34
namoyon etuvchi, suyuq xolatdan shisha xolatiga o‘tish jarayoni qaytar bo‘lgan
doimiy amorf jismlarga aytiladi.
2. SHisha buyumlarining ishlatilishi.
Bugungi kunda zamonaviy texnikani shishasiz tassavur qilib bo‘lmaydi.
CHidam berilgan shisha , ko‘p qavatli shishalar yuqori mexanik mustahkamlikka
ega, ko‘pikli shisha esa suvdan engil, yonmaydi,
issiq va tovush izolyasion
materialdir, shishadan olingan shishatola va matolar suv va olov bardosh, hamda
elektroizolyasion hussusiyatga egadir. SHishadan olingan issiqqa chidamli trubalar
oziq-ovqat va kimyo sanoatlarida keng qo‘llaniladi.
Zamonaviy temir yo‘l, avtomobil va aviatsiya transportini signal
shishalarisiz tassavur qilib bo‘lmaydi.
Hozirgi vaqtda shisha buyumlari xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarida
keng qo‘llanilmoqda. Kimyo sanoatida
suyuqliklarni saqlash, eritish, parlatish,
uzatib berish uchun; tibbiyotda dori –
darmonlarni saqlash, qonni va boshqa
suyuqliklarni uzatish uchun; texnikada – turli
moslamalarning tashqi qatlami,
qobig‘i, ehtiyot qismi; qurilishda – bino derazalari oynasi, ko‘zgular, yoritgichlar
qobig‘i va boshqa ko‘pgina shisha mahsulotlari ishlatiladigan sohalalarni misol
qilib keltirish mumkin
.
Rasm. SHisha va billur maxsulotlar.
Og‘zi keng, og‘zi tor ya’ni, ichki aylana o‘lchami 30 mm dan oshiq va ichki
aylana o‘lchami 30 mm dan kam shisha idishlar quruq va boshqa meva –
sabzavotlarni, ulardan olinadigan sharbatlarni qadoqlab saqlash,
ichimlik
suyuqliklarini solish va boshqa joylarga olib borish uchun ishlatiladi. SHisha
idishlarning ichki yuzasida havo pufakchalari bor bo‘lgan bo‘shliqlar, chang, darz
ketgan, cheti uchgan bo‘lmasligi kerak. Ular kimyoviy va ma’lum xarorat ta’siriga
35
chidamli bo‘lishi kerak. Ularga qo‘yiladigan talablar davlat standartlarida
belgilangan bo‘ladi.
