Foydaning o‘sish va tushish nuqtalari

159 
Foydaning o‘sish va tushish nuqtalari 
Investitsiya fondlari uchun eng ma’qul vaqt – bu mamlakat 
iqtisodiyoti gullab yashnashi bo‘lib, bunda ular omonatchilarni yillik 
qo‘yilmalardan ikki xil foizlar bilan mukofotlay oladilar. Bunday 
taqsimotda IF daromadlar har qanday depozit stavkalardan yuqori bo‘ladi. 
Aktivlar arzonlashgan va har qanday investitsiyalash holatlari xatarli 
bo‘lgan moliyaviy inqiroz davrida investitsiya fondlarining foydaliligi
pasayadi. 
IF turlari va xillari 
Investitsiya fondlari ochiq va yopiq ko‘rinishga ega. Birinchisi o‘z 
ulushlarini ishtirokchilarning talablariga ko‘ra chiqaradi va sotib oladi. 
Ya’ni omonatchilar o‘z mablag‘larini fond tarkibidan xohlaganlaricha 
kiritishlari yoki chiqarib olishlari mumkin. Bunday fondda ishtirok etishni 
yangi kirganlar, ya’ni investitsiyalash bo‘yicha yetarlicha tajriba va 
ko‘nikmaga ega bo‘lmagan, lekin daromad olish usullarini xohlaganlarga 
tavsiya etish mumkin. 
Yopiq turdagi fondlar aksiyadorlik jamiyatlari sifatida shakllantiriladi 
va miqdori oldindan belgilangan, birjalarda sotiladigan aksiyalarni 
muomalaga chiqaradilar. Aksiyalarning qiymati birja talabiga ko‘ra va 
ularni sotish vaqtida nominaldan yuqori yoki past bo‘lishi mumkin. Bu 
turdagi IF katta riskka yo‘liqadi, lekin bu yuqori foydalilik bilan 
qoplanadi. Bunday fondlarda tajribaliroq investorlar ishtirok etadi, ular 
fond ishini tashkil etishda bilvosita ishtirok etish va ovoz berishlari 
mumkin. 

160 
IFning keng tarqalgan tuzilmalari qatorida quyidagilarni sanab o‘tish 
mumkin: 
1. Korporativ investitsiya fondlari
aksionerlik jamiyatlari asosida 
yaratiladi. Umumiy kapital hisobiga ular turli qimmatli qog‘ozlarni xarid 
qiladilar, ularning qiymati vaqti-vaqti bilan o‘sib boradi va shuning 
hisobiga har bir ishtirokchining ular qo‘shgan ulushi uchun qo‘yilmalar 
qiymati ortib boradi. 
2. Trastlar
menejer va vasiylardan tashkil topgan bir qancha farqli 
boshqaruvga ega. Menejerlar rasmiylashtirish bilan shug‘ullanadilar va 
qo‘yilmalar to‘g‘risida qarorlar qabul qiladilar. Vasiylar esa fond 
aktivlariga ega va menejerlarning qo‘yilmalar bo‘yicha qarorlarini amalga 
oshiradilar. Trastlarda aksiyadorlar investor bo‘lib ham sanaladilar: ularga 
ovoz berish huquqi biriktirilgan va ular yakuniy qarorni qabul qiladilar.

Download 3,95 Mb.