59
oladi). Mazkur muammoni oldini olish uchun aynan elektron raqamli imzo tizimlari
foydalaniladi.
Shunday qilib, ERI tizimlari nafaqat ma’lumot yaxlitligini ta’minlaydi, balki
imzolovchini majburiyatlardan tonishiga yo’l qo’ymaydi (yoki
rad etishni oldini
oladi). Shu sababli, ERI tizimlari faqat ma’lumot yaxlitligini ta’minlovchi simmetrik
kriptotizimlarga asoslangan MAS tizimlaridan ajralib turadi.
MAS tizimlarida xesh qiymatni qayta hisoblay olmaslik uchun, matnga kalit
biriktirilgan bo’lsa, ERI tizimlarida ma’lumotning xesh qiymati
shaxsiy kaliti bilan
“shifrlash” amalga oshiriladi va ERI hosil qilinadi. Ushbu xabarni “deshifrlash”
uchun esa tomonning ochiq kalitini bilishning o’zi yetarli. Demak, oddiy imzo
tizimiga o’xshash (oddiy imzo tizimida bir kishi imzo qo’yadi va qolganlar uning
haqiqiyligini tekshirishi talab etiladi) ERI tizimida ham shaxsiy kalit
egasi xabarni
imzolaydi, qolganlar esa uni ochiq kalitidan foydalangan holda imzoni haqiqiyligini
tekshiradi.
Agar A tomon xabar
𝑀𝑀
ga imzo qo’ygan bo’lsa, u holda imzo
𝑆𝑆
= [
𝑀𝑀
]
𝐴𝐴
shaklida ifodalanadi (xuddi ochiq kalitli kriptografiyada shaxsiy kalit bilan
deshifrlash kabi). ERI tizimlari ikkita jarayondan iborat:
ERIni shakllantirish
va
ERIni tekshirish
(19-rasm).
Imzolovchi
Hujjat
10101110101
Xeshlash algoritmi
Imzolangan
hujjat
111000101
“Shifrlash”
Imzolangan
hujjat
111000101
10101110101
10101110101
Xeshlash algoritmi
“Deshifrlash”
Tarmoq
Download
