60
ERIni shakllantirish jarayoni.
Faraz qilaylik,
A
tomondan
𝑀𝑀
xabarni
imzolash talab etilsin. Buning
uchun xabar
𝑀𝑀
ning xesh qiymati hisoblanadi:
𝑆𝑆
=
ℎ
(
𝑀𝑀
).
Shundan so’ng, xabarning xesh qiymati
𝑆𝑆
foydalanuvchining
shaxsiy kaliti
bilan “shifrlanadi” (bu haqiqiy shifrlash emas, shunchaki shaxsiy kalit bilan
𝑆𝑆
ustida biror amal bajarishdan iborat) va imzo
𝑆𝑆
= [
𝑆𝑆
]
𝐴𝐴
hosil qilinadi. Hosil qilingan
imzo ma’lumotga biriktirilib
{
𝑀𝑀
,
𝑆𝑆
}
qabul qiluvchiga uzatiladi.
ERIni tekshirish jarayoni.
Faraz qilaylik,
𝐵𝐵
tomondan
𝑀𝑀′
xabarga qo’yilgan
imzo
𝑆𝑆
ni tekshirish talab etilsin. Buning uchun
𝐵𝐵
tomon
dastlab xabar
𝑀𝑀′
ni xesh
qiymatini hisoblaydi:
𝑆𝑆
′
=
ℎ
(
𝑀𝑀
′
).
𝑆𝑆
tomonning ochiq kaliti bilan
𝑆𝑆
ni “deshifrlaydi”
(bu
haqiqiy deshifrlash emas, shunchaki ochiq kalit bilan
𝑆𝑆
ustida biror amal
bajarishdan iborat) va
𝑆𝑆
ni hosil qiladi. Agar ikki xesh qiymatlar (
𝑆𝑆
va
𝑆𝑆′
) o’zaro
teng bo’lsa, ERI to’g’ri deb topiladi (demak xabar yaxlit), aks holda esa yo’q.
Rad – etishdan himoyalashni tushunishdan oldin, MAS asosida yaxlitlikni
ta’minlashga biror sodda misol olaylik. Faraz qilaylik,
𝑆𝑆
tomon o’zining dilleriga
𝐵𝐵
tomondan 100 ta aksiyani olishga buyurtma berdi. Berilgan
buyurtmani yaxlitligini
ta’minlash uchun
𝑆𝑆
tomon
𝐵𝐵
tomon bilan
taqsimlangan kalit
𝐾𝐾
𝐴𝐴𝐴𝐴
yordamida MAC
ni hisoblaydi. Ma’lum vaqt o’tgandan so’ng, buyurtmalar tayyor bo’ladi. Biroq,
𝑆𝑆
tomon to’lovni amalga oshirishdan oldin aksiyalarning narxi tushib ketadi. Bu
vaqtda,
𝑆𝑆
tomon buyurtmani men bermadim deb turib oladi va uni rad etadi. Bunga
yaxlitlikni ta’minlash uchun hisoblangan MAC ni har ikkala tomon ham hosil qilishi
sabab bo’ladi.
Mazkur holat ERI bilan amalga oshirilsachi? Ya’ni,
𝑆𝑆
tomon
buyurtmani
o’zining shaxsiy kaliti bilan imzolab
𝐵𝐵
tomonga yuboradi. Bu yerda
𝑆𝑆
tomon
buyurtmani men bermadim deb rad eta olmaydi. Sababi, buyurtmani
imzolash faqat
shaxsiy kalit bilan amalga oshiriladi. Shaxsiy kalit esa, faqat
𝑆𝑆
tomonga ma’lum.
Download
