|
Reja: Jadidlar Harakatining Kelib Chiqishi
|
| bet | 2/2 | | Sana | 09.10.2024 | | Hajmi | 0,88 Mb. | | #274205 |
Bog'liq Jadidlar-HarakatiGuruh
Vakillari
Qarashlari
Ziyolilar
Mustafo Cho'qay, Fitrat, Abdurauf Fitrat
Ta'limni rivojlantirish, o'zbek tilini targ'ib qilish, zamonaviy bilim va texnologiyalarni joriy etish.
Din ulamolari
Munavvar Qori, Abdulla Avloniy
Islom dinini yangi sharoitga moslashtirish, ta'lim va ma'rifatparvarlikni targ'ib qilish.
Savdogarlar va hunarmandlar
Ko'plab mahalliy ishchilar va hunarmandlar
Iqtisodiy rivojlanish, savdo-sotiqni kengaytirish, hayot darajasini yaxshilash.
Dehqonlar
Qishloq aholisi
Yerdagi zulmni yo'qotish, dehqonlarning huquqlarini himoya qilish, hayotini yaxshilash.
5
Jadidlar Harakatining Ijtimoiy-Siyosiy Oqibatlari
Jadidlar harakati o'zbek jamiyatida katta ijtimoiy-siyosiy o'zgarishlarni olib keldi. Ular milliy ongning uyg'onishiga, ta'lim va madaniyatning rivojlanishiga, ijtimoiy adolat va tenglikka intilishga, shuningdek, rus imperiyasiga qarshi kurashga turtki berdilar. Biroq, Jadidlar harakati turli siyosiy kuchlarning qarshiligiga duch keldi. Rossiya hukumati Jadidlarni "xavfli" deb hisoblab, ularni ta'qib qildi. Ayniqsa, 1917 yilgi fevral inqilobidan keyin Jadidlarning faoliyati yanada qiyinlashdi. Shu sababli, Jadidlar harakati o'z maqsadlariga to'liq erisha olmadi.
Milliy ongning uyg'onishi
Jadidlar harakati o'zbek xalqida milliy ongning uyg'onishiga, o'zbek tilini va madaniyatini saqlab qolishga intilishga turtki berdi.
Ta'lim va madaniyatning rivojlanishi
Jadidlar o'zbek tilida ta'lim beradigan maktablar ochishga, maktablarning sonini ko'paytirishga, o'quv dasturlarini yangilashga harakat qildilar. Ular teatr, musiqa va adabiyotni rivojlantirishga ham katta hissa qo'shdilar.
Siyosiy islohotlarga intilish
Ba'zi Jadidlar o'zbek xalqini siyosiy jihatdan uyg'otishga va o'z-o'zini boshqarish huquqiga ega bo'lishga undashdi. Biroq, bu harakatlar Rossiya hukumati tomonidan bostirildi.
Jadidlar harakatining bostirilishi
Rossiya hukumati Jadidlarni "xavfli" deb hisoblab, ularni ta'qib qildi. Jadidlarning ko'plari qamoqqa tashlandi, ba'zilari esa qatl qilindi. Shuningdek, Jadidlar harakati ichki kelishmovchiliklarga ham duch keldi. Natijada, Jadidlar harakati o'z maqsadlariga to'liq erisha olmadi.
6
Jadidlar Harakatining Hozirgi Kundalik Ahamiyati
Jadidlar harakati XX asr boshlarida O'zbekistonning ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotini tubdan o'zgartirgan edi. Ularning g'oyalari va harakatlari bugungi kunda ham ahamiyatini yo'qotmadi. Jadidlarning ta'limi va madaniyatni rivojlantirishga bo'lgan intilishlari, milliy ong va g'ururni uyg'otishga bo'lgan harakatlari bugungi kunda ham biz uchun o'rnakdir.
Ta'lim
Jadidlarning ta'limga bo'lgan intilishlari bizga hozirgi kunda ham ta'lim va ilm-fanni rivojlantirishning muhimligini eslatadi. Ularning g'oyalari zamonaviy ta'lim tizimining rivojlanishiga katta hissa qo'shdi.
Milliy ong
Jadidlarning milliy ong va g'ururni uyg'otishga bo'lgan harakatlari bugungi kunda ham bizga milliy o'zlikni saqlash va rivojlantirishning muhimligini eslatadi.
Ijtimoiy taraqqiyot
Jadidlarning ijtimoiy adolat va tenglikka intilishlari bugungi kunda ham bizga jamiyatda adolat va tenglik o'rnatishning muhimligini eslatadi. Ularning harakatlari ijtimoiy taraqqiyotga katta hissa qo'shdi.
7
Xulosa va Takliflar
Jadidlar harakati O'zbekiston tarixida muhim rol o'ynagan ijtimoiy-siyosiy va madaniy harakat edi. Ularning g'oyalari va faoliyati bugungi kunda ham ahamiyatini yo'qotmadi. Jadidlarning ta'limi, madaniyati va milliy ongni rivojlantirishga bo'lgan intilishlari o'zbek xalqining kelajagi uchun muhimdir. Jadidlarning g'oyalarini o'rganish va ularning tajribasidan foydalanish bugungi kunda ham dolzarbdir.
Ta'limni rivojlantirish
O'zbekistonda ta'lim tizimini zamonaviylashtirish, milliy qadriyatlarni saqlab qolish va jahon ta'lim tizimiga moslashtirish muhimdir. Jadidlarning ta'limga bo'lgan intilishlarini o'rganib, ta'lim tizimini yanada rivojlantirish kerak.
Milliy ong va g'ururni mustahkamlash
O'zbek xalqining milliy ong va g'ururini mustahkamlash uchun tarixni chuqur o'rganish, milliy qadriyatlarni targ'ib qilish va yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash muhimdir. Jadidlarning milliy ong va g'ururni uyg'otishga bo'lgan harakatlaridan saboq olish kerak.
Ijtimoiy taraqqiyotni davom ettirish
O'zbekistonda ijtimoiy taraqqiyotni davom ettirish, adolat va tenglikni ta'minlash, xalqning hayotini yaxshilash, shuningdek, milliy qadriyatlarni saqlab qolish muhimdir. Jadidlarning ijtimoiy adolat va tenglikka bo'lgan intilishlaridan foydalanish kerak.
8
|
| |
