hujjat aylanishidan tortib, mijozlar bilan o'zaro
munosabatlarni maksimal darajada yaxshilash imkonini beradi. Shubhasiz, raqamli iqtisodiyot
mahsulotni yaratishda ham, uni potentsial xaridorga taqdim etishda ham yangi imkoniyatlar ochadi
Raqamlashtirilgan auditning muhim afzalligi shundaki, u biznes va tavakkalchilikning yanada
shaffofligini ta'minlaydi. Xususan, ma'lumotlar tahlili orqali auditorlar moliyaviy xizmatlar ko'rsatuvchi
tashkilotlarning ma'lumotlarini yaxshiroq tushunishlari mumkin
bo’ladi. Bu ularga rahbarlarga
murakkabroq savollar berish imkonini yaratish orqali auditni tekshirilayotgan shaxs va uning barcha
manfaatdor tomonlari uchun qiymatliroq qiladi. Auditning bu evolyutsiyasi moliyaviy xizmatlar
ko'rsatuvchi kompaniyalarga foyda keltirishi aniq. Auditorlar katta hajmdagi ma'lumotlar
namunalarini tahlil qilish uchun texnologik vositalardan foydalangan holda, moliyaviy xizmatlar
ko’rsatuvchi kompaniyaning ichki
jarayonlarini yaxshiroq tushunishlari, professional skeptitsizmni
konstruktiv tarzda qo'llashlari va yanada samaraliroq audit strategiyasini ishlab chiqish uchun xavfni
yaxshiroq baholashlari mumkin bo'ladi. Moliyaviy xizmatlar sektori katta raqamli transformatsiyani
boshdan kechirmoqda. Yangi texnologiyalar moliyaviy xizmatlar ko'rsatadigan kompaniyalarning
ishlash usullarini va ularning auditlarini boshqarish usullarini tubdan o'zgartirmoqda. Moliyaviy
|
| |
