Reja: Algoritm va algoritlash tushunchalari. Algoritmning xossalari




Download 35,67 Kb.
bet5/10
Sana10.12.2023
Hajmi35,67 Kb.
#114979
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Reja Algoritm va algoritlash tushunchalari. Algoritmning xossal-fayllar.org

Takrorlanuvchi algoritmlar. Agar biror masalani yechish uchun tuzilgan zarur bo‘lgan
amallar ketma-ketligining ma’lum bir qismi biror parametrga bog‘liq ko‘p marta qayta bajarilsa, 
bunday algoritm takrorlanuvchi algoritm yoki siklik algoritmlar deyiladi. Takrorlanuvchi
algoritmlarga tipik misol sifatida odatda qatorlarning yig‘indisi yoki ko‘patmasini hisoblash 
jarayonlarini qarash mumkin. Quyidagi yig‘indini hisoblash algoritmini tuzaylik.
Bu yig‘indini hisoblash uchun i=0 da S=0 deb olamiz va i=i+1 da S=S+i ni hisoblaymiz. Bu 

yerda birinchi va ikkinchi qadamlar uchun yig‘indi hisoblandi va keyingi qadamda i parametr


yana bittaga orttiriladi va navbatdagi raqam avvalgi yig‘indi S ning ustiga qo‘shiladi va bu 
jarayon shu tartibda to i sharti bajarilmaguncha davom ettiriladi va natijada izlangan
yig‘indiga ega bo‘lamiz. Bu fikrlarni quyidagi algoritm sifatida ifodalash mumkin: 

N –berilgan bo‘lsin,

i=0 berilsin,

S=0 berilsin,

i=i+1 hisoblansin,

S=S+i hisoblansin,

i tekshirilsin va bu shart bajarilsa, 4-satrga qaytilsin, aks holda keyingi qatorga o‘tilsin,

S ning qiymati chop etilsin.


6-rasm. 1 dan n gacha bo‘lgan sonlar yig‘indisini hisoblash algoritmi 







Yuqorida keltirilgan algoritm va blok sxemadan ko‘rinib turibdiki amallar ketma-ketligining
ma’lum

qismi

parametr i ga 
nisbatan N marta
takrorlanayapti.
Yuqorida ko‘rilgan yig‘indi blok sxemalaridagi takrorlanuvchi qismlariga (aylana ichiga
olingan) quyidagi sharti keyin berilgan siklik struktura mos kelishini ko‘rish mumkin. 
Yuqoridagi blok sxemalarda shartni oldin tekshiriladigan holatda chizish mumkin edi. Masalan,
yig‘indining algoritmini qaraylik. Bu blok sxemaning takrorlanuvchi qismiga quyidagi, sharti 
oldin berilgan siklik strukturaning mos kelishini ko‘rish mumkin.
7-rasm. 1 dan n gacha bo‘lgan sonlar yig‘indisini hisoblash algoritmi 

Blok sxemalarining takrorlanuvchi qismlarini, quyidagi parametrli takrorlash strukturasi


ko‘rinishida ham ifodalash mumkin. 
8-rasm. Parametrli takrorlash operatorining umumiy ko‘rinishi 

Parametrli


takrorlash 
operatoriga misol sifatida
berilgan 

x=1,2,3,.....10 larda


funksiyasining qiymatlarini hisoblash blok sxemasini qarash mumkin. 








9-rasm. Parametrli takrorlash operatoriga doir algoritm 
Ichma-ich joylashgan siklik algoritmlar . Ba’zan, takrorlanuvchi algoritmlar bir nechta
parametrlarga bog‘liq bo‘ladi. Odatda bunday algoritmlarni ichma-ich joylashgan algortmlar deb 
ataladi.
Misol sifati berilgan nxm o‘lchovli a

ij
matritsa elementlarining yig‘indisini hisoblash 


masalasini qaraylik.
Bu yig‘indi hisoblash uchun, i ning har bir qiymatida j bo‘yicha ko‘paytmani hisoblab, avval 

yig‘indi ustiga ketma-ket qo‘shib borish kerak bo‘ladi. Bu jarayon quyidagi blok–sxemada aks


ettirilgan. Bu yerda i-tashqi sikl - yig‘indi uchun, j-esa ichki sikl-ko‘paytmani hosil qilish uchun 
foydalanilgan.
10-rasm. Ichma-ich joylashgan siklik algoritmga doir blok-sxema 



Download 35,67 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Download 35,67 Kb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Reja: Algoritm va algoritlash tushunchalari. Algoritmning xossalari

Download 35,67 Kb.